Xander Blokzijl en Vincent van Werkhoven

Zoals bekend moeten besluiten buiten vergadering unaniem worden genomen. Dat dit ook geldt voor besluiten die binnen de algemene vergadering worden genomen maar niet (correct) zijn geagendeerd, wordt nog wel eens vergeten. Daarnaast kan het fout gaan bij de oproeping van de stemgerechtigden of vergadergerechtigden. Een aandeelhouder of belanghebbende die zich daarna geconfronteerd ziet met een voldongen feit, kan zich daardoor in een gerechtelijke procedure op het standpunt stellen dat het besluit strijdig is met een wettelijk of statutaire bepaling die het tot stand komen van besluiten regelt, met een reglement, of met de algemene maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Niet zelden met succes, zo blijkt uit onze praktijk.

Cruijff

U kunt zich vast het voorbeeld herinneren van Johan Cruijff, die zich ooit liet ontvallen overal tegen te zijn tot hij een besluit neemt en ervoor is (logisch toch?). In het betreffende geval ging het om de benoeming van Van Gaal en Sturkenboom tot bestuurders van Ajax en de titulaire benoeming ad-interim van Sturkenboom en Blind. Cruijff was ten tijde van de benoeming een van de vijf commissarissen. De directie werd op basis van de statuten benoemd door de raad van commissarissen en bij de ad-interim benoeming diende de rvc toestemming te verlenen. Cruijff was verbolgen over het feit dat hij was gepasseerd bij de besluitvorming door de (te) korte oproepingstermijn en het niet vermelden van de onderwerpen die zouden worden behandeld. Die omstandigheden en het feit dat de besluitvorming een vrucht behoort te zijn van onderling overleg, leidde ertoe dat de besluiten werden vernietigd. De aangestelde bestuurders konden weer naar huis.

Dubieuze debiteuren

Bij de vaststelling van de jaarrekening (en de bestemming van de winst) maar ook bij een besluit tot emissie van (nieuwe) aandelen kunnen de redelijkheid en billijkheid roet in het eten gooien. Een belanghebbende kan zich met succes op het standpunt stellen dat zijn belangen onredelijk zijn geschaad door het besluit. Een ander goed voorbeeld is de succesvolle vernietiging van het vaststellingsbesluit van de jaarrekening waarin een post ten behoeve van dubieuze debiteuren was opgenomen. Een certificaathouder wist in dat geval met succes te betogen dat zijn belangen waren geschonden doordat er minder winst was uitgekeerd.

Meer algemeen volgt uit de jurisprudentie dat de vennootschap nodige zorg moet betrachten met betrekking tot de belangen van al haar aandeelhouders en dat de uitwerking van de zorgvuldigheidsplicht mede afhankelijk is van de omstandigheden van het geval, waarbij onder meer in aanmerking kan worden genomen dat er sprake is van minderheids- en meerderheidsaandeelhouders.

Zachte heelmeesters

In de praktijk zien we nog wel eens dat het niet zo nauw wordt genomen met de oproepingstermijn of dat de agendering heel vaag wordt geformuleerd. Wie denkt op deze manier de minderheid te kunnen passeren komt bedrogen uit. Als vooraf niet duidelijk is waarover wordt gestemd, kunnen geen geldige besluiten worden genomen (tenzij iedereen het ermee eens is).

Voor omstreden besluiten geldt dat zachte heelmeesters stinkende wonden maken en dat men er wijs aan doet het desbetreffende besluit helder te agenderen, mensen tijdig op te roepen en een omstreden beslissing te onderbouwen door middel van een belangenafweging. Dan maar van te voren duidelijk maken waarover het gaat. Daarmee wordt voorkomen dat een besluit via de achterdeur kan worden vernietigd, met alle gevolgen van dien.