Categorie: externe verslaggeving 
Onderwerp: transactiekosten bij aangaan van schuld
Regelgeving: RJ 254 / 273 / 290

Vraag

Een rechtspersoon gaat een langlopende schuld aan van nominaal € 100.000 met een looptijd van vijf jaar aan het begin van boekjaar 1. Voor het aangaan van de schuld worden door de geldverstrekker kosten in rekening gebracht ad € 4.000. De contractuele rente bedraagt vier procent per jaar, te voldoen aan het einde van ieder jaar. De hoofdsom van de lening moet aan het einde van de looptijd geheel worden afgelost. Hoe moeten de kosten worden verwerkt?

Antwoord

De schuld wordt bij de eerste waardering verwerkt tegen reële waarde (RJ 254.201/RJ 290.501). De reële waarde van de lening is € 100.000, ervan uitgaande dat het rentepercentage van vier marktconform is. De door de geldverstrekker in rekening gebrachte kosten betreffen transactiekosten. Omdat de transactiekosten rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schuld moeten deze in de waardering van de lening bij de eerste verwerking worden meegenomen (RJ 254.201/RJ 290.501). De boekwaarde van de lening bij eerste verwerking is dan € 96.000.

Na de eerste waardering moeten de transactiekosten gedurende de looptijd van de lening ten laste van de winst-en-verliesrekening worden verwerkt volgens de effectieverentemethode (RJ 273.201). Deze methode houdt in dat de verwachte toekomstige betalingen van rente en aflossing contant worden gemaakt tegen een zodanig percentage dat de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van rente en aflossing gelijk is aan het bij aanvang ontvangen nettobedrag (€ 96.000). In deze casus komt de effectieve rente uit op 4,92 procent terwijl de nominale rente vier procent bedraagt. De waardering van de schuld en de rentelast per jaar is als volgt:

Jaar	Rentekosten (in €)	Waardering schuld ultimo boekjaar (in €)
Begin boekjaar 1		96.000
Boekjaar 1	4.725	96.725
Boekjaar 2	4.761	97.486
Boekjaar 3	4.798	98.284
Boekjaar 4	4.837	99.121
Boekjaar 5	4.879	0

Gedurende de looptijd worden de transactiekosten met behulp van de effectieverentemethode toegerekend aan de verschillende perioden. Onder voorwaarde is lineaire toerekening van de transactiekosten toegestaan. De voorwaarde is dat lineaire toerekening niet tot belangrijk verschillen met de effectieverentemethode leidt (RJ 273.201). Wanneer deze wel leidt tot belangrijke verschillen biedt een dergelijke toerekening niet het door artikel 2:362 BW vereiste inzicht.

Bovenstaande geldt ook voor rechtspersonen die vallen onder het regime voor kleine rechtspersonen (RJk B9.201).