Nieuws 29 juni 2022

'Landelijk toezicht op advocatuur moet alleen uit advocaten bestaan'

Minister Weerwind van Rechtsbescherming wil het toezicht op de advocatuur verschuiven naar een nieuwe landelijke toezichthouder. De dekens kunnen zich vinden in die plannen, maar willen dat de toezichthouder alleen uit advocaten bestaat.

Minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind maakte medio juni in een brief aan de Tweede Kamer melding van het voornemen om te komen tot een landelijke toezichthouder op de advocatuur. Nu ligt dat toezicht nog bij lokale dekens; die houden op grond van de Advocatenwet toezicht op advocaten binnen hun arrondissement en behandelen klachten over advocaten.

“Uitgangspunt voor mij is dat het toezicht op de advocatuur onafhankelijk, transparant, uniform, preventief en effectief is”, aldus minister Weerwind in de Kamerbrief. “De komst van de landelijk toezichthouder op de advocatuur (LTA) draagt hier in grote mate aan bij.”

Politieke realiteit

In een recent interview in het FD geven de voorzitter van het landelijke overleg van dekens Eef van der Wiel en de Amsterdamse deken Evert-Jan Henrichs aan dat zij de plannen voor een landelijke toezichthouder “omarmen” en spreken ze van “politieke realiteit”. Maar het toezicht op individuele advocaten moet in hun optiek zoveel mogelijk in handen blijven van lokale dekens.

Ook benadrukken zij dat in het bestuur van een landelijke toezichthouder alleen advocaten zitting mogen hebben. Minister Weerwind spreekt in de Kamerbrief van een bestuur van ten minste drie advocaten, maar dat mogen geen lokale dekens zijn. De betreffende advocaten mogen zich alleen richten op het toezicht en zelf geen kantoor houden.

Volgens de Amsterdamse deken zullen vooral grotere advocatenpraktijken meer gaan merken van een landelijke toezichthouder, als het gaat om de controle op witwasregels, geldstromen, bedrijfscultuur en integriteit.

Poolse toestanden

Eerder sprak ook het College van Toezicht Advocatuur (CvT) de wens uit voor een landelijke toezichthouder, maar die pleitte juist voor onafhankelijke leden met afstand tot de advocatuur. Dat vindt Van der Wiel van het landelijk overleg van dekens een slecht plan. Zij waarschuwt in het FD voor “Poolse toestanden” en stelt dat de beroepsregels van advocaten voldoende moeten garanderen dat dekens vertrouwelijk omgaan met informatie.  

De Amsterdamse deken Henrichs is bezorgd voor te veel invloed vanuit de overheid op het toezicht op advocaten. “Zestig procent van de zaken die advocaten doen, zijn tegen de overheid”, zo stelt hij. “Die deur moet wat dat betreft dus echt op slot.”

Incidenten

Het toezicht op advocaten is al een tijd onderwerp van discussie na een aantal incidenten, waaronder de kwestie rondom de miljoenenfraude bij Pels Rijcken, de arrestatie van de neef annex advocaat van Ridouan Taghi en discussies over onafhankelijkheid bij onderzoek door advocaten.

In de kwestie rond Pels Rijcken werd kritisch bericht over mogelijke belangenverstrengeling bij de Haagse deken. Het CvT stelde na een evaluatie dat het toezicht door de deken "onvoldoende effectief" was. Bij het onderzoek naar de fraude bij Pels Rijcken was bovendien de onafhankelijkheid onvoldoende gewaarborgd. De Haagse deken was zelf oud-partner van Pels Rijcken.

De Raad voor Discipline, de tuchtrechter voor advocaten, uitte recent stevige kritiek op onderzoeken die advocaten doen bij bedrijven en organisaties waar ze ook als advocaat optreden. Aanleiding was een uitspraak tegen de advocaat die op verzoek van de NBA onderzoek deed naar de kwestie rondom een voormalig directeur.

De tuchtrechter vond het “onwenselijk” dat de advocaat als onafhankelijk advocaat-onderzoeker optrad, nadat zij eerder de beroepsorganisatie had bijgestaan in het arbeidsgeschil. De klacht tegen deze advocaat was overigens ingediend door de Amsterdamse deken.

Recept voor kritiek

Volgens een commentaar in het FD groeit de twijfel binnen de samenleving of advocaten hun werk wel goed en netjes doen. Ze scheren “langs de randen van hun gedragsregels om dit lucratieve werk maar te kunnen blijven doen” en kunnen alleen vertrouwen herwinnen door stevig op te treden tegen beroepsgenoten.

“Heel star vasthouden aan toezicht in eigen kring en daarmee effectiever, scherper toezicht blokkeren” is volgens de krant “een recept voor aanhoudende kritiek” op de advocatuur. “Waarmee de kans heel groot is dat over een paar jaar echt staatstoezicht de nieuwe politieke realiteit zal zijn.”

Bron: Advocatie/FD