De Jager stuurt visie accountancy naar Tweede Kamer
Minister De Jager van Financiën geeft in een brief aan de Tweede Kamer zijn reactie op het evaluatieonderzoek Wet toezicht financiële verslaggeving (Wtfv). Vanwege de verwevenheid van de onderwerpen combineert De Jager zijn reactie met een integrale visie op het functioneren van de accountancy in de controlepraktijk en een reactie op de initiatiefnota-Plasterk.
In zijn Kamerbrief beschrijft De Jager allereerst een aantal beleidsvoornemens op het gebied van het toezicht op de financiële verslaggeving en op accountantsorganisaties. Vervolgens gaat hij dieper in op de achtergronden. In dit gedeelte gaat de minister ook in op de voorstellen die PvdA-Kamerlid Ronald Plasterk heeft gedaan in zijn initiatiefnota 'De accountancy na de crisis'.
Beleidsvoornemens: Wtfv
Volgens de minister blijkt uit de evaluatie van de Wtfv dat de bestaande structuur van het toezicht op de financiële verslaggeving voldoet. Er is dan ook geen reden voor een fundamentele wijziging van de wet. Wel kan op onderdelen de wetgeving en de uitvoering van het toezicht in de praktijk verbeterd worden.
De minister doet daartoe in zijn brief een aantal voorstellen, zoals het afdwingbaar maken van aanbevelingen van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) via de Ondernemingskamer. De AFM kan de Ondernemingskamer dan verzoeken de onderneming te bevelen om een persbericht te publiceren waarin wordt uitgelegd in welk opzicht de financiële verslaggeving niet voldoet, of waarin wordt uitgelegd hoe verslaggevingsvoorschriften in de toekomst zullen worden toegepast.
Op dit moment kan de AFM de Ondernemingskamer alleen vragen de herziening van de hele jaarrekening op te leggen. "Wanneer het probleem in de jaarrekening zich beperkt tot bijvoorbeeld één post in de jaarrekening, kan de vraag worden gesteld of het starten van een herzieningsprocedure wel proportioneel is", aldus de minister. In enkele gevallen heeft de AFM om die reden afgezien van de gang naar de Ondernemingskamer.
Daarnaast is de termijn om na vaststelling van de jaarrekening een verzoek aan de Ondernemingskamer te kunnen doen door de Wijzigingswet financiële markten inmiddels verlengd van zes naar negen maanden. De AFM had hier in zijn wetgevingsbrief van oktober 2010 voor gepleit.
Vanuit het oogpunt van consistentie wil De Jager dat voor het indienen van een verzoek bij de Ondernemingskamer voor het doen verschaffen van een nadere toelichting aan de AFM en voor het indienen van een verzoek bij de Ondernemingskamer tot naleving van een aanbeveling van de AFM dezelfde termijn van negen maanden gehanteerd gaat worden.
De 'Chinese walls' tussen de verschillende toezichtsafdelingen binnen de AFM blijven bestaan, maar in uitzonderlijke gevallen kunnen deze afdelingen informatie uitwisselen. De minister stelt op basis van gesprekken met de AFM en de NBA, Eumedion, de VEB, VNO-NCW en de VEUO vast "dat er een breed gedragen consensus is, dat wanneer er in het ene toezichtdomein een misstand wordt geconstateerd die van een zodanige directe invloed is of kan zijn op een ander toezichtdomein, dat het maatschappelijk belang in voorkomende gevallen duidelijk zwaarder weegt dan het belang van de individuele onder toezichtgestelde(n), het binnen de AFM mogelijk moet zijn om betreffende informatie aan de betrokken afdeling te verstrekken." Wel moet de afdelingsoverschrijdende informatieverstrekking gepaard gaat met de nodige waarborgen.
Als verbeteringen in de uitvoering van het toezicht op de financiële verslaggeving noemt De Jager de inmiddels tot twintig dagen verlengde termijn waarbinnen een onderneming dient te reageren op vragen van de AFM. Dit was tien dagen. Daarnaast stuurt de AFM nu Engelstalige brieven naar ondernemingen waarvan de verslaggeving niet in het Nederlands is opgesteld.
