Opinie 27 februari 2015

(K)Weyl

Ik ben tot nog toe over het algemeen complimenteus geweest voor de rol die Jan Hommen bij KPMG speelt. Hij durft zonder aanziens des persoons afscheid te nemen van oud zeer. Dat was en is nodig, maar hij is nog niet klaar.

Ik was het dan ook geheel eens met de volgende woorden die Hommen eerder in een interview met het FD sprak, namelijk: 'Niemand heeft er baat bij dat zaken blijven slepen. We proberen ons zo veel mogelijk op de toekomst te richten en het verleden zo klein mogelijk te maken.’

Dat oud zeer opruimen niet altijd direct lukt, bleek uit de zin van Hommen die direct volgt op het zojuist geciteerde: ‘Met Weyl lukt dat dus niet. Dat is even slikken en dan doorgaan.'

Ja, en dan blijft zo’n dossier inderdaad dooretteren. Niet als het gaat om de door SOBI/Pieter Lakeman ingestelde acties, want die heeft KPMG inmiddels afgekocht. Maar wel als het gaat om de curator. Die dient namelijk een tuchtklacht in (waarbij de verjaringstermijnen ongetwijfeld een belangrijke rol zullen gaan spelen). KPMG heeft met curatoren onderhandeld, maar vermoedelijk wilden deze een hogere vergoeding hebben dan KPMG (dan wel de verzekeraar) bereid was te betalen.

So far, so good. KPMG heeft natuurlijk alle recht om een streep in het zand te trekken tot waar zij wil gaan. Maar wat ik communicatief echt #$!#%&* acht is dat ze tegenover curatoren schriftelijk – aldus Tubantia en het FD - het volgende standpunt innemen: ‘Wanneer de dga en de financieel directeur moedwillig foutieve informatie verstrekken en zelfs de bijbehorende controlesystemen daarop aanpassen, de kans bestaat dat de accountant daardoor met succes misleid wordt'.

Waarom ik er zo over denk? Omdat de door de curator ingeschakelde accountants van EY wel konden blootleggen wat er aan de hand was. Hetgeen de rechtbank als feiten overnam. Ik schreef er eerder over en gaf een opsomming van hetgeen er – volgens EY en de rechtbank – mis was:

• Valse  verkoopfacturen: er werden valse facturen opgemaakt waartegenover geen levering van producten stond. Deze valse facturen, die niet aan de daarop vermelde klanten werden gestuurd, werden overgelegd aan de factoringmaatschappij ter verkrijging van krediet.
• Correctieboekingen  crediteuren: voor crediteuren zijn verkoopfacturen opgemaakt zonder dat daar leveringen tegenover stonden. Deze valse facturen zijn in de administratie verrekend met de vorderingen van de desbetreffende crediteuren, zodat de crediteurenpositie lager werd voorgesteld dan deze in werkelijkheid was.
• Valse  administratie: in de boekhouding zijn onjuiste aanpassingen gedaan om de cijfers rooskleuriger te laten lijken. Er werden bijvoorbeeld vóór het einde van het jaar crediteuren weggeboekt, die na de jaarafsluiting weer werden ingeboekt. Zo leek de post crediteuren aan het einde van het jaar lager dan deze in werkelijkheid was.
• Correctieboekingen  voorraad en valse jaarrekeningen: de waarde van de voorraad werd structureel € 10 miljoen te hoog opgenomen. Als gevolg hiervan is het bedrijfsresultaat en daardoor de winst jarenlang te hoog voorgesteld. De jaarrekening van 2009 vermeldde een voorraadwaarde van € 20,4 miljoen. In de administratie werd echter ook een overzicht aangetroffen, inhoudende dat eind 2009 een voorraad aanwezig was van (slechts) € 11,9 miljoen.
• Gebruik van valse saldoverificaties: met betrekking tot een debiteur leverde dit bijvoorbeeld een verschil op van € 6.404.357,11 (€ 7.369.218,58 versus  € 964.861,47);
• 'Afletteren' van inkoopfacturen: bepaalde crediteuren werden in strijd met de werkelijkheid geboekt als 'betaald';
• Niet inboeken van inkoopfacturen: facturen van crediteuren werden geboekt in het boekjaar ná het boekjaar waarin de facturen werden ontvangen;
• ‘Ontmatchen' van debiteuren: ontvangsten van debiteuren werden in de boekhouding ongedaan gemaakt ('ontmatcht').

Het is voorspelbaar wat KPMG zal zeggen: ja, die accountants van EY waren forensisch en geen controlerend accountants. Waar, maar onzin. Immers het gaat hier om de controle van posten die van materiële aard zijn, waarbij manipulaties hebben plaatsgevonden die bij een controle niet onder de radar mogen blijven.

De casus-Weyl – nu eens niet een grote beursgenoteerde onderneming of een woningcorporatie, maar een lekker mkb-bedrijf – is voor mij de ultieme bevestiging waarom de navolgende zin in het rapport van de werkgroep Toekomst Accountantsberoep waar is:

'De accountant kan en moet, als poortwachter bij de aanpak en bestrijding van fraude, een belangrijke rol spelen. Daarom wordt voorgesteld in de controle meer aandacht, tijd, mensen en middelen te besteden aan frauderisico's.'
Ja, daar gaat het echt om bij herstel van vertrouwen in het accountantsberoep.

Prima dus dat KPMG in deze casus niet de hoofdprijs aan curatoren wil betalen, maar verkoop alsjeblieft geen onzin zoals dat ‘de kans bestaat dat de accountant met succes misleid wordt’. Immers met zo’n zin kun je onkunde niet camoufleren. De jurist die de zin kw(e)ylend van zijn spitsvondigheid heeft bedacht, zou ik dan ook maar direct ontslaan. Daarmee win en creëer je immers geen herstel van vertrouwen.