Geert de Jong

Als de Eerste Kamer begin maart het wetsvoorstel uitfasering pensioen in eigen beheer aanneemt, is met terugwerkende kracht tot 1 januari 2017 opbouw van pensioen in eigen beheer (PEB) niet meer mogelijk. Het wetsvoorstel biedt de dga onder meer de mogelijkheid om het PEB af te kopen dan wel om te zetten in een zogenoemde oudedagsverplichting (ODV).

Bij afkoop is de DGA inkomstenbelasting verschuldigd over de fiscale waarde van de pensioenverplichting, verminderd met een korting. In 2017 bedraagt de korting 34,5 procent. De ODV is een soort spaarrekening van de DGA bij de eigen BV. De DGA betaalt dan geen belasting over het tegoed, maar wel over de uitkeringen.

Schenkt de dga zijn aandelen of vererven deze, dan biedt onder voorwaarden de bedrijfsopvolgingsregeling in de inkomstenbelasting (BOR-IB) de mogelijkheid de aanmerkelijkbelangclaim (werkelijke waarde aandelen -/- verkrijgingsprijs) door te schuiven naar de verkrijger van de aandelen. De BOR-IB  beperkt zich wel tot ‘echt’ ondernemingsvermogen. Op zuiver beleggingsvermogen is de faciliteit dus niet van toepassing.

BOR: afkoop of omzetting PEB

Voor bepaling van de afkoopwaarde respectievelijk ODV kan de dga uitgaan van de fiscale waarde van de pensioenverplichting. Deze is vaak aanzienlijk lager dan de commerciële waarde. Afkoop van de pensioenverplichting of omzetting ervan in een ODV heeft dan een stijging van het eigen vermogen van de bv tot gevolg. Voor zover deze hogere waarde toerekenbaar is aan 'zuiver' beleggingsvermogen is de BOR dus niet van toepassing.

Voorbeeld

De dga kiest voor afkoop van zijn PEB. De fiscale waarde van het pensioenverplichting is 1.000.000 euro. De dga kiest voor afkoop van zijn PEB. Doordat de afkoop gebaseerd wordt op de fiscale waarde van de pensioenverplichting, stijgt het eigen vermogen met 1.000.000 euro. De balans ziet er dan als volgt uit:

De 1.000.000 euro waardestijging van de aandelen is toe te rekenen aan de liquiditeiten. Ervan uitgaande dat deze liquiditeiten geen functie vervullen binnen de onderneming is de BOR-IB dus in zoverre niet van toepassing. Dat geldt overigens ook voor de bedrijfsopvolgingsregeling in de successiewet (BOR-SW).

Voor die vrijstelling gaat het overigens alleen als een timingsnadeel. Bij instandhouding van het pensioen leidt een schenking weliswaar niet direct tot schenkbelasting, doch bij latere afkoop of omzetting van het pensioen, dan wel overlijden van de voormalig dga, is alsnog schenk- of erfbelasting verschuldigd. Zie hierover ook mijn blog van 6 oktober 2016.