De directeur van Onderneming X heeft de volgende innovatieve constructie bedacht om het project voor honderd procent vergoed te krijgen:

• Onderneming X besteedt de werkzaamheden volledig uit aan een andere onderneming van de directeur, Y-Finance.
• Y-Finance stuurt voor de werkzaamheden een factuur die tweemaal zo hoog is als de werkelijke kosten. Onderneming X betaalt de facturen.
• Y-Finance stort de helft van het bedrag weer terug op de rekening van Onderneming X.

Onderneming X vraagt een subsidie aan voor het project (de totale verwachte kosten van Y-Finance). Op basis hiervan verstrekt de subsidieverstrekker een voorlopige subsidie van vijftig procent van de verwachte kosten van Y-Finance. Omdat Y-Finance de andere vijftig procent terugstort is het project uiteindelijk ‘gratis' voor Onderneming X.

Bij de eindafrekening dient Onderneming X een financiële verantwoording te overleggen voorzien van een goedkeurende controleverklaring. De accountant dient onder meer vast te stellen dat de subsidievoorwaarden zijn nageleefd, dat de prestatie is geleverd en de kosten daadwerkelijk zijn betaald.

De huisaccountant heeft de eindafrekening voorzien van een controleverklaring. In het kader van zijn controle heeft de accountant, overeenkomstig de vereisten in de subsidievoorwaarden, onder meer een deelwaarneming uitgevoerd op de ontvangen facturen van Y-Finance en de betaling van de facturen door Onderneming X. Hij heeft hierbij geen bijzonderheden geconstateerd: voor alle kosten zijn facturen en betalingen aanwezig. De subsidieverstrekker heeft een subsidie toegekend, onder meer op basis van de overlegde financiële verantwoording, overeenkomstig de verstrekte voorlopige subsidie.

De accountant heeft wellicht de controle uitgevoerd conform de subsidievoorwaarden, maar heeft onvoldoende gedaan om mogelijke onregelmatigheden aan het licht te brengen. De hier geschetste vorm van subsidiefraude komt veel voor en verdient daarom speciale aandacht van de accountant. Hij zou bijvoorbeeld meer aandacht kunnen/moeten besteden aan de verhouding tussen de kosten en de geleverde diensten, de relaties tussen betrokken partijen en het risico van terugbetalingen door de partij aan wie onderzoek is uitbesteed.

De subsidieverstrekker vraagt niet voor niets om een verklaring van de accountant: het geeft de subsidieverstrekker inzicht in de rechtmatigheid van de bestedingen. Van de accountant wordt ‘een professioneel kritische' blik verwacht.

Deze rubriek wordt verzorgd door: Remco de Groot, Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services, Michel Grummel, Alvarez & Marsal Dispute Analysis Benelux, Ellen van Nimwegen, PricewaterhouseCoopers Dispute Analysis & Investigation Services, Jurgen van Vliet, Deloitte Forensic & Dispute Services.