Nieuws 07 oktober 2011

Reacties op rapport AFM onafhankelijkheid

Deloitte, KPMG, PwC en Eumedion hebben gereageerd op het gisteren gepresenteerde AFM-rapport 'Prikkels voor kwaliteit accountantscontrole'.

Het eerste exemplaar van het rapport werd gisteren door Janine van Diggelen, Hoofd Toezicht Accountantsorganisaties van de AFM, overhandigd aan NIVRA-voorzitter Ruud Dekkers. 

UPDATE 10 oktober 2011 - Ook Ernst & Young heeft gereageerd op het rapport. De reactie is aan dit bericht toegevoegd. 

KPMG

Bestuursvoorzitter Herman Dijkhuizen van KPMG beschouwt het rapport als een "constructieve aanzet voor een brede maatschappelijke dialoog". 

KPMG vindt dat het rapport een goede schets geeft van de issues die spelen en de dilemma's die soms kunnen ontstaan. Daarom staat KPMG achter het voorstel om normen scherper te definiëren door een brede maatschappelijke dialoog, die uiteindelijk moet leiden tot heldere wet- en regelgeving. Daarbij benadrukt KPMG wel het belang om ook aansluiting te houden bij internationale richtlijnen. De NBA heeft in haar Plan van Aanpak eveneens aangekondigd een concreter en explicieter normenkader te willen. 

Dijkhuizen: "De onafhankelijkheid van de externe accountant moet boven iedere twijfel verheven zijn. Het is evident dat er momenteel in het maatschappelijke verkeer indringende vragen worden gesteld of die onafhankelijkheid wel goed geborgd is. Dat signaal kunnen we niet negeren, ook al zijn we er zelf van overtuigd dat we alles goed op orde hebben. Wij hebben op deze punten als KPMG een helder beleid, dat onder meer staat verwoord in ons Transparantieverslag, en ook binnen de beroepsgroep vinden goede discussies plaats. Maar dat gaat niet ver genoeg. We zullen het maatschappelijk verkeer nadrukkelijker bij deze discussies moeten betrekken, zodat niet alleen wij, maar ook anderen ervan overtuigd zijn dat onafhankelijkheid voor ons een kernwaarde is. Dit rapport van de AFM vormt daartoe een uitnodiging die ik van harte aangrijp. Wanneer zelfregulering niet toereikend is om het maatschappelijk vertrouwen te herwinnen, dan moeten objectieve en heldere normen ook in wet- en regelgeving verankerd zijn." 

PwC

In een eerste reactie op het rapport stelt PwC: 

1. "Het is goed dat de AFM in haar rapportage vaststelt dat kwaliteitsaspecten zichtbaar betrokken worden bij de benoeming, beoordeling, beloning en sanctionering van externe accountants door een meerderheid van de oob-vergunninghouders, waaronder ook PwC. Tegelijkertijd betreuren we het dat de AFM bij het noemen van de commerciële aspecten ondernemerschap en cross selling op een hoop veegt. Hier is wel degelijk een groot verschil in. Cross selling door externe accountants wordt bij PwC bijvoorbeeld nadrukkelijk niet beloond. Zowel in de grondslagen van onze beloningsmethodiek als in onze internationale richtlijnen en procedures is kwaliteit het uitgangspunt.
2. Het is goed dat er in het najaar een brede en open consultatie komt onder leiding van het ministerie van Financiën. In lijn met de stelling van minister De Jager dat binnen de bestaande regelgeving nog voldoende mogelijkheden zijn voor verbeteringen, wordt onze inzet dat binnen die kaders duidelijkere regelgeving gewenst is en dat deze in lijn moet zijn met internationale regelgeving. Dit om te voorkomen dat internationaal opererende ondernemingen in een onwerkbaar systeem terechtkomen. Nederland is immers geen eiland in de internationale financiële wereld.
3. Evenals vorig jaar blijven wij grote bezwaren houden tegen de generieke rapportagevorm die de AFM hanteert. Deze doet geen recht aan de kwaliteitsverschillen per kantoor. Een publieke rapportage per kantoor genereert duidelijkheid naar de markt en zal naar onze overtuiging leiden tot een significante kwaliteitsimpuls.
4. Wij betreuren het verder dat de AFM geen recht doet aan het totaal aan checks and balances rondom de vaststelling 'of er sprake is van onafhankelijkheid'. Ten onrechte kan het beeld ontstaan dat dit geheel bepaald wordt door de externe accountant zelf. De AFM gaat volstrekt voorbij aan de rol van commissarissen en auditcommissies en aan onze strikte internationale richtlijnen en procedures, die in het geval van overtredingen leiden tot verregaande sancties. Wij hebben er voor gekozen om in ons vorige week gepubliceerde transparantieverslag, veel transparanter dan de AFM dat nu doet, informatie te delen over de hoge normen die wij onszelf opleggen. In ons transparantieverslag geven wij tevens een volledig inzicht in de samenstelling van onze omzet. De omvang van overige dienstverlening aan oob-klanten bedraagt bijvoorbeeld 1.5 procent. Naar onze mening schept dit verslag wél de duidelijkheid naar onze klanten en stakeholders, die in het rapport van de toezichthouder helaas ontbreekt.

