Anja Zandee-Dingemanse

Met ingang van 2017 is het algemene bijtellingspercentage voor privégebruik van de auto verlaagd naar 22 procent. Dat percentage geldt echter alleen voor auto's die na 1 januari 2017 op kenteken zijn gezet. Dus voor auto's die voor 2017 op kenteken zijn gezet, is het hogere tarief van 25 procent van toepassing. 

Hierdoor ontstaat de situatie dat voor een auto die op 2 januari 2017 op de weg is toegelaten de bijtelling 22 procent bedraagt, terwijl voor diezelfde auto die op 30 december 2016 op kenteken is gezet de bijtelling 25 procent is. Een ongelijke behandeling van gelijke gevallen. Maar volgens rechtbank Den Haag is hier geen sprake van discriminatie. 

De rechter was het met de inspecteur eens dat de wetgever met deze regeling binnen zijn ruime beoordelingsbevoegdheid was gebleven. De overheid mag gelijke gevallen verschillend behandelen, tenzij daar geen redelijke gronden voor zijn. Maar hier was de wetgever niet buiten zijn boekje gegaan. De verlaging naar 22 procent is onder meer ingegeven doordat nieuwe auto's steeds zuiniger worden. Dan is het logisch dat het lagere percentage alleen geldt voor 'nieuwe' auto's. Dat 'nieuw' hier gedefinieerd is als 'vanaf 1 januari 2017' valt dus binnen de beoordelingsbevoegdheid.

Bijtelling in 2018

Ook in 2018 geldt een standaardpercentage van 22 procent. Een korting is er alleen voor nieuwe auto's die volledig elektrisch rijden. De bijtelling is dan vier procent van de cataloguswaarde. Vanaf 2019 geldt het percentage van vier procent overigens alleen tot maximaal vijftigduizend euro van de cataloguswaarde. Voor bedragen daarboven geldt het dan geldende algemene percentage van 22 procent. In februari 2018 zal tussentijds geëvalueerd worden hoeveel gebruik er wordt gemaakt van het verlaagde bijtellingspercentage. De Tweede Kamer kan dan besluiten het percentage bij te stellen. Voor de rechtszekerheid en het vertrouwen in de overheid geen goede zaak. 

Cataloguswaarde

Voor de bijtelling in verband met privégebruik is de cataloguswaarde van de auto bepalend. Op dit moment geldt dat die waarde alleen aan de wederverkopers kenbaar gemaakt hoeft te worden. Vanaf 2018 moet de cataloguswaarde door de fabrikant of importeur publiekelijk kenbaar worden gemaakt. Dit helpt de belastingplichtige om een correcte bijtelling te doen, dus hierover geen discussie meer met de belastingdienst. 

Youngtimers

Voor auto's van vijftien jaar en ouder blijft de bijtelling voor privégebruik 35 procent van de actuele waarde. Fiscaal kan het zakelijk rijden in een youngtimer behoorlijk aantrekkelijk zijn en diverse ondernemers hebben dit ook ontdekt. Er is een levendige handel in youngtimers ontstaan. 

Geen bijtelling als auto niet privé wordt gebruikt

Als met de zakelijke auto minder dan vijfhonderd kilometer per jaar privé wordt gereden, hoeft er niets bijgeteld te worden. Dat moet echter wel worden aangetoond. In de praktijk betekent dit het bijhouden van een rittenadministratie. Maar ook dan is discussie met de belastingdienst mogelijk. Zo heeft de rechter onlangs moeten oordelen of ritten naar het voetbalstadion als zakelijk konden worden aangemerkt. In deze zaak bezocht de directeur van een BV tezamen met potentiële klanten voetbalwedstrijden. De ritten naar het stadion merkte hij aan als zakelijk. Op deze manier bleef het aantal privékilometers onder de grens van vijfhonderd. De rechter stelde, in tegenstelling tot de inspecteur, dat de bezoeken een zakelijk doel diende en dat daarmee ook de ritten met de auto van de zaak als zakelijk moesten worden aangemerkt.

Cameragegevens

De belastingdienst gebruikt cameragegevens voor de handhaving van de bijtelling. Het jarenlang bewaren van die gegevens mag echter alleen als er een voldoende precieze wettelijke grondslag is. Volgens de Hoge Raad is dat thans niet het geval. De mensen worden hierdoor teveel in hun privéleven aangetast. Het ging namelijk niet om één of enkele waarnemingen, maar om het systematisch verzamelen, vastleggen, bewerken en jarenlang bewaren van cameragegevens. 

Deze gegevens mogen dus niet voor de handhaving worden gebruikt, tenzij er een wettelijke grondslag is. Voormalig staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes heeft op 28 juni 2017 laten weten dat nog wordt bekeken hoe dat moet worden vormgegeven. Het nieuwe kabinet zal naar verwachting met die nieuwe wettelijke grondslag komen. U bent gewaarschuwd. 

Bestelauto's

Ook voor bestelauto's geldt een bijtelling van 22 procent. Maar sommige bestelauto's zijn uitgezonderd van de bijtelling. Dat geldt onder meer voor bestelauto's die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend ingericht en geschikt zijn voor goederenvervoer. Of een bestelauto op basis van dat beginsel uitgesloten wordt van de bijtelling hangt af van de feiten en omstandigheden. 

Dit heeft al tot vele procedures geleid en daaruit blijkt dat er per rechtbank anders geoordeeld wordt. Voor de rechtszekerheid is het dan ook fijn dat dit naar aanleiding van een WOB-verzoek van 13 april 2017 duidelijker is geworden. Daaruit blijkt dat voor een bestelauto met slechts een bestuurdersstoel geen bijtelling plaatsvindt. Dat geldt ook voor een bestelauto die vies en stoffig is, en waarvan de bijrijdersstoel functioneel is ten aanzien van het laden en lossen. Zo'n bestelauto kan worden aangemerkt als een bestelauto die naar aard of inrichting uitsluitend of nagenoeg uitsluitend geschikt is voor het vervoer van goederen.

Dankzij deze WOB-stukken is er iets meer duidelijkheid, maar helaas is er nog steeds discussie mogelijk. Dit komt de rechtszekerheid niet ten goede; de criteria zouden nog duidelijker en maar voor één uitleg vatbaar moeten zijn.