» Direct naar annotatie

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een vrouw en haar ex-echtgenoot bakkeleien al jaren over de (financiële) afwikkeling van hun echtscheiding. Zij schakelen een accountant-administratieconsulent in die ook advocaat is. Hij moet als accountant een draagkrachtberekening maken, de huwelijksgoederengemeenschap in kaart brengen en jaarrekeningen bestuderen. De accountant bevestigt de opdracht in 2017; hij is dan nog niet de advocaat van de ex-vrouw.

Als advocaat heeft de accountant meerdere tuchtrechtelijke maatregelen opgelegd gekregen, waaronder een definitieve schrapping van het tableau in april 2021. Twee maanden voor de schrapping wordt in het tv-programma Opgelicht! aandacht besteed aan de handelwijze van de advocaat en aan de tuchtmaatregelen die hem zijn opgelegd. De advocaat eist in kort geding tevergeefs dat AVROTROS een rectificatie uitzendt en op de website van de omroep plaatst.

De advocaat is dan niet alleen de accountant, maar inmiddels ook de advocaat van de vrouw. Tijdens een gesprek in de auto op een parkeerplaats heeft hij haar gevraagd een verklaring te ondertekenen, waarvan de strekking is dat zij hem niet meer als advocaat wil hebben als er geen rectificatie van het tv-programma komt. De vrouw maakt een geluidsopname van dit gesprek. Daaruit blijkt dat zij de verklaring niet wil tekenen, maar de accountant wel per se als advocaat wil houden. In de transcriptie van het gesprek (dat ongeveer een uur duurt) staat onder meer:

De accountant: "Het is alleen voor de voorzieningsrechter te laten zien dat die rectificatie van belang is, anders gaan mensen bij mij weg, snap je." (…)

De vrouw: "… dit ga ik niet tekenen, hoor. Ik vind dat niet, het voelt niet lekker aan."

De accountant: "Hallo, liefje, luister, ik heb die kortgeding gedaan. Die rechter wil ik laten zien, wanneer die rectificatie is van dien belang, dat als namelijk dat niet gerectificeerd wordt dat mijn cliënten mij gaan verlaten. Maar dat is allemaal grote onzin die op het programma is gekomen, kijkt u maar. (…)"

De vrouw: "Ik ga niet tekenen. Je bent mijn advocaat. Klaar. Dit ga ik niet doen." (…)

De accountant: "Hallo, rustig hoor. Dit is alleen voor het kort geding, pop, en niet anders. Het is alleen de rechter te laten zien dat deze rectificatie noodzakelijk is en door die uitlating die gedaan is door (…) is alleen maar quatsch. Kijk maar hoeveel schade ik lijd." (…)

De vrouw: "Nee (…) ik vind het maar raar hoor dat ik dat moet tekenen. Ik heb al ingesproken. Ik heb al bij de televisie."

De accountant: "…je hebt ingesproken. Dat klopt, leuk en aardig, maar ik moet alleen aantonen aan de rechter. Luister, meneer de rechter, er zijn cliënten die namelijk als de rectificatie er niet komt, dat zij mij verlaten. Daar gaat het om, dat de schade van mijn zo groot is, dus die rectificatie moet komen." (…)

De vrouw: "Nee, mijn definitieve besluit, is dat gewoon (je) mijn advocaat blijft, hoe je het wendt of keert."

De accountant: "Ik geef jou toch al zwart op wit, meisje, dat ik jou advocaat blijf? Dat je alleen die brief hebt getekend voor het kort geding? (…) als je er niet achterstaat, moet je het niet doen. Maar als ik morgen wil stoppen, dan stop ik morgen. Dat zeg ik tegen jou."

De vrouw: "Dat is dus een dreigement."

De accountant: "Ik zeg tegen jou alleen, niemand kan mij dwingen tot iets te doen, begrijp je?"

De vrouw: "Nee, natuurlijk niet dwingen, maar…"

De accountant: "… Het is niet wat je zegt, dat als ik dit teken dan ben je mijn advocaat niet. Dat is niet waar."

