U vraagt aan de directeur van de onderneming om een nadere toelichting. De directeur deelt u het volgende mede:

"Een grote buitenlandse afnemer vraagt ons altijd iets te veel te factureren. In plaats van honderd vraagt hij ons 125 te factureren. De factuur van 125 wordt altijd netjes op tijd betaald. De afnemer vraagt ons het te veel betaalde bedrag van 25 aan het eind van het jaar te storten op een Zwitserse bankrekening. Accountant waar maakt u zich toch druk over! Wij boeken dit volledig transparant in de jaarrekening. Wij verantwoorden netjes honderd als omzet en het te veel betaalde bedrag van 25 boeken wij als schuld aan de afnemer. Op het moment dat wij het te veel betaalde bedrag van 25 overmaken op de Zwitserse bankrekening boeken wij de schuld af. De jaarrekening geeft dus een getrouw beeld. En accountant ... U zou toch niet willen dat wij onze grootste cliënt kwijtraken?"

Is dit inderdaad iets waar de accountant zich niet druk om hoeft te maken of juist wel? Er zou natuurlijk sprake kunnen zijn van een reguliere kortingsafspraak, maar er zou ook sprake kunnen zijn van (het meewerken aan) fraude, bijvoorbeeld door:

• Een werknemer van de cliënt en een werknemer van de afnemer maken ‘prijsafspraken'. Een deel van het te veel betaalde bedrag wordt gestort op een coderekening die op naam staat van de werknemer van de cliënt. Op deze wijze worden op onrechtmatige wijze gelden onttrokken aan de cliënt.
• Een werknemer van de afnemer spreekt te hoge prijzen af met uw cliënt. Het geld wordt overgemaakt op de coderekening die op naam staat van de werknemer van de afnemer. Op deze wijze helpt uw cliënt op onrechtmatige wijze gelden te onttrekken aan de afnemer.
• De cliënt helpt de afnemer bij fraude, bijvoorbeeld omdat de afnemer subsidie ontvangt op de facturen, de facturen worden doorbelast met een opslag of omdat de afnemer op deze wijze het betalen van belasting kan ontwijken.

Daarnaast zou sprake kunnen zijn van het overtreden van wet- en regelgeving - bijvoorbeeld fiscale wetgeving, curruptiewetgeving - of valsheid in geschrifte, en witwassen.

De accountant dient zich dus wel degelijk druk te maken om de genoemde transactie en zal deze nader moeten onderzoeken conform COS 240 Fraude, COS 250 Overtreden van wet- en regelgeving en de Wet Melding Ongebruikelijke Transacties dienen te volgen. Wanneer uit het aanvullend onderzoek blijkt dat sprake is van een redelijk vermoeden van fraude en/of het overtreden van wet- en regelgeving, dan moet de accountant er bij de cliënt op aandringen de fraude en/of overtreding ongedaan te maken en maatregelen te treffen om herhaling te voorkomen.

Deze rubriek wordt verzorgd door: Remco de Groot, KPMG Integrity & Investigation Services, Michel Grummel, Deloitte Forensic & Dispute Services, Bernard Prins, PricewaterhouseCoopers Dispute Analysis & Investigation Services.