In ons transparantieverslag gaan wij nader in op de bevindingen van de AFM, de waarde die wij toevoegen en al datgene wat wij doen om onze kwaliteit en onafhankelijkheid voortdurend te borgen. Ook doen wij hierin voorstellen die naar onze mening de kwaliteit van de accountantscontrole ten goede komen." 

Deloitte

"Deloitte heeft kennisgenomen van deze rapportage en is het eens met de aanbeveling van de AFM om te komen tot duidelijke en eenduidige regelgeving op het gebied van onafhankelijkheid. 

Het onderzoek van de AFM toont aan dat de geboden en verboden over het algemeen goed worden nageleefd door de accountants en accountantsorganisaties. Ook speelt het thema kwaliteit een belangrijke rol bij de beloning, beoordeling en benoeming van accountants. 

Cees de Boer, cfo en coo van Deloitte: "Uit het AFM rapport blijkt dat de huidige regelgeving voor meerdere interpretaties vatbaar is. Deloitte is voorstander van eenduidige regelgeving die de onafhankelijkheid van de accountant waarborgt. Dit komt de transparantie richting de maatschappij ten goede en draagt in positieve zin bij aan het vertrouwen in het accountantsberoep." 

Deloitte ondersteunt het Plan van Aanpak van de NBA met maatregelen gericht op versterking van de kwaliteit van de accountantscontrole en op meer eenduidige regelgeving rondom onafhankelijkheid van de accountant." 

Ernst & Young

"Er is in de nasleep van de kredietcrisis een maatschappelijke discussie gaande over de kwaliteit van accountantscontroles. We hebben geluisterd en ook zelf een actieve bijdrage geleverd aan het publieke debat. Het accountantsvak gaat om het leveren van accountantsverklaringen die voldoen aan de verwachtingen van de maatschappij. Naast een kwalitatief goed uitgevoerde controle en communicatie hierover, dient de accountant objectief en kritisch te zijn. 

Giljam Aarnink, Managing Partner Assurance: "Continue kwaliteitsverbetering en professioneel kritische accountants zijn altijd een belangrijk punt op onze agenda. We blijven veel tijd en geld investeren in kwaliteitssystemen en ondernemingsbrede kwaliteitsbewustzijnprogramma's. Ernst & Young heeft kwaliteit hoog in het vaandel staan en extern toezicht levert daaraan een belangrijke aanvulling. Wij vinden het rapport van de AFM dan ook waardevol en het bevat zinvolle suggesties. Ook vinden wij het een goede stap dat de AFM dit themaonderzoek de komende tijd zal inbrengen in maatschappelijke discussies op nationaal en internationaal niveau. Wij zullen aan deze discussies blijven deelnemen en ze ook zelf initiëren." 

