Michel T Schroots en Pegah Silakhori

In de praktijk ontstaan er regelmatig discussies over het gebruik van de bedrijfsauto. Zo bleek uit de afschriften van de tankpas van een zieke werknemer dat hij geregeld tripjes naar het buitenland ondernam en steeds net voor de grens tankte. Nog los van de vraag hoe deze tripjes in verhouding stonden tot zijn ziekte, was de werkgever voornemens in ieder geval de bedrijfsauto terug te vragen. Kan dat zomaar?

Een bedrijfsauto is natuurlijk op de eerste plaats bedoeld voor het werk (en/of het woon-werkverkeer). Als een werknemer door ziekte de auto niet gebruikt, lijkt het logisch om deze terug te vragen. Maar in de meeste gevallen oordeelt de rechter dat een werkgever dat niet mag doen. En als dat wel mag, moet hij de werknemer in ieder geval financieel tegemoet komen.

Een bedrijfsauto geldt namelijk vaak als een secundaire arbeidsvoorwaarde (naast het - primaire - loon in geld). En de hoofdregel is nu eenmaal dat de werkgever minimaal 70 procent van het loon tijdens ziekte moet doorbetalen. Als de bedrijfsauto een onderdeel van het loon vormt, heeft de werknemer ook - zo zou je kunnen zeggen - recht op 'doorbetaling' van deze secundaire arbeidsvoorwaarde.

De werknemer moet dan wel bij indiensttreding het recht hebben gekregen om de bedrijfsauto privé te gebruiken, anders is er geen sprake van een secundaire arbeidsvoorwaarde. De wet bepaalt dat loon - als tegenprestatie voor het werk - ook in natura uitbetaald mag worden. Als de werknemer de auto alleen voor zijn werk gebruikt, is de auto geen loon in natura. In dat geval moet in de arbeidsovereenkomst expliciet zijn bepaald dat de auto slechts voor zakelijk gebruik is bedoeld. Maar dat komt niet vaak voor.

Een werknemer heeft echter geen eeuwigdurend recht op de bedrijfsauto. Als de werknemer langer dan een aantal maanden ziek is, kan het onredelijk zijn dat de werkgever alleen maar kosten maakt voor de auto zonder daar iets voor terug te krijgen. In zo'n geval mag hij de bedrijfsauto terug vragen. Hij moet de werknemer dan wel compenseren voor het verlies van zijn secundaire arbeidsvoorwaarde.

De berekeningsmethodes hiervoor zijn wel heel verschillend. Sommige rechters sluiten aan bij de fiscale waardering van de bedrijfsauto en vinden dat de werkgever de netto fiscale bijtelling moet vergoeden. De rechter in Utrecht oordeelde echter dat de werkgever in een dergelijk geval een OV-jaarkaart aan de werknemer moest vergoeden. Onlangs oordeelde de rechter in Breda dat het online berekeningsprogramma voor autokosten op de ANWB-website een meer nauwkeurige berekeningsmethode is dan die voor de fiscale waardering.

Het is hoe dan ook zaak om duidelijke en concrete afspraken over het gebruik van de bedrijfsauto op papier te zetten. Zo kan in de arbeidsovereenkomst of het auto(lease)reglement worden bepaald dat de werknemer de auto niet privé mag gebruiken of alleen als de werkgever hiervoor een vergoeding ontvangt. Ook het gebruik tijdens ziekte kan dan gelijk goed worden geregeld.