Fraude in praktijk (93)

Verlies doorgeschoven

Een treasurer bij een internationaal opererende ondernemer maakt een fout bij het afdekken van valutarisico's. Het aanzienlijke verlies dat daaruit volgt probeert hij af te dekken met het schrijven van opties. Dat lukt aanvankelijk, totdat een oplettende accountant wat dieper graaft.

Onderneming X is een Nederlandse toeleverancier van materialen voor de industrie. Circa zestig procent van de materialen wordt geleverd aan bedrijven in de Verenigde Staten en India. De afnemers willen graag de facturen ontvangen in dollars, waardoor onderneming X grote valutarisico's loopt.

Het valutarisico wordt door de treasurer van de onderneming afgedekt door middel van het aanschaffen van valutatermijncontracten. Een aantal jaar geleden heeft de treasurer echter een fout gemaakt, waardoor op een van de termijncontracten een aanzienlijk verlies is geleden.

Om dit verlies te 'verbergen' schrijft de treasurer opties, waarbij hij ervoor zorgt dat de premie die hij ontvangt voor het schrijven van de opties precies gelijk is aan het geleden verlies. Hij zorgt er ook voor dat de premie op dezelfde datum wordt gestort als waarop het valutatermijncontract afloopt. Vervolgens vertelt hij aan de back office dat de bank een fout heeft gemaakt en dat dit op hetzelfde dagafschrift is gecorrigeerd, waardoor het de back office niet opvalt dat de treasurer opties heeft geschreven.

Bij het schrijven van een optiecontract wordt echter ook een risico gelopen. De treasurer zal immers op termijn valuta tegen een bepaalde waarde moeten verkopen, waarbij afhankelijk van de wisselkoers winst of verlies wordt gemaakt.

In dit geval werden de verliezen alleen maar groter. De treasurer wist echter te voorkomen dat de verliezen bekend werden door de optiecontracten te verlengen en zo het verlies door te schuiven.

De verliezen waren dus lange tijd niet bekend bij de onderneming, omdat de optiecontracten door de treasurer buiten de boeken werden gehouden. Maar het spel was uit toen de accountant een standaardbankverklaring opvroeg, waaruit de optiecontracten bleken. Een en ander leidde voor de onderneming tot een miljoenenverlies.

Treasury-activiteiten zijn vaak complex en omvangrijk, waardoor bij het maken van ‘fouten’ of fraude de gevolgen vaak direct omvangrijk zijn. De accountant doet er dan ook goed aan tijdens de controle afdoende aandacht aan dit proces te besteden. Allereerst dient natuurlijk de cliënt het proces zelf goed te beheersen. Dit kan bijvoorbeeld door heldere afspraken te maken met banken en financiers over limieten, de aard van de te gebruiken treasury-producten en de bevoegdheden van medewerkers.

Verder verdient het aanbeveling een intern treasury-beleid op te stellen, waarin onder meer bevoegdheden en procedures worden beschreven, en ook een front- en back office in te stellen en de treasury-activiteiten en de openstaande posities periodiek te monitoren.

De accountant doet er in elk geval goed aan het beleid en de interne procedures periodiek te toetsen, de openstaande posities aan te sluiten met opgaven van de banken, en treasury-experts in te schakelen bij de controle van treasury-activiteiten en de waardering van de openstaande posities.

Het opvragen van een standaardbankverklaring is daarbij een belangrijk controlemiddel. Er is instemming nodig van de cliënt voor de verstrekking van bankgegevens aan de accountant. Maar om manipulatie door de cliënt te vermijden is het belangrijk dat de accountant de standaardbankverklaring zelf opvraagt bij de bank, én die vervolgens ook rechtstreeks ontvangt, onafhankelijk van de cliënt.

De rubriek wordt verzorgd door:
Remco de Groot (Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services), Michel Grummel (Alvarez & Marsal Dispute Analysis Benelux), Bart Graafland (Deloitte Forensic & Dispute Services), Valentijn Kerklaan (KPMG) en Christine Manders (PwC).

Artikelen in deze serie zijn ontleend aan de forensische praktijk van de auteurs. De auteurs beschrijven niet de casus zoals die zich heeft voorgedaan. Zij veranderen belangrijke elementen in de casusbeschrijving of voegen daar elementen aan toe om te voorkomen dat de beschrijving herleidbaar is tot individuele personen of organisaties. 

Gerelateerd

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.