Carolin Vethanayagam

1. Word geen copycat

Veel ondernemers kopiëren de algemene voorwaarden van andere ondernemers. Het gaat goed zo lang het goed gaat, maar er kunnen ook situaties voorkomen waarbij de algemene voorwaarden van de ene ondernemer niet aansluiten bij de wensen en behoeften van de andere ondernemer.

Wees daarom kritisch en neem niet alles klakkeloos over van het internet. Sta goed stil bij de vraag in welke opzichte uw bedrijfsvoering afwijkt van die van de ander, welke risico's u loopt, welke zaken u aanvullend moet regelen, en pas de algemene voorwaarden hier op aan. Laat de algemene voorwaarden, zeker bij twijfel, nalezen door een juridisch deskundige.

2. De zwarte en de grijze lijst

In artikel 6:236 en 237 van het Burgerlijk Wetboek heeft de wetgever de zogenaamde grijze en zwarte lijsten opgesteld. In deze lijsten worden voorbeelden genoemd van voorwaarden die onredelijk bezwarend zijn dan wel waarvan vermoed wordt dat ze onredelijk bezwarend zijn. Het doel van deze lijsten is bescherming van consumenten. Als een bepaling uit de algemene voorwaarden op een van deze lijsten voorkomt, zou een consument in voorkomend geval zich erop kunnen beroepen dat deze onredelijk bezwarend is, waardoor de bepaling mogelijk niet meer rechtsgeldig is.

Zo is een bepaling in de algemene voorwaarden die de wettelijke verjarings- of vervaltermijn, waarbinnen de consument een recht geldend moet maken, verkort tot een verjarings- of een vervaltermijn van minder dan een jaar, onredelijk bezwarend en dus niet geldig! Hoewel de zwarte en grijze lijsten in beginsel zijn opgesteld ten behoeve van consumenten (dat wil zeggen: een natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van een bedrijf of beroep), kan een kleine ondernemer onder omstandigheden hier ook een beroep op doen.

3. Maximeerboetes bij overeenkomsten met consumenten

In de algemene voorwaarden kunnen boetes voorkomen die gekoppeld zijn aan schending van diverse contractuele bepalingen. Zorg ervoor dat de boetebepalingen gemaximeerd zijn als het gaat om consumenten. Anders loopt u het risico dat het boetebeding van tafel wordt geveegd. Het is ook raadzaam om de hoogte van de boete afhankelijk te stellen van de aard, ernst en de omvang van de overtreding en dus te differentiëren in boetebedragen.

Voorkomen moet in ieder geval worden dat de boete bij niet-nakoming van een contractuele verplichting tot een buitensporig bedrag leidt, in verhouding tot de hoofdverplichting van de consument. Dit kan namelijk onredelijk bezwarend zijn.

4. Hoofdelijke aansprakelijkheid uitsluiten?

In artikel 7:407 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek is vermeld dat indien twee of meer personen een opdracht hebben ontvangen, ieder van hen voor het geheel aansprakelijk is ter zake van een tekortkoming in de nakoming, tenzij de tekortkoming niet aan hem kan worden toegerekend. Deze bepaling heeft onder meer consequenties voor ondernemers die in een maatschap werken. Voor een tekortkoming van de ene maat, zijn in beginsel alle maten aansprakelijk, naast de maatschap zelf. Wenst u dit te voorkomen, dan kunt u de toepasselijkheid van artikel 7:407 lid 2 BW uitsluiten in de algemene voorwaarden.

5. Uitsluiten van alle  schade kan niet

Ondernemers sluiten hun aansprakelijkheid voor (in)directe schade van de andere partij doorgaans uit in de algemene voorwaarden (ook wel exoneratieclausule genoemd). Daar is op zichzelf niets mis mee en dergelijke bepalingen zijn in principe dan ook rechtsgeldig, tenzij er sprake is van opzet of grove schuld.

De exoneratieclausule mag echter niet zodanig zijn dat er onvoldoende prikkel overblijft voor de ondernemer om de verplichtingen uit de overeenkomst na te komen die van de ondernemer gegeven de omstandigheden mogen worden verwacht, omdat nagenoeg alle (redelijkerwijs te verwachten) schade is uitgesloten. Een dergelijke exoneratieclausule kan daarom buiten werking worden gesteld, omdat deze naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Kortom, ongelimiteerde en vergaande exoneratie is niet toegestaan.

6. Verkeerd gebruik van de algemene voorwaarden

Als u de algemene voorwaarden eenmaal heeft opgesteld, is het ook belangrijk dat u ze juist toepast. U moet de algemene voorwaarden namelijk van toepassing verklaren op de overeenkomst en deze uiterlijk voor of bij de totstandkoming van de overeenkomst aan de wederpartij ter hand stellen. Het is ook mogelijk de algemene voorwaarden per e-mail aan de wederpartij toe te zenden, namelijk als de overeenkomst elektronisch tot stand is gekomen. Voorwaarde is wel dat de voorwaarden door de wederpartij opgeslagen moeten kunnen worden en voor deze toegankelijk moeten zijn voor later kennisgeving. Als de overeenkomst niet elektronisch tot stand is gekomen, heeft u de uitdrukkelijke toestemming van de wederpartij nodig voor toezending van de algemene voorwaarden per e-mail.

Als de algemene voorwaarden niet op de juiste wijze zijn gebruikt en toegepast, zijn deze waarschijnlijk niet rechtsgeldig.

7. Hou de algemene voorwaarden in de gaten

Last but not least, het is raadzaam de algemene voorwaarden met enige regelmaat te updaten. De markt kan veranderen, maar ook de behoefte van de onderneming of de wettelijke regelgeving en/of jurisprudentie.

U kunt dus niet achterover leunen zodra u voortreffelijke algemene voorwaarden heeft opgesteld. Zorg er voor dat de algemene voorwaarden actueel blijven door een update op gezette tijden.