De onderneming is een echt familiebedrijf en de broers van de directeur-eigenaar hebben ook belangen in andere bedrijven in de installatiebranche.

Als gevolg van de crisis is het aantal installatieopdrachten fors afgenomen, waardoor de onderneming failliet is gegaan. De curator heeft onderzoek uitgevoerd, waaruit is gebleken dat de directeur-eigenaar faillissementsfraude heeft gepleegd.

De directeur-eigenaar constateerde halverwege 2014 dat zijn onderneming niet meer levensvatbaar was. De onderneming leed zware verliezen door de installatiewerkzaamheden: er kwamen onvoldoende opdrachten binnen om de kosten te dekken. De onderhoudswerkzaamheden uit hoofde van abonnementen waren nog steeds winstgevend, maar onvoldoende om de verliezen uit het installatiewerk goed te maken. De directeur-eigenaar voorzag dat de onderneming op middellange termijn failliet zou gaan en heeft naar mogelijkheden gezocht om winstgevende onderdelen voor de familie te behouden.

Om die reden heeft hij eind 2014 cliënten met een langdurig en winstgevend onderhoudscontract per brief geïnformeerd dat het onderhoudsabonnement was overgenomen door een ander bedrijf, namelijk bedrijf Z van één van zijn broers. Vanaf dat moment heeft bedrijf Z de onderhoudswerkzaamheden overgenomen en gefactureerd. Onderneming X heeft hiervoor geen enkele financiële vergoeding ontvangen.

De accountant heeft tijdens de controle vragen gesteld over de gedaalde inkomsten uit onderhoud. De directeur-aandeelhouder gaf de accountant als verklaring dat door de crisis veel cliënten hun onderhoudsabonnement hadden opgezegd. Voor een deel van de abonnementen was dit ook daadwerkelijk het geval.

Mogelijke liquiditeitsproblemen vragen van de accountant niet alleen om werkzaamheden te verrichten rondom de continuïteit van de onderneming, maar ook om extra alert te zijn op frauderisico’s. Een kat in het nauw maakt immers rare sprongen. Het risico op manipulatie van de jaarrekening neemt toe, bijvoorbeeld omdat bankratio's mogelijk niet worden behaald en het risico dreigt dat leningen worden opgevraagd. Ook stijgt het risico om activa onrechtmatig te onttrekken, bijvoorbeeld omdat de fraudeurs opbrengsten of activa 'veilig willen stellen', waardoor uiteindelijk de schuldeisers worden benadeeld.

De accountant dient bij liquiditeitsproblemen extra professioneel kritisch te zijn. Niet alleen om te voorkomen dat hij zelf wordt misleid, maar ook om te voorkomen dat schuldeisers worden benadeeld. Faillissementsfraude ondermijnt het vertrouwen in het handelsverkeer, verstoort de concurrentieverhoudingen en brengt de maatschappij schade toe. De accountant speelt bij de bestrijding van faillissementsfraude een belangrijke rol, wat ook van de 'vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer' mag worden verwacht.

De rubriek wordt verzorgd door:
Remco de Groot (Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services), Michel Grummel (Alvarez & Marsal Dispute Analysis Benelux), Ellen van Nimwegen (PricewaterhouseCoopers Forensic), Bart Graafland (Deloitte Forensic & Dispute Services) en Valentijn Kerklaan (KPMG).