De bank van X heeft als conditie voor het behoud van de bestaande kredietfaciliteit van onderneming X in de kredietvoorwaarden een bepaling opgenomen dat het verlies in het vierde kwartaal niet verder mag oplopen ten opzichte van het verlies in het derde kwartaal.

De resultaten van onderneming X in het vierde kwartaal dreigen nadeliger uit te vallen dan die over het derde kwartaal. Om toch aan de eis van de bank te kunnen voldoen bedacht de directeur om een deel van zijn incourante voorraad via een stroman te verkopen aan onderneming Y. Onderneming Y behoort tot dezelfde groep als X. De groep beschikt niet over een gezamenlijke kredietfaciliteit. De kredietvoorwaarden bij de kredietfaciliteit van X zien alleen op de ratio's van deze onderneming en niet op de groep als geheel. Ter voorkoming van reputatieschade voor de groep en impliciet onderneming Y als gevolg van faillissement, is onderneming Y bereid de voorraad van X op te kopen. Door de verkoop van deze incourante voorraad kon het verlies onder het door de bank vereiste niveau worden gehouden.

Deze creatieve oplossing per einde boekjaar kwam echter snel aan het licht door de professioneel-kritische houding van de groepsaccountant, die verantwoordelijk is voor de audit van beide ondernemingen. Hij constateerde bij onderneming Y een aankoop van een partij branchevreemde producten. Navraag bij de directie van Y leverde op dat deze onderneming met deze producten dacht een gat in de markt gevonden te hebben. De accountant vond dit vreemd en voerde een achtergrondonderzoek uit naar de vorige eigenaar van de gekochte voorraad. Dit bleek een eenmanszaak te zijn, gelieerd aan een medewerker van onderneming X. Dit bracht de accountant op het spoor om nader in de debiteurenadministratie van onderneming X te kijken. Uit dit nader onderzoek bleek dat deze eenmanszaak (lees: stroman) in het vierde kwartaal voor het eerst voorkwam als debiteur in die administratie. De accountant heeft dit vervolgens besproken met de directie van het groepshoofd en dat heeft geleid tot aanpassingen in de jaarrekeningen van X en Y. Daarnaast heeft de directie van het groepshoofd een verbeterplan ingediend ter voorkoming van herhaling.

Druk is een van de drie pijlers van de fraudedriehoek, naast rationalisatie en gelegenheid. Deze pijlers vormen zeker in het licht van economische crisis een belangrijk aandachtspunt.

De rubriek wordt verzorgd door: Remco de Groot, Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services, Michel Grummel, Alvarez & Marsal Dispute Analysis Benelux, Ellen van Nimwegen, PricewaterhouseCoopers Forensic, Jurgen van Vliet, Deloitte Forensic & Dispute Services.