Anja Zandee-Dingemanse

Op 22 februari 2018 oordeelde het Europese Hof van Justitie dat de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting niet mag. Als reactie daarop heeft de staatssecretaris reparatiemaatregelen aangekondigd en op 6 juni 2018 heeft hij het wetsvoorstel Wet Spoedreparatie fiscale eenheid ingediend. Nadat de Eerste en Tweede Kamer hiermee hebben ingestemd, treden de maatregelen met terugwerkende kracht tot 25 oktober 2017 11.00 uur in werking. 

De procedure

In de procedure van 22 februari ging het om het Nederlandse fiscale-eenheidsregime, en dan vooral de renteaftrek. Een Nederlandse dochter had voor de aankoop van een deelneming geld geleend bij haar buitenlandse moeder en had de rente op die lening in aftrek gebracht. Deze aftrek werd geweigerd omdat de renteaftrekbeperking (artikel 10a Wet Vpb 1969) van toepassing was. In binnenlandse situaties had dit opgelost kunnen worden door een fiscale eenheid aan te gaan. Het Hof kwam tot de conclusie dat Nederland onderscheid maakt tussen Nederlandse en buitenlandse dochtervennootschappen en daarmee ten onrechte buitenlandse dochtervennootschappen discrimineert. 

Gevolgen

Binnen een fiscale eenheid wordt de rente van onderlinge leningen gesaldeerd. Op grond van het arrest moet Nederland nu de voordelen van de fiscale eenheid ook toestaan in grensoverschrijdende situaties en bij leningen tussen een moeder en dochter aftrek van rente accepteren. Maar omdat rentebetalingen en renteontvangsten binnen hetzelfde concern maar in verschillende landen niet langer tegen elkaar wegvallen voor de Nederlandse belastingen, dreigde de Nederlandse schatkist miljoenen euro's mis te lopen. Daarom diende de staatssecretaris reparatiewetgeving in. 

Spoedreparatie

Uitgangspunt van de spoedreparatie is dat voor een aantal specifiek genoemde wettelijke bepalingen wordt gedaan alsof de fiscale eenheid niet bestaat en dat onder meer voor de renteaftrekbeperking de fiscale eenheid moet worden 'weggedacht'. Hierdoor worden dus interne leningen weer 'zichtbaar'. Als het een 'besmette lening' betreft, kunnen ook fiscale eenheden, en daarmee dus het mkb, te maken krijgen met de anti-winstdrainageregeling. Het wetsvoorstel zal met terugwerkende kracht tot 25 oktober 2017 11.00 uur in werking treden. Waarom treedt de wet niet op 1 januari 2018 in werking? Dat zou zowel de Belastingdienst als de adviseurs een hoop werk schelen. 

Tegemoetkoming

Inmiddels is de staatssecretaris ook met een tegemoetkoming gekomen, waardoor in bepaalde gevallen de rente toch aftrekbaar is. Die goedkeuring loopt tot 31 december 2018 en is van toepassing indien de betreffende schuld op 25 oktober 2017, 11.00 uur, al bestond en de rente op die schuld per twaalf maanden niet meer bedraagt dan € 100.000. 

Uitvoerbaarheid

De Belastingdienst is van mening dat de spoedreparatiemaatregelen ingrijpend of zelfs niet uitvoerbaar zijn. Toezicht op de renteaftrekbeperking is in de huidige vorm al bijzonder lastig en zeer specialistisch werk en dat wordt nu nog ingewikkelder. Ook adviseurs zijn van mening dat de reparatiewet niet of moeilijk uitvoerbaar is. Het wetsvoorstel roept meer vragen op dan dat ze beantwoordt. En capaciteit voor vooroverleg is er niet bij de Belastingdienst! 

Wat te doen?

De gevolgen voor het mkb zullen waarschijnlijk wel meevallen. Maar zekerheid hierover kan helaas niet worden gegeven. Daarom is het toch verstandig voor alle fiscale eenheden de 'besmette leningen' in kaart te brengen. Vooral als er schuldenaren met compensabele verliezen zijn. De kans op discussie met de Belastingdienst is hierover het grootst. 

Aangifte Vpb 2017

Zorg dat er voor het indienen van de aangifte Vpb 2017 een overzicht is van alle besmette leningen, ook al is de renteaftrekbeperking niet van toepassing. Formeel moet in de aangifte Vpb namelijk staan of er een besmette lening is en of een beroep wordt gedaan op de tegenbewijsregeling. Dat betekent dat er bij het indienen van de aangifte wel een volledig zicht op alle besmette leningen moet zijn, ook al leidt het uiteindelijk niet tot een renteaftrekbeperking. Het is te hopen dat de staatssecretaris op dit punt nog met een tegemoetkoming komt voor het mkb. 

Onuitvoerbaar

Het wetsvoorstel voldoet niet aan de verwachtingen en is zowel voor de Belastingdienst als de belastingadviseurs onuitvoerbaar. Gezien de alom geuite kritiek op het wetsvoorstel - 'nietszeggend', 'ondeugdelijk', 'overbodig' - is het te hopen dat de Tweede Kamer hier iets mee doet.