Categorie: Audit
Onderwerp: Zelfstandig balansonderzoek
Regelgeving: Titel 9 BW2, Standaard 510 en Standaard 805

Vraag

Wanneer kan een zelfstandig balansonderzoek worden uitgevoerd? Welke verklaring wordt hierbij afgegeven? 

Antwoord

In de huidige Clarity-Standaard 510, zoals opgenomen in de HRA deel 1A editie 2010 en verder, is de in de voorgaande editie opgenomen tekst over het zelfstandig balansonderzoek vervallen. Dit leidde in de praktijk tot vragen.

Op grond van artikel 1, eerste lid, onderdeel p, Wta wordt het onderzoek van de jaarrekening zoals bedoeld in artikel 2:393, eerst lid, BW aangemerkt als een wettelijke controle. Volgens artikel 2:361, eerste lid, BW wordt onder ‘jaarrekening' verstaan: de enkelvoudige jaarrekening die bestaat uit de balans en de winst-en-verliesrekening met de toelichting, en de geconsolideerde jaarrekening indien de rechtspersoon een geconsolideerde jaarrekening opstelt.

Het onderzoek door de accountant(sorganisatie) dient dus deze reikwijdte te hebben.

Een zelfstandig balansonderzoek zal daarom niet kunnen worden aangemerkt als een onderzoek van de jaarrekening zoals bedoeld in dit wetsartikel en dus ook niet kunnen kwalificeren als wettelijke controle.

Er dient derhalve een algehele controle te worden uitgevoerd.

Als dit niet gebeurt, heeft dit onder andere als gevolg dat de jaarrekening niet kan worden vastgesteld (met alle gevolgen vandien) en ontstaat er bovendien mogelijke aansprakelijkheid van de directie van de BV (en mogelijk ook de accountant) bij faillissement van de vennootschap.

Bij een eerste controleopdracht van een jaarrekening dient de accountant conform Standaard 510 controle-informatie te verkrijgen over de beginsaldi. Als deze controle niet tot het beoogde resultaat leidt, zal dat consequenties hebben voor de strekking van de controleverklaring. In hoofdstuk 5.2 van HRA deel 3 sectie II zijn naar aanleiding van deze problematiek voorbeelden opgenomen van andere dan ‘schone' goedkeurende verklaringen.

Een zelfstandig balansonderzoek is mogelijk als bijzondere controleopdracht (zie Standaard 805). In de praktijk wordt een zelfstandig balansonderzoek dikwijls uitgevoerd in het laatste jaar dat een onderneming nog niet controleplichtig is. De door de accountant gecontroleerde eindbalans is dan de basis voor de wettelijke controle van de jaarrekening van het volgende jaar.

Voorbeeldteksten van verklaringen als resultaat van een zelfstandig balansonderzoek zijn te vinden in hoofdstuk 18.3 en 18.4 van HRA deel 3 sectie II.

Opgemerkt wordt dat de verklaring bedoeld in 18.4 niet onder de overige gegevens als controleverklaring kan worden opgenomen aangezien de jaarrekening als geheel niet is gecontroleerd.