Ook heeft de AFM het risicomodel dat de toezichthouder hanteert bij het toezicht op de financiële verslaggeving op aanbevelen van de onderzoekers van de Wtfv aangepast.
Beleidsvoornemens: Toezicht op accountantsorganisaties
Zoals De Jager al eerder heeft aangegeven in zijn reactie op het Groenboek van de Europese Commissie bestaat er binnen de bestaande regelgeving voldoende ruimte voor verbetering van de kwaliteit van de accountantscontrole. De minister ondersteunt in grote lijnen het Plan van Aanpak van de NBA.
De Jager komt binnenkort met zijn voorstel voor een Wet op het accountantsberoep, waarmee de fusie van NIVRA en NOvAA tot NBA wordt geformaliseerd. In de wet wordt ook de democratische werking van de beroepsorganisatie gemoderniseerd.
De minister verwacht in november van dit jaar de voorstellen van de Europese Commissie naar aanleiding van het Groenboek over het accountantsberoep en de daarop ontvangen reacties. De inzet van De Jager bij de onderhandelingen hierover in Brussel zullen conform de kabinetsreactie op het Groenboek zijn. Zo zal de minister pleiten voor een nadrukkelijker rol van de (auditcommissie van de) raad van commissarissen.
Over de openbaarmaking van de toezichtsrapportages van de AFM zegt de minister het volgende: "Om meer inzicht in de kwaliteit van accountantskantoren te verschaffen is het concrete voorstel van de NBA om kantoorspecifieke onderzoeksrapportages van de AFM openbaar te maken. In de reactie op het groenboek hebben we gesuggereerd om in ieder geval de auditcommissie/raad van commissarissen te laten beschikken over uitkomsten van het toezicht op de kwaliteit van de wettelijke controle die bij hun organisatie is uitgevoerd."
Op het gebied van de combinatie van controle- en adviesdiensten is De Jager voorstander van duidelijke regels over welke adviesdiensten wel en welke niet zijn toegestaan. De minister heeft nog geen definitief standpunt ingenomen over hoe gedetailleerd die regels moeten zijn.
De Jager: "Om het Nederlandse standpunt nader te bepalen wordt dit thema onderwerp gemaakt van een in overleg met de AFM en de NBA te houden consultatietraject in het najaar van 2011. In dit consultatietraject zal ook het thema inzake de wijze van inzicht verschaffen in de kwaliteit van accountantskantoren aan de orde worden gesteld. Ook de mogelijke uitbreiding van informatievoorziening door externe accountants (waartoe ook een voorstel wordt gedaan in het plan van aanpak van de NBA) wordt hierin meegenomen."
Initiatiefnota Plasterk
In zijn reactie op het Groenboek en de initiatiefnota gaat De Jager onder andere in op de door Plasterk voorgestelde verplichte kantoorroulatie. De Jager is het met Plasterk eens "dat het risico op een groeiende verwevenheid van belangen tijdens een doorlopende opdracht moet worden onderkend en zoveel mogelijk moet worden tegengegaan". Tegelijkertijd moet er volgens de minister voor worden gewaakt dat met kantoorroulatie goedlopende opdrachtrelaties moeten worden gestaakt en bedrijven onnodig worden geconfronteerd met hogere kosten. Volgens de minister is het risico van 'bedrijfsblindheid' in Nederland voldoende ondervangen door de verplichte partnerroulatie en het doorlopend toezicht op accountantsorganisaties.
De minister is daarnaast geen voorstander van het voorstel dat de benoeming van de accountant bij banken en verzekeraars ter goedkeuring voorgelegd moet worden aan de AFM. "De AFM verleent vergunningen aan en houdt doorlopend toezicht op accountantskantoren die wettelijke controles verrichten bij banken en verzekeraars. In die zin zijn betrokken kantoren al aan goedkeuring van de AFM onderhevig. Verder zou de 'onafhankelijkheid' van de toezichthouder onder druk kunnen komen te staan als een geschikte accountant aangewezen moet worden en op die accountant weer toezicht moet worden gehouden", aldus De Jager. Daarnaast wijst de minister op de meer nadrukkelijke rol van de auditcommissie die het kabinet in haar reactie op het Groenboek bepleit.