Magazine 01 februari 2009

'Het vak wordt niet makkelijker, daar moeten we samen klaar voor zijn'

De kleding lijkt in ieder geval al op de voorgenomen fusie afgestemd: Jan Helderman en Gert-Jan van der Wielen, bestuursvoorzitters van respectievelijk NIVRA en NOvAA, dragen beiden een stropdas in paarstint. Een gesprek over kansen en 'uitdagingen', verschillen, maar vooral overeenkomsten en dat 'ambitieuze' tijdpad.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 2, 2009

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Lyda Westerink

Besturen NIVRA en NOvAA ondertekenden intentieverklaring fusie

Waarom willen de NIVRA- en NOvAA-besturen een fusie?

Van der Wielen: “De besturen en managementteams van beide organisaties bespraken al regelmatig allerlei zaken met elkaar, uiteindelijk kwam de logische vraag of die constructieve overlegsituatie meer verdieping kon krijgen.”

Helderman: “Op veel kantoren werken AA's en RA's in goede harmonie samen. De beroepsorganisaties gaan de praktijk dus volgen. Een ander belangrijk punt: de Wet toezicht accountantsorganisaties. Met oog op de evaluatie overlegden we als beroepsorganisaties hoe we hierin proactief konden zijn. Eén organisatie helpt bij de evaluatie en de vereenvoudiging van de regelgeving. Samen sta je sterk voor de uitdagingen die er ook komend jaar voor het accountantsberoep liggen.”

Welke uitdagingen, concreet?

Helderman: “Het slechte economische klimaat. Hoe ga je als accountant om met discontinuïteit in een bedrijf? Het is goed om dat uniform naar buiten te brengen, duidelijk te zijn naar het maatschappelijk verkeer.”

Welke voordelen heeft een fusie voor de leden?

Van der Wielen: “Veel AA's en RA's werken op dezelfde kantoren, maar hebben soms te maken met regelgeving die op hoofdlijnen wel overeenstemt, maar in details afwijkingen vertoont. Dat is met één beroepsorganisatie afgelopen.”

Helderman: “Met een fusie ontstaat een efficiëntere en effectievere organisatie. We zijn beide publieksrechtelijke organisaties met wettelijk beschermde titels: als één organisatie kun je alle waarborgen die je als pbo hebt voor de toekomst zeker stellen. Dat is van groot belang voor onze leden.”

Snel en eenduidig

Waarin vullen de organisaties elkaar aan?

Helderman: “We hebben onlangs meer dan dertig werkterreinen geformuleerd, de meeste hebben we allebei. Er zijn dus meer overlappingen in activiteiten dan verschillen. Het NIVRA is internationaal wat meer actief, daarin zijn we aanvullend.”

Van der Wielen: “En bij de NOvAA is het midden- en kleinbedrijf een belangrijke tak waarin we straks aanvullend zijn. Ook ledenbinding is bij de NOvAA heel goed ontwikkeld.”

Wat gaan leden in praktische zin van een fusie merken?

Van der Wielen: “De leden kunnen in elk geval rekenen op eenduidige regelgeving. Een voortzetting van bestaande ontwikkelingen, trouwens. Die Audit Alert laatst, over hoe om te gaan met verklaringen in deze toch wat lastige tijd, is een prachtig voorbeeld van hoe leden snel en efficiënt eenduidig worden geïnformeerd.”

Helderman: “Straks zijn we een organisatie van ruim twintigduizend leden, met heel veel kennis en ervaring. Die moeten we gebruiken om heel actief mee te praten en denken bij allerlei ontwikkelingen. Naar allerlei externe partijen toe is het heel helder dat je dé organisatie bent die het gezaghebbende accountantsberoep in Nederland vertegenwoordigt.”

Wanneer moet de fusie een feit zijn?

Van der Wielen: “Een stuurgroep, bestaande uit beide directeuren, de voorzitters en nog twee bestuursleden uit elke organisatie, stuurt het traject aan. We brengen nu de huidige situatie op beide bureaus in kaart. Eind januari 2009 kijken we: hoe zouden we het graag wíllen hebben? Hoe moet de nieuwe organisatie eruit zien? En daar hebben we een redelijk ambitieus tijdpad voor uitgezet. Maar we hebben nog een redelijk lange weg te gaan: wat wij bedenken moet door de leden gedragen worden en daarna moet er besluitvorming plaatsvinden.”

Draagvlak

Een ‘redelijk ambitieus tijdspad’?

Van der Wielen: “Wij gaan ervan uit dat er over een jaar hele grote stappen genomen zijn.”

Helderman: “Als wij het als bestuur met onze leden eens geworden zijn, moet ook de wetgeving worden aangepast, dat duurt zeker één à twee jaar. Dat Wouter Bos zeer goed op de hoogte is van waar wij mee bezig zijn, helpt in ieder geval enorm.”

Hoe krijgt de communicatie met de leden over de fusie vorm?

Helderman: “Op gegeven moment willen de leden van ons voorstellen krijgen, die gaan we toelichten en met elkaar bespreken. Zo gaan we ook altijd met regelgeving om: de leden moeten uiteindelijk het draagvlak ervoor vormen.”

