Paul van der Heide

Op 9 februari 2016 heeft het Hof Den Haag een veelzeggend arrest gewezen over de zorgplicht van de werkgever en van de pensioenadviseur (ECLI:NL:GHDHA:2016:231) bij wijziging van lopende  pensioenregelingen. De werkgever werd in deze procedure door drie werknemers aangesproken op zijn zorgplicht (artikel 7:611 BW). De werkgever had op zijn beurt de pensioenadviseur in vrijwaring gedagvaard, zodat als de werkgever schade zou moeten vergoeden, hij deze naar zijn pensioenadviseur zou kunnen doorschuiven.

Kortgezegd was de grief van de werknemers dat zij bij de overgang van de pensioenregeling in 1999 onvoldoende waren gewezen op de risico's die de nieuwe pensioenregeling voor hen inhield, namelijk beleggingsrisico, renterisico en langlevenrisico. Tevens stelden zij dat zij ondeugdelijke berekeningen voorgelegd hadden gekregen, daar zij niet zijn gewezen op het effect van salarisstijging op enerzijds de eindloonregeling en anderzijds de beschikbare premieregeling. De belanghebbenden zijn overigens alle drie professioneel accountant. Het Hof heeft de veronderstelde professionele kennis  zwaar meegewogen in haar oordeel. De belanghebbenden werkten met een dga-pensioensoftwareprogramma en zouden om die reden een meer dan gemiddeld inzicht in de materie hebben.

Gebagatelliseerd

Ik ben het met die visie niet eens, hoewel ik de redenering van het Hof wel kan volgen. De werkgever ging nu vrijuit, hij werd geacht zijn zorgplicht in dit geval niet geschonden te hebben. Het effect van salarisstijgingen op de uitkomst van beide regelingen werd door de rechtbank en nu ook door het Hof gebagatelliseerd. Naar mijn mening ten onrechte. Als hier meer aandacht voor geweest was, zou de zorgplicht van de werkgever wellicht anders hebben gelegen.  Maar goed, de werkgever is in dit geval vrijgepleit.

Uit het arrest en hetgeen op de zitting ter sprake is gekomen blijkt echter duidelijk dat het totaal anders had kunnen uitpakken als de belanghebbenden geen accountant waren geweest. In zoverre is de uitspraak toch een mogelijke voorloper van een vrijbrief voor werknemers - als ze geen accountant zijn. Om ook op dit punt te winnen, zullen zij echter een nieuwe gang naar de rechter moeten maken. Ik acht de kans redelijk hoog dat dit succesvol kan zijn. Daarbij kan dan ook het achterwege blijven van berekeningen over het effect van salarisstijgingen ter vergelijking van een oude en een nieuwe regeling nog eens aan de orde komen; ook dat zou een werknemer kunnen helpen.

Foutje

De pensioenadviseur in kwestie is naar mijn mening overigens een integer adviseur die in 1999 zijn werk op zichzelf prima heeft gedaan. Hij heeft echter wel een foutje gemaakt, waarvan ik veronderstel dat het in de pensioenadviespraktijk vaker is voorgekomen. Hij heeft de werknemers de in 1999 opgebouwde waarde van hun eindloonregeling laten overdragen naar de beschikbarepremieregeling. Hierbij is naar de mening van het Hof onvoldoende gewezen op de risico's van die beschikbarepremieregeling  ten opzichte van hun 'goudgerande' eindloonregeling. Daarbij is een berekening overlegd waarin de situaties met en zonder waardeoverdracht met elkaar worden vergeleken. Het resultaat van overdracht is daarbij echter nogal ongenuanceerd rooskleurig voorgesteld, zo meent het Hof, en dat wordt de adviseur erg kwalijk genomen. Hij is door het Hof daarom veroordeeld tot het vergoeden van de schade die hierdoor is ontstaan. Hoe hoog die schade is, moet nog worden vastgesteld, maar het is duidelijk dat die zeer aanzienlijk zal zijn.