De onderneming heeft enkele jaren geleden een nieuwe veelbelovende technologie uitgevonden, waarmee kijkers interactief kunnen deelnemen aan bijvoorbeeld showprogramma's. De licenties voor het gebruik van de technologie worden verkocht aan kabelmaatschappijen.

Om meer inzicht te geven in de activiteiten van de onderneming heeft de leiding enige jaren geleden besloten in de jaarrekening de omzet te splitsen per sector. De volgende sectoren worden hierbij onderscheiden: digitale ontvangers (35 procent), films (dertig procent), tv-gids (twintig procent) en licenties (vijftien procent). De licentieopbrengsten hebben de laatste jaren een gestage groei laten zien als gevolg van de verkoop van licenties voor de nieuwe interactieve technologie. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in forse stijging van de aandelenkoers van de onderneming.

Recentelijk heeft de raad van commissarissen een melding van een klokkenluider gekregen dat mogelijk opbrengsten niet juist zijn verantwoord. Naar aanleiding daarvan heeft de raad van commissarissen intern onderzoek uit laten voeren.

Uit dit onderzoek blijkt dat onder meer contracten inzake licentieopbrengsten zijn geantedateerd waardoor opbrengsten te vroeg zijn verantwoord. Voorts blijkt dat opbrengsten zijn verschoven van de categorie opbrengsten tv-gids 'naar' licentieopbrengsten. Na correctie bleek dat de licentieopbrengsten de afgelopen jaren maar zeer beperkt waren gestegen.

Saillant detail is dat de accountant in eerdere jaren tijdens de controle van de jaarrekening wel degelijk had geconstateerd dat opbrengsten uit hoofde van de tv-gids waren verantwoord als licentieopbrengsten. Het controleteam had de bevinding afgedaan als niet materieel voor de controle. In kwantitatieve zin was inderdaad sprake van een gering bedrag, maar voor de beleggers was het essentiële informatie. Uit dien hoofde was daarom sprake van een materieel bedrag: het beïnvloedt immers de beslissingen van de gebruiker van de jaarrekening. De accountant had daarom wel degelijk moeten aandringen op correctie van de omzetcijfers. Daarnaast had de accountant moeten onderzoeken of wellicht vaker opbrengsten waren verschoven en of dit wellicht opzettelijk is gebeurd. In een vergelijkbare casus in Amerika is een accountantsorganisatie veroordeeld tot het geven van een training kwalitatieve materialiteit aan de alle partners en managers.

De accountant dient zich derhalve bij de controle van de jaarrekening ervan bewust te zijn dat informatie over ontwikkeling van en opbrengsten uit hoofde van nieuwe technologieën voor beleggers vaak van cruciale betekenis is. Het risico kan bestaan dat de leiding van de organisatie de opbrengsten uit hoofde van dergelijke technologieën manipuleert om op deze wijze de beurskoers te beïnvloeden. Tijdens de controle zal de accountant daarom aan deze nieuwe technologieën extra aandacht dienen te besteden, bijvoorbeeld door omzet uit hoofde van nieuwe technologiën niet alleen op volledigheid, maar vooral op juistheid te controleren. Daarnaast dienen eventuele afwijkingen niet alleen in omvang te worden beoordeeld, maar dient tevens te worden gekeken naar het belang ervan voor de gebruiker van de jaarrekening.

Deze rubriek wordt verzorgd door: Remco de Groot, Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services, Michel Grummel, Alvarez & Marsal Dispute Analysis Benelux, Ellen van Nimwegen, PricewaterhouseCoopers Dispute Analysis & Investigation Services.