Van der Wielen: “Communicatie kan op heel veel manieren plaatsvinden: consultatie van leden, maar in het voortraject ook via internet. We proberen gedurende het hele traject onze leden op alle mogelijke manieren van informatie te voorzien en op zeker moment de discussie aan te gaan om te horen wat ze ervan vinden.”

Helderman: “Je kunt ook gebruikmaken van de kennis van leden en brainstormgroepjes vormen, bijvoorbeeld. Communicatie is een wezenlijk onderdeel in dit traject, anders loop je het risico dat je aan het einde van de rit vragen krijgt waar je niet goed hebt over nagedacht.”

Fuseren biedt volop kansen. Zijn er ook bedreigingen?

Van der Wielen: “Ik heb het liever over uitdagingen. Alle verschillende soorten leden moeten een plek krijgen binnen die nieuwe organisatie. Leden moeten zich er thuis voelen, zichzelf erin herkennen,”

Helderman: “Veel uitdagingen liggen in allerlei nieuwe ontwikkelingen: werken in een digitale omgeving, het belang van nietfinanciële informatie dat steeds groter wordt, risicobeheersing. Het vak wordt er niet makkelijker door en daar moeten we gezamenlijk klaar voor zijn.”

Titels

De bedreiging ruim tien jaar geleden was de titel. Nu behouden we beide titels. Hoe lang?

Helderman: “Die twee titels zijn in het hele maatschappelijk verkeer zeer vertrouwd en gewaardeerd. Dat kan binnen één organisatie heel goed functioneren, dus wij zien geen enkele aanleiding om dat op dit moment te veranderen.”

Van der Wielen: “En ook de bijbehorende opleidingen niet.”

‘Op dit moment’?

Helderman: “In onze intentieverklaring staat duidelijk dat we gaan voor de bestaande titels en de huidige opleidingen. Maar je besluit niet voor de eeuwigheid, je speelt altijd in op ontwikkelingen.”

Het NIVRA herbergt veel accountants in business, de NOvAA heeft de openbaar accountant tot speerpunt gemaakt. Hoe gaat dat verder met dat speerpunt, Gert- Jan van der Wielen?

Van der Wielen: “We moeten een nieuw huis creëren waarin iedere accountant met zijn professie zich thuis voelt. Die cultuurverschillen zul je houden, je houdt accountants die controle doen en accountants die mkb doen, dat is met de fusie niet over. Die twee - en ook al die anderen - moeten zich in de nieuwe organisatie thuis voelen.”

Gaat dat lukken, Jan Helderman?

Helderman: “Die ruim twintigduizend leden vormen natuurlijk een gevarieerd geheel: accountants in de mkb-sfeer, accountants in de publieke sector, een heel ander soort omgeving dan mkb of grote ondernemingen, de overheidsaccountants, de interne accountants. Nu is bij het NIVRA de groep accountants in business wat groter, maar straks is dat in het geheel een andere verhouding. Maar die RA- of AA-functie hebben we allemaal gemeenschappelijk. We leveren een belangrijke bijdrage aan de financiële en niet-financiële verantwoording. En we waarborgen gedragsregels, wat in de financiële keten toegevoegde waarde heeft.”

Grote kantoren

Hoe zit het met de invloed van de grote kantoren, met name de big four, binnen het NIVRA?

Helderman: “Onze leden die werkzaam in het openbaar beroep zijn, zijn verdeeld over achthonderd à negenhonderd kantoren. Daartoe behoren de vier grote kantoren, maar dan blijven er dus nog heel veel over. Er zitten echt ook leden van middelgrote kantoren in ons bestuur. Maar het is voor een klein kantoor waar maar één registeraccountant werkt best lastig om tijd vrij te maken voor zo'n bestuurlijke functie. De kunst is dan wel om in overleggen met je leden aandacht te hebben voor de kleinere kantoren.”

Niet bang voor de invloed van de grote kantoren, Gert-Jan van der Wielen?

Van der Wielen: “Het is een uitdaging. Angst is een slechte raadgever. Ook heel veel van onze leden werken bij de grotere kantoren.”

In bedrijfsleven betekent ‘fusie’ vaak overname. Hoe zit dat hier: slokt het NIVRA de kleinere NOvAA gewoon op?

Van der Wielen: “Bij een fusie is straks de helft van die twintigduizend leden openbaar accountant. En uitgesplitst over AA's en RA's lopen die aantallen niet eens zo ver uit elkaar. Sterker, je komt in een ongeveer evenwichtige situatie terecht. Maar liever dan in getalsverhoudingen denk ik aan de krachtiger organisatie die er straks kan staan, waar alle leden zich thuis voelen, ongeacht hun achtergrond en functie.”

Tot slot, wat vindt u persoonlijk van de voorgenomen fusie?

Helderman: “Ik ben blij dat het bestuur voor de volle honderd procent gemotiveerd is om hiervoor te gaan. Je bent met een goede zaak bezig.”

Van der Wielen: “En ik vind het gewoon erg leuk om dit te mogen doen.”