De vrouw dient in augustus 2023 een klacht in tegen de advocaat, maar trekt die in als de deken van advocaten in de filterfase aangeeft dat die waarschijnlijk ongegrond wordt verklaard. Een maand later dient de vrouw een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft:

1. geprobeerd haar valsheid in geschrift te laten plegen;
2. haar geld laten overmaken naar de rekening van zijn accountantskantoor, terwijl het geld was bedoeld voor zijn advocatenkantoor;
3. als accountant en advocaat een opdrachtbevestiging gestuurd voor werkzaamheden die vallen onder advocatuur;
4. als accountant diensten verleend om geld wit te wassen;
5. in strijd met de waarheid ontkend dat hij 10.000 euro in contanten van de vrouw heeft ontvangen;
6. grensoverschrijdend gedrag vertoond tegenover de vrouw.

Oordeel

De klachtonderdelen a en f zijn gegrond; de rest van de klacht is ongegrond.

Professionele dienst

De werkzaamheden betreffen de financiële afwikkeling van de echtscheiding en daarbij heeft de voormalig advocaat zijn vakbekwaamheid als accountant gebruikt dan wel kunnen gebruiken. De verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap was namelijk een onderdeel van de juridische procedure(s) die hij namens de vrouw heeft gevoerd. Bovendien heeft de accountant in zijn verweerschrift gezet dat hij een kort geding tegen de ex-echtgenoot van de vrouw is begonnen, omdat die volgens haar miljoenen in het buitenland zou hebben gestald, tientallen offshorebedrijven zou hebben en veel zwart geld zou hebben ontvangen.

Gespreksopnames geen privacyschending

Zonder toestemming een gesprek opnemen is nog geen inbreuk op de privacy, daarvoor moeten er bijkomende omstandigheden zijn. Die ontbreken in dit geval, omdat de opgenomen gesprekken een zakelijk karakter hebben; zij werden immers gevoerd in verband met de opdracht die de vrouw aan de accountant had gegeven om haar bij te staan bij de afwikkeling van haar echtscheiding. De twee hebben eerst gesproken over een komende zitting in een procedure tegen haar ex-echtgenoot; daarna is de accountant begonnen over de verklaring.

Er is daarom geen sprake van een ontoelaatbare inbreuk op de privacy van de accountant. Bovendien moet het belang van de waarheidsvinding zwaarder wegen dan de belangen die de accountant aanvoert. De geluidsopnames en/of transcripties van de gesprekken worden dus niet buiten beschouwing gelaten.

Ad a Valse verklaring

Volgens de vrouw moest zij een valse verklaring ondertekenen om een schadevergoeding te krijgen en heeft de accountant haar geïntimideerd toen zij dat weigerde. De accountant zegt dat:

• de vrouw hem opzettelijk uitspraken heeft ontlokt;
• het onjuist is dat hij de vrouw zou hebben aangezet tot het ondertekenen van een valse verklaring;
• de vrouw niet het hele gesprek heeft weergegeven;
• hij vermoedt dat zij delen van het gesprek doelbewust heeft gewist;
• zij bij de Raad van Discipline heeft gezegd dat zij heel erg geschrokken was van het tv-programma en dat haar familie haar had geadviseerd om hem niet meer als advocaat te houden;
• hij haar toen heeft gevraagd of zij dat wilde verklaren;
• zij daarmee heeft ingestemd;
• zij met elkaar spraken over de verklaring die hij had opgesteld;
• de vrouw wilde dat hij de verklaring aan haar zou meegeven, zodat zij die later kon terugsturen.

Verder meent de accountant dat hij een meer dan zakelijke relatie met haar had. Zij zei namelijk: "Ik ben ook een mooie vrouw". Verder heeft de accountant een verklaring van zijn secretaresse overgelegd, die verklaart dat de vrouw zich amicaal en uitdagend opstelde tegenover de accountant, die tenslotte wijst op de brief van de deken van 9 juli 2024.

De Accountantskamer vindt de brief van de deken, die verwacht dat de klacht van de vrouw  ongegrond zal worden verklaard, niet relevant voor de beoordeling van deze klacht. Het handelen van de accountant/advocaat kan worden beoordeeld door twee verschillende tuchtrechtelijke instanties. Die beoordeling kan verschillend uitvallen, omdat de gedrags- en beroepsregels voor accountants en advocaten niet hetzelfde zijn en de tuