Opinie 27 september 2010

Kort en lang geheugen: de nieuwe en oude accountantswet

Ik had niet gedacht ooit nog eens iets te schrijven over accountantstitels, fusies en nieuwe accountantswetten. Maar twee columns in 'de Accountant' van september hebben me toch even op het puntje van de stoel gezet.

We vinden er de bedachtzame samenvatting, zorg en frustratie van Homme Idzerda (waarom hebben mijn ouders voor mij nooit zo'n prachtige naam bedacht?) over de slow motion verdwijntruc met de AA- en RA-titel en het risico daarbij met het opleidingsniveau af te zakken naar de grootste gemene deler binnen de EU: hbo-niveau (hoewel ik er mijn pet voor af neem). 

En dan de geruststellende column van onze voorzitter Ruud Dekkers dat het bestuur waakt. Ook het verschijnen, kort na die column, van het even bedachtzame inhoudelijke commentaar van NIVRA en NOvAA op de nieuwe concept-accountantswet, getuigt daarvan. Objectief gezien niets fout mee en qua temperament erg beleefd. 

Maar alle argumenten en ook de geschiedenis van dit soort wetgeving in aanmerking nemend, vind ik wel dat het NIVRA-NOvAA-bestuur niet alleen wensen op tafel had kunnen leggen, maar ook best had mogen blaffen (bijten gaat misschien nog wat te ver), zodat niet de indruk gaat bestaan dat over het verdwijnen van de titels RA en AA onderhandeld kan worden. 

De argumenten in beide columns zijn voldoende om Kamer en regering duidelijk te maken dat 'keurmerkmanagement' niet kan worden gedreven door de ambtelijke gemakswens om met maar één titel te maken te hebben. En dan ook nog een titel (‘accountant') die internationaal de uitstraling heeft iedereen te dekken die met het presenteren van financiële cijfers te maken heeft. 

De term 'accountant' heeft in de zakelijke wereld evenveel onderscheidend vermogen als de aanduiding 'dier' in een dierentuin. Daar breng je je kinderen niet snel mee naar de leeuwenkuil. De bezwaren worden nog groter als zo'n titel ook nog de (sluikse ambtelijke bedoeling zou kunnen hebben de) weg naar het hbo-opleidingsniveau te vergemakkelijken. 

Als ik even mijn lang geheugen mag aanspreken: toen in 1991 het wetsvoorstel van de toenmalige regering op tafel lag voor een gedwongen huwelijk tussen NIVRA en NOVAA, hebben de beide besturen, geconfronteerd met een weinig fantasierijk ambtelijk apparaat en een consistent dominant-recalcitrante minister, de stap gewaagd zich rechtstreeks te wenden tot de politieke partijen van de Tweede Kamer. Vervolgens is er samen met deze partijen een initiatiefwet geconcipieerd die tot ieders tevredenheid - behalve natuurlijk die van de regering, die door links en rechts, inclusief regeringspartijen, werd ingehaald - kamerbreed werd aangenomen. 

Bovenstaande heeft in wezen geleid tot de huidige situatie, met het onderscheid van RA- en AA-keurmerk en hun respectievelijke marktfunctie. Dat hele proces nam bij elkaar maar een paar maanden in beslag. 

Ik begrijp dat een accountantsberoep dat momenteel geschoren wordt op het punt van zijn eigen prestaties - terwijl in Brussel ene barbier Barnier ook nog zijn messen zit te slijpen - liever geen grote keel opzet. 

Maar we mogen gerust laten uitlekken dat de NIVRA- en NOvAA-besturen weliswaar geen 'onaanvaardbaar' uitspreken, maar er wel al aan denken. 

En het is goed om het ambtelijk apparaat en de regering-to-be deze oude film nog eens te laten zien, met daarbij de optie van prolongatie, twintig jaar na dato. Want als puntje bij paaltje komt mag de volgende regering er best van op de hoogte zijn dat de geschiedenis zich heeft bewezen en dat hij zich kan herhalen - hoewel dat ‘niet onze voorkeur heeft'. 

Die oude film mag wat mij betreft dus best nog eens worden afgestoft en - ter gelegenheid van de toevallig twintigste verjaardag van deze unieke initiatiefwet - nog eens in de Haag worden vertoond.