Aarjen Slot

'Single information, Single audit' betekent eenmalige informatieverstrekking, eenmalige accountantscontrole. Sisa is de manier waarop medeoverheden (provincies, gemeenten en gemeenschappelijke regelingen) aan het Rijk verantwoorden hoe ze de specifieke uitkeringen hebben besteed. Vóór 2006 moesten medeoverheden over iedere specifieke uitkering een aparte verantwoording inleveren. Nu kan dit in één bijlage bij de jaarrekening van de medeoverheid.

In totaal doet het Rijk voor bijna 13 miljard euro specifieke uitkeringen aan medeoverheden, verdeeld over 45 regelingen. De grootste belanghebbende is het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Ministerie	Omvang in miljoenen	Aantal SiSa-regelingen
SZW	8.571	5
I&M	1.948	20
VWS	1.601	5
OCW	388	2
V&J	128	2
EZ	47	8
BZK	3	2
Totaal	12.686	45

Bron: Bijlage bij OSU 2013 (25 april 2013): overzicht van de specifieke uitkeringen per ministerie 2013

Toereikende accountantscontrole SiSa-bijlage

De Auditdienst Rijk (ADR) doet jaarlijks onderzoek in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties naar de kwaliteit van de accountantscontrole op de SiSa-bijlage. Daarbij worden jaarlijks ongeveer 25 dossiers bij verschillende kantoren beoordeeld waarbij de focus ligt op de accountantscontrole voor zover relevant voor de SiSa-bijlage. Het betreft een jaarlijkse opdracht die vanaf 2006 op deze wijze wordt uitgevoerd. Van verantwoordingsjaar  2006 tot en met verantwoordingsjaar 2012 waren er dossiers die in eerste instantie een ontoereikende score kregen. Na de nodige herstelacties door de desbetreffende kantoren konden alsnog toereikende scores worden toegekend. In 2013 zijn van de 25 geselecteerde dossiers alle dossiers beoordeeld als 'toereikend' en dat is goed nieuws.

'De goede resultaten houden verband met de kwaliteitsverbetering van de accountantscontrole op de SiSa-bijlage.'

Positief signaal accountantsberoep

De goede resultaten van de SiSa-review 2013 houden verband met de kwaliteitsverbetering van de accountantscontrole op de SiSa-bijlage. Als het gaat om de kwaliteit van de controle met betrekking tot de SiSa-bijlage zien we een positieve ontwikkeling en na alle inspanningen, ook van de medeoverheden, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de uitkerende ministeries en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), stemt dat tot tevredenheid.

Kwaliteitsverbetering

De leereffecten van SiSa worden zichtbaar in de kwaliteit van de SiSa-bijlage en de daarmee samenhangende accountantscontrole. De accountantskantoren hebben de volgende maatregelen getroffen:

SiSa-beheersmaatregel accountantskantoor	Kantoor met SiSa-klanten	Kantoor met weinig SiSa-klanten
Ontwikkelen/gebruiken audittemplate	*	**
SiSa-coördinatoren	*	***
SiSa-specialisten in controleteam	**	**
Verplichte vaktechnische consultatie bij specifieke SiSa-bevindingen	**	***
Review voor afgifte verklaring gericht op SiSa (alle/beperkt aantal klanten)	*	***
Review na afgifte verklaring gericht op SiSa (alle/beperkt aantal klanten)	**	***
Opleidingen, nieuwsbrieven en presentaties binnen kantoor (kennis verspreiden)	*	**

Index

* = Beheersmaatregel komt bij deze kantoren in de meeste gevallen voor.

** = Beheersmaatregel komt bij deze kantoren in beperkte mate voor.

*** = Beheersmaatregel komt bij deze kantoren niet of nauwelijks voor.

Ontwikkelen/gebruiken audit template
Bij de kantoren die een audittemplate specifiek voor de SiSa-controle maken, worden de controleteams ondersteund om invulling te geven aan de vaktechnische vereisten (NV COS) en de specifieke voorschriften voor SiSa (Nota verwachtingen accountantscontrole 2013). Vanuit een centrale stafafdeling van het kantoor wordt het template ontwikkeld, waarbij ieder jaar de laatste wijzigingen worden meegenomen. Hiermee is in opzet voldaan aan de eis dat de specifieke aspecten ten aanzien van SiSa door het controleteam worden meegenomen in de reguliere jaarrekeningcontrole.

SiSa-coördinatoren
Kantoren maken gebruik van SiSa-coördinatoren, zodat de controle van de SiSa-bijlage meer aandacht krijgt dan alleen via 'papier'. Binnen het kantoor zijn experts benoemd die voor de organisatie beschikbaar zijn om de controleteams te ondersteunen bij de controle van de SiSa-bijlage. Deze coördinatoren zijn beschikbaar voor procedurele vragen, maar ook om te sparren over het verrichten van de juiste inhoudelijke controle.

SiSa-specialisten in het controleteam
Bij een beperkt aantal controles worden SiSa-specialisten ingezet. Deze collega’s zijn gespecialiseerd in het controleren van de SiSa-bijlage en worden bij meerdere 'SiSa-klanten' ingezet om specifiek de SiSa-bijlage te controleren. Gezien de specifieke wet- en regelgeving die van toepassing is op de SiSa-bijlage, kan het efficiënt zijn SiSa-specialisten meerdere controleteams te laten ondersteunen.

Verplichte vaktechnische consultatie bij specifieke SiSa-bevindingen
Een kantoor kan vaktechnische consultatie verplicht stellen, als een SiSa-bevinding daar aanleiding toe geeft. De regelgeving omtrent de SiSa-systematiek, met de verantwoording in de SiSa-bijlage als sluitstuk, is heel specifiek, waarmee het risico op een verkeerde interpretatie aanwezig is. Een verplichte vaktechnische consultatie helpt bij het voorkomen van een verkeerde interpretatie met een verkeerde conclusie als gevolg.

Review voor afgifte verklaring gericht op SiSa
Collega’s die buiten het controleteam staan, doen een review op de SiSa-controlewerkzaamheden zoals die zijn vastgelegd in de controledossiers voorafgaand aan de afgifte van de controleverklaring ( opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling, OKB). Sommige kantoren doen dit integraal (voor elke opdracht), andere in beperkte mate, bijvoorbeeld op basis van de omvang en/of het risicoprofiel van de SiSa-klant.

Review na afgifte verklaring gericht op SiSa
kantoren voeren op basis van deelwaarneming een review uit op het controledossier waarin de SiSa-werkzaamheden zijn vastgelegd na afgifte van de controleverklaring. Deze reviews achteraf zijn over het algemeen minder intensief en zijn niet specifiek op SiSa gericht.

Opleidingen, nieuwsbrieven en presentaties binnen kantoor
Het kantoor geeft intern opleidingen over de controle van de SiSa-bijlage. Bij sommige kantoren gebeurt dat op het niveau van assistent tot en met manager. Daarnaast worden binnen de kantoren specifieke briefings en nieuwsbrieven gewijd aan de ontwikkelingen op het gebied van SiSa.

'Kantoren met veel SiSa-klanten scoorden beter dan kantoren met weinig SiSa-klanten.'

Effect van kwaliteitsverbetering

Kantoren met veel SiSa-klanten hebben in grotere mate bovenstaande beheersmaatregelen ingevoerd. Het onderzoek is te kleinschalig om een causaal verband te veronderstellen, maar de resultaten laten zien dat kantoren met veel Sisa-klanten (goed voor een marktaandeel van 91 procent van alle medeoverheden) beter scoorden dan kantoren met weinig Sisa-klanten. Bij die laatste categorie werden 6 reviews uitgevoerd, waarvan er twee toereikend waren en vier toereikend met aandachtspunten. Bij de kantoren met veel Sisa-klanten zijn 19 reviews uitgevoerd en daarvan waren er maar liefst 18 toereikend terwijl er maar één toereikend met aandachtspunten was.

'De SiSa-systematiek kan een voorbeeld zijn voor andere systemen.'

SiSa-systematiek breder toepasbaar?

De SiSa-systematiek kan een voorbeeld zijn voor andere systemen. Te denken valt aan de Europese subsidies, die worden gecontroleerd in opdracht van diverse overheden: de Europese Rekenkamer, Europese Commissie, nationale overheden en regionale overheden. Europese subsidies worden ook door de 'huisaccountant'  gecontroleerd als onderdeel van de jaarrekeningcontrole. Ook hier zou een vorm van 'Single information, Single audit' kunnen worden toegepast.

Aarjen Slot is projectleider Sisa-review bij Auditdienst Rijk.