Waar het gaat om onafhankelijkheid onderschrijven wij het belang hiervan en zoals in ons transparantieverslag uitgebreid is toegelicht, hebben wij een veelheid aan procedures om onze onafhankelijkheid te waarborgen. Ook hebben wij in het transparantieverslag toegelicht in welke mate wij overige dienstverlening aanbieden aan onze controlecliënten in het afgelopen fiscale jaar. Het algemene beeld dat daarin wordt vermeld, is dat Ernst & Young bij cliënten waar een wettelijk controle-opdracht loopt, minder dan 30 procent inzet kent van collega's die geen accountants zijn. Voor organisaties van openbaar belang is dit percentage ongeveer 20 procent. Daarbij moet worden opgemerkt dat een deel van deze werkzaamheden, bijvoorbeeld door IT Risk and Assurance, direct betrekking heeft op de wettelijke controle. 

Aarnink: "Wij zijn voorstander van een publiek debat over dit onderwerp en we zijn van mening dat er duidelijkheid moet zijn voor het maatschappelijk verkeer wat verstaan wordt onder overige dienstverlening en welke diensten worden aangeboden in samenhang met de wettelijke controle. Wij zijn geen voorstander van meer regelgeving, zeker niet als die alleen op Nederlands niveau zou worden ingevoerd. Wij sluiten ons graag aan bij de internationale discussie over dit onderwerp. Ook de gepubliceerde en te publiceren voorstellen van de NBA dienen hierbij te worden meegenomen." 

Waar het gaat om het benoemen, beoordelen en belonen van externe accountants verwijzen wij graag naar ons transparantieverslag waar uitgebreid verslag is gedaan over hoe wij omgaan met beloning. Ook staat daar vermeld dat wij kwaliteit expliciet meenemen in de beoordeling en beloning van onze mensen, alsmede dat wij altijd sanctioneren in geval van het niet naleven van het kwaliteitsbeleid. Wij hanteren een strikt kwaliteitsbeleid met uitgebreide richtlijnen en zien er op toe dat dit wordt nageleefd." 

Eumedion

"Eumedion is geschrokken van de constatering door de AFM dat twaalf van de veertien onderzochte accountantsorganisaties commerciële aspecten betrekken in de beoordeling van de externe accountant. Het verbod op beloning en beoordeling op basis van commerciële prikkels, zoals voorgesteld in de vorige week verschenen conceptverordening van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), komt dus niets te vroeg. Eumedion steunt dit verbod volledig. Wel constateert Eumedion dat er onduidelijkheid bestaat in de uitwerking van het verbod: de AFM vindt een aspect als 'ondernemerschap' ook een commerciële prikkel. De NBA daarentegen niet. De NBA laat toe dat dergelijke aspecten mogen meetellen bij het besluit tot doorstroming van externe accountants. Eumedion is van mening dat ook dergelijke factoren een inbreuk kunnen maken op de vereiste onafhankelijkheid van de externe accountant. 

Eumedion vindt het verder een zeer kwalijke zaak dat soms een bonus aan de externe accountant werd toegekend, terwijl de betreffende persoon de wet- en regelgeving had geschonden of hem sancties waren opgelegd. Dit zegt ofwel iets over de commerciële drijfveren van de accountantsorganisatie - die blijkbaar belangrijker worden geacht dan kwaliteit en integriteit van de externe accountant - ofwel iets over de kwaliteit van de interne rapportagelijnen. Ook hier helpt het voorgenomen NBA-verbod op commerciële prikkels om deze praktijken in de toekomst te voorkomen. 

Tot slot steunt Eumedion de oproep van de AFM om de onafhankelijkheidsregels aan te scherpen. Eumedion is met de AFM van opvatting dat de huidige wet- en regelgeving (te veel) ruimte voor interpretatie biedt. Een duidelijke afbakening is nodig, waarbij volgens Eumedion aan de controle gerelateerde adviezen mogelijk moeten blijven, maar aparte adviesonderzoeken bij de controlecliënt niet."