Anja Zandee-Dingemanse

Een dga die werkzaamheden verricht voor zijn bv was voor de Hoge Raad sinds 2002 btw-ondernemer. Tot 18 oktober 2007. Toen werd in een arrest van het Europese Hof van Justitie bepaald dat dit oordeel van de Hoge Raad onjuist was. Ook de staatssecretaris van Financiën nam toen in een besluit het standpunt in dat de dga voor de verhuur van een werkkamer aan zijn bv níet als btw-ondernemer aangemerkt kan worden.

Het welles-nietes-spel wordt echter vervolgd: onlangs besliste de Hoge Raad in een aantal zaken anders. De dga is ter zake van de verhuur van zijn werkkamer wél btw-ondernemer als de werkruimte duurzaam ter beschikking wordt gesteld aan de bv. Daarnaast moet de ruimte daadwerkelijk door de bv worden gebruikt als werkruimte en moet de dga voor het ter beschikking stellen ervan een vergoeding van zijn bv ontvangen.

Economische activiteit

In de recente arresten overweegt de Hoge Raad onder andere dat de verhuur van een werkkamer aan de bv kan worden aangemerkt als economische activiteit. Bij de beoordeling of sprake is van een zelfstandige, duurzame en tegen vergoeding verrichte activiteit, wordt gekeken naar de feitelijke situatie. Het is daarbij niet relevant of voor de activiteit een reële markt aanwezig is. Dat de bv de werkruimte niet aan een ander wil verhuren, doet ook niets af aan het karakter van de economische activiteit.

De arresten van de Hoge Raad zijn gunstig voor de dga: hij kan nu een werkruimte met btw aan zijn bv verhuren en daardoor betaalde btw terugvorderen. De dga en de bv kunnen hiervoor kiezen als de bv de werkkamer voor negentig procent of meer gaat gebruiken voor met btw belaste prestaties. Ook voor gedeelten van een gebouw die niet als woning worden gebruikt, bijvoorbeeld een garage, kan gekozen worden voor belaste verhuur.

Zelfstandig gedeelte

Voorts is het niet meer van belang of de werkruimte een zelfstandig gedeelte is. Bij een onzelfstandig gedeelte van de woning, zoals een werkkamer, kan dus ook geopteerd worden voor met btw belaste verhuur.  

Als gekozen is voor belaste verhuur kan de dga de btw op de bouw- en aanschafkosten gedeeltelijk in aftrek brengen. Ook de btw op exploitatiekosten voor de werkkamer is aftrekbaar.

Dga’s kunnen bij de bouw of verbouwing van hun woning dus mogelijk een gedeelte van de betaalde btw terug vragen. Van belang is dan dat aan alle hiervoor genoemde voorwaarden wordt voldaan. De dga van een bv die uitsluitend vrijgestelde prestaties verricht, kan niet opteren voor belaste verhuur en kan dus geen btw in aftrek brengen.

Herzieningsregels

Een ander aandachtspunt waarmee rekening moet worden gehouden, zijn de herzieningsregels. In het geval van een nieuwbouwwoning en met btw belaste verhuur van de werkkamer, kan de btw op (bouw)kosten voor deze werkkamer in aftrek worden gebracht. Als de woning vervolgens binnen tien jaar na ingebruikname vrijgesteld van btw wordt verkocht, zal een deel van de eerder afgetrokken btw terugbetaald moeten worden (worden herzien).

Ook is het mogelijk dat de dga en de bv door de verhuur van de werkkamer dusdanig met elkaar verweven raken dat zij voldoen aan de voorwaarden van een fiscale eenheid voor de btw. Een voordeel van een fiscale eenheid is dat slechts één gezamenlijke btw-aangifte gedaan hoeft te worden en dat er onderling geen btw berekend hoeft te worden c.q. mag worden. Een nadeel is dat onderdelen van een fiscale eenheid aansprakelijk zijn voor elkaars btw-schulden. Een fiscale eenheid kan worden aangevraagd door de belastingplichtige of worden opgelegd door de Belastingdienst.

Daarnaast heeft het in rekening brengen van een vergoeding voor het gebruik van de werkruimte gevolgen voor de inkomstenbelasting.

Voor de activiteiten die een dga in loondienst verricht voor zijn bv, kwalificeert de dga niet als btw-ondernemer. Voor andere activiteiten is dat echter wel mogelijk. Een voorbeeld hiervan is dus de verhuur van werkruimte aan de bv.