De opslagloods van de transporteur is sinds één jaar gevestigd op hetzelfde adres als het magazijn van Huishoud BV. Het magazijn van de transporteur is overigens fysiek gescheiden van het magazijn van Huishoud BV.

Medio 2009 neemt de directeur van Huishoud BV ontslag. In het kwartaal na zijn vertrek is er sprake van een forse omzetdaling. Zo fors dat dit voor het moederbedrijf aanleiding was om een nader onderzoek in te stellen bij Huishoud BV. Al vrij snel wordt geconstateerd dat de vorige directeur aan het einde van ieder kwartaal (rapportageperiode) omzet liet verantwoorden die op grond van de geldende verslaggevingsregels nog niet was gerealiseerd. Het betrof omzet waarvan de verkoopcontacten al wel waren gesloten doch waarbij was bepaald dat de levering in het volgende kwartaal zal plaatsvinden.

Bepalend voor de verantwoording van de omzet is de overdracht van de belangrijkste risico's en voordelen van het eigendom van de goederen aan de koper. In casu is hiervan pas sprake op het moment dat de goederen worden afgeleverd bij de afnemer, dan wel de afnemer de goederen komt ophalen in het magazijn van Huishoud BV.

Uit het interne onderzoek bleek dat met name ten aanzien van de omzet aan het einde van het kwartaal hier nog geen sprake van was. De goederen lagen weliswaar niet meer in het magazijn van Huishoud BV, maar waren in opdracht van Huishoud BV overgebracht naar de opslagloods van de transporteur. De feitelijke levering en daarmee de overdracht van het eigendom aan de afnemers vond veelal enkele weken later plaats.

Uit het onderzoek door forensisch accountants bleek deze praktijk al meer jaren op dezelfde wijze te gebeuren en bleek de omzet hiervan ook materieel voor het beeld van de kwartaal- en jaarcijfers van Huishoud BV. De eerste keer heeft de directeur van Huishoud BV dit gedaan om tegenvallende cijfers van een kwartaal te verbloemen. De daarop volgende kwartalen moest de directeur hetzelfde kunstje opnieuw doen, om geen tegenvallend kwartaalresultaat aan het moederbedrijf te hoeven rapporteren.

Ook is geconstateerd dat rond het kwartaaleinde regelmatig 'verkochte' goederen vanuit het magazijn van Huishoud BV naar de opslagloods van de transporteur werden gebracht, om vervolgens enkele weken later weer terug te worden gezonden naar het magazijn van Huishoud BV (alwaar de goederen werden opgehaald door de afnemer). Het transport naar en van het magazijn van de transporteur vond enkel en alleen plaats om net te doen alsof de levering aan de afnemer had plaatsgevonden. Deze handelwijze bracht voor Huishoud BV extra (onnodige) handelingskosten met zich mee.

Aangezien het een Amerikaans beursgenoteerd bedrijf betreft en de SEC scherp toezicht houdt op de naleving van de verslaggevingsvoorschriften, is deze fraude door het moederbedrijf terstond serieus opgepakt. Mede na overleg met SEC heeft ook een correctie van de reeds gepubliceerde kwartaalcijfers over het laatste jaar plaatsgevonden.

In deze specifieke casus gaf de directeur de sales afdeling en de expeditieafdeling opdracht tot het vervroegd verantwoorden van omzet alsmede de hiervoor benodigde logistieke handelingen en was er sprake van management override of control. Doordat deze situatie zich gedurende langere tijd continueerde, was op een gegeven moment de aansturing van de directie niet meer noodzakelijk en werd dit als "normale bedrijfsvoering" beschouwd.

De accountant van Huishoud BV heeft jarenlang een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt bij de jaarrekeningen. De vraag is of hij voldoende aandacht heeft besteed aan de afgrenzing van de omzet, de beoordeling van de leveringsvoorwaarden, en het risico van management override of control.

Deze rubriek wordt verzorgd door: Remco de Groot, Ernst & Young Fraud Investigation & Dispute Services, Michel Grummel, Alvarez & Marsal Dispute Analysis Benelux, Ellen van Nimwegen, PricewaterhouseCoopers Dispute Analysis & Investigation Services.