Uit analyse van de kas blijkt dat diverse contante betalingen zijn verricht. Nadere analyse van de contante betalingen en een interview met het hoofd van de afdeling verkoop wijst uit dat deze contante betalingen verrichtte aan buitenlandse afnemers om op die wijze opdrachten binnen te halen.

De accountant bespreekt dit met het management en meldt dat het risico bestaat dat sprake is van omkoping. Het management reageert geschrokken, geeft aan niet op de hoogte te zijn geweest en vraagt de accountant hoe dit in de toekomst te voorkomen.

De accountant antwoordt dat de effectiviteit van een beleid gericht op effectieve beheersing van corruptierisico's erg afhankelijk is van de tone at the top. Het management dient actief uit te dragen dat omkoping niet is toegestaan. De accountant adviseert voorts onder meer de volgende beheersmaatregelen te implementeren:

• Het is van belang dat de cliënt in kaart brengt waar de organisatie kwetsbaar is voor omkoping, de zogenaamderisicoanalyse. De cliënt dient hierbij in kaart te brengen of zij bedrijfsactiviteiten ontplooit die kwetsbaar zijn voor omkoping, of de onderneming zaken doet in landen met een hoger omkopingsrisico, of de onderneming gebruikmaakt van agenten, in welke mate de organisatie zaken doet met ambtenaren etc.
• Op basis hiervan dient de organisatie een anticorruptiebeleid te ontwikkelen in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving. Het anticorruptiebeleid verschaft de medewerkers inzicht over risicogebieden, de verwachte handelwijze van de medewerkers, en het stimuleert de medewerkers schendingen van het anticorruptiebeleid te melden.
• Minimaal de medewerkers die in een positie zitten waarin zij kunnen worden blootgesteld aan omkoping moeten periodiek een anticorruptietraining te volgen. Daarnaast dient overwogen te worden ook medewerkers van stafafdelingen - juridische zaken, internal audit & control en financiële administratie - te trainen. De trainingen kunnen risk based worden uitgevoerd, waarbij bijvoorbeeld kwetsbare groepen persoonlijke trainingen ontvangen en minder kwetsbare groepen trainingen via het intranet.
• Daarnaast is het van belang maatregelen te treffen om de omkopingsrisico's op het gebruik van derde partijen te mitigeren. Hierbij wordt gedacht aan het uitvoeren van achtergrondonderzoek naar deze partijen, het opleggen van het anticorruptiebeleid van de organisatie aan deze partijen, het juridisch onderzoeken van de contracten en eventueel het uitvoeren van een boekenonderzoek.
• Tot slot dient de effectiviteit van het anticorruptiebeleid te worden gemonitord. Als het anticorruptiebeleid niet effectief is of nieuwe corruptierisico's doen zich voor, dan moet het anticorruptieprogramma worden aangepast.

Vanzelfsprekend laat de accountant het niet bij dit advies. Hij brengt ook de aard en omvang van de omkoping in kaart, maakt melding van de omkoping in het accountantsverslag, dringt aan op redres en doet een melding uit hoofde van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme.

De rubriek wordt verzorgd door: Remco de Groot, Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services, Michel Grummel, Alvarez & Marsal Dispute Analysis Benelux, Ellen van Nimwegen, PricewaterhouseCoopers Forensic, Jurgen van Vliet, Deloitte Forensic & Dispute Services.