De restauranthouder wordt benaderd door een partij die de drie hotel-restaurants wil overnemen. Gezien de slechte resultaten is de waarde van het vastgoed van de drie vestigingen van groot belang. Desgevraagd brengt u uw cliënt in contact met een goede taxateur met kennis van de locale markt en na het uitvoeren van een due diligence wordt de transactie gesloten.

Na een halfjaar belt de cliënt met het bericht dat hij heeft vernomen dat het onroerend goed van de drie vestigingen op de Nederlandse Antillen een maand na de verkoop is doorverkocht. Voor € 85 miljoen, terwijl de taxateur tot € 72 miljoen was gekomen. Een vervelende kwestie: heeft uw advies de cliënt € 13 miljoen gekost?

U neemt contact op met de taxateur, die slechts zegt dat hij van de zaak op de hoogte is en dat deze transactie ook bij toezichthouders niet onopgemerkt is gebleven.

Wat bleek het geval? Uit onderzoek door de fiscale opsporingsdienst bleek dat de koper een ondernemer in restmetalen is die de transactie optimaal had gebruikt om zwart geld wit te wassen. Na aankoop had hij het vastgoed laten taxeren door een bevriende taxateur. Waarna het voor € 85 miljoen is overgedragen aan relaties van de ondernemer. Tegelijkertijd met deze overdracht ging er € 13 miljoen contant retour naar de nieuwe eigenaren. De omvangrijke waardestijging in korte tijd zou normaliter - indien de controlerend accountant dit zou constateren - een indicator zijn voor een melding conform de Wwft.

Verder had de ondernemer een deel van het bedienend personeel van de restaurants overgenomen om deze draaiend te houden. Na een korte verbouwingsperiode gingen ze weer open. De kaart bleef vrijwel ongewijzigd.

Binnen enkele maanden toverde de ondernemer het restaurant om van zwaar verlieslatend tot goeddraaiend. Althans op basis van de financiële cijfers. Naast de reguliere (lage) inkomsten blijkt het restaurant voornamelijk te zijn gebruikt voor het op grote schaal witwassen van contant aangehouden zwart geld. Het overgenomen personeel hield zich bezig met de reguliere bedrijfsvoering, terwijl het door de vastgoedondernemer nieuw aangestelde personeel zich bezighield met het in gang brengen en houden van de witwasmachine. Het restaurant hield in totaal twintig bankrekeningen aan. Dagelijks vonden daarop meerdere stortingen en overboekingen plaats, gedurende een periode van twintig maanden. De totaal rondgaande geldstromen bedroegen rond de € 5 miljoen in dat jaar.

Een substantieel deel van alle geregistreerde betalingen bleken cash te zijn afgehandeld, het andere deel giraal, terwijl de kengetallen uitwijzen dat deze verhoudingen bij een normaal restaurant andersom liggen. Daarnaast bleek uit forensisch onderzoek dat de inkopen van het restaurant en de aangehouden voorraden een grote mismatch vertoonden ten aanzien van de geregistreerde omzet. Tevens lag het niet in de lijn der verwachting dat de door de vorige restauranthouder behaalde negatieve resultaten louter op basis van de zeer geringe verbouwing en aanpassingen in het menu een ommezwaai zou maken naar (zeer) winstgevend.

De controlerend accountant van Het Horecabedrijf heeft geen inhoudelijke rol inzake de transactie. Ook is gezien de pas recente start van het nieuwe hotel-restaurant, voortgezet in de nieuwe bv, nog geen controleopdracht uitgevoerd.

Toch bevat de casus diverse aandachtspunten voor de controlerend-, M&A- en forensisch accountant:

• de verschillende taxatiewaarden in een korte periode;
• de snelle doorverkoop van het onroerend goed aan een bekende relatie;
• de afwijkende kengetallen tussen inkoop en voorraad, alsmede de omvang van de contante betalingen;
• de sterke winstgevendheid zonder een grote wijziging in het bedrijfsconcept. 

Deze rubriek wordt verzorgd door: Remco de Groot, Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services, Michel Grummel, Alvarez & Marsal Dispute Analysis Benelux, Ellen van Nimwegen, PricewaterhouseCoopers Dispute Forensic, Jurgen van Vliet, Deloitte Forensic & Dispute Services.