Aby Gazan

Het kabinet verlaagt de fiscale pensioenopbouw per 2015 van 2,15% naar 1,875% per jaar. Bovendien wordt het pensioengevend salaris gemaximeerd tot € 100.000.

Het kabinet Rutte gaat er vanuit dat de pensioenpremies omlaag gaan. Door de nieuwe wetgeving worden toekomstige belastinginkomsten naar voren geschoven. De overheid verwacht met deze lening van de toekomst zo'n € 2,8 miljard extra besparing voor 2017 en verder te realiseren.

Financieel Toetsingskader (FTK)

Het klinkt vrij simpel. De pensioenopbouw gaat omlaag, dus de premies ook. Alleen is dat waarschijnlijk iets te simpel geredeneerd. In het nieuwe Financieel Toetsingskader (FTK), straks onderdeel van de Pensioenwet, zijn de wettelijke financiële eisen voor pensioenfondsen vastgelegd.

De bouwstenen van het nieuwe FTK zijn: marktwaardering, risico-gebaseerde financiële eisen en transparantie. Door de marktwaardering moeten de pensioenverplichtingen en de beleggingen op dezelfde wijze gewaardeerd worden. Hierdoor wordt de technische voorziening bepaald door discontering van verwachte toekomstige kasstromen tegen de actuele rentetermijnstructuur.

Daarom zouden pensioenfondsen per 2015 hogere buffers moeten gaan aanhouden. Een pensioenfonds kan bijvoorbeeld wel meer rendement maken, maar dat mag niet resulteren in een lagere premie. Althans; volgens de huidige plannen. Of dit ook de definitieve plannen zijn valt nog te bezien, want staatssecretaris Klijnsma haar koers al regelmatig gewijzigd. Het wetsvoorstel over het nieuwe FTK komt pas na de zomer en het kan dus nog alle kanten op gaan.

Kostendekkend

De verlaging van de opbouwpercentages zou maximaal een premieverlaging van ongeveer 11 ȧ 13% kunnen opleveren. Het CPB heeft dit begroot op 17%, maar ik denk dat het door 'weglek' minder zal zijn. Desalniettemin zullen door een kleine wijziging in de rekenrente de premies tegelijkertijd (als gevolg van de hogere buffereisen) met wel 11% omhoog gaan. In 2014 zijn de maximale fiscale opbouwpercentages ook al verlaagd, van 2,25 naar 2,15%.

Slechts de helft van de pensioenfondsen heeft daarna de premies verlaagd. Bij de overige pensioenfondsen bleef de pensioenpremie gelijk of werd zelfs verhoogd. De wetgever wil dit effect beperken door pensioenfondsen te verplichten een 'kostendekkende premie' in rekening te laten brengen voor de toename van pensioenverplichtingen. DNB moet daar toezicht op gaan houden.

Allemaal leuk, maar wie bepaalt wat 'kostendekkend' is? Een kleine afwijking in rente of sterfte scheelt op dit soort bedragen gelijk honderden miljoenen op jaarbasis. DNB als premiepolitie is wel het laatste waar pensioenfondsen op zitten te wachten en waarschijnlijk DNB zelf ook niet.

Bezuinigingsmanie

De huidige 2.0-versie van de pensioenplannen, waar op 8 oktober 2013 korte metten mee is gemaakt, is op 20 mei 2014 door de Eerste Kamer behandeld. Ik wil deze bezuinigingsmaatregelen niet demoniseren, maar in mijn ogen zijn cruciale vragen tijdens dit parlementaire toneelspel niet goed beantwoord. Zoals bijvoorbeeld de vraag of de belangen van de jongere generaties wel zijn gewaarborgd. Want ik denk dat de pensioenopbouw van de werkenden van nu veel ongunstiger zal gaan uitpakken dan waar de regering van uit is gegaan.

Bovendien ben ik van mening dat deze wijzigingen in (fiscale) pensioenwetgeving in ieder geval nooit los van het nieuwe FTK bepaald hadden mogen worden. Allereerst had onderzocht moeten worden welke effecten de maatregelen gezamenlijk op de premies zouden kunnen hebben. Nu een dergelijk onderzoek achterwege is gebleven, blijft de haalbaarheid van de doelstelling (premieverlaging) voorlopig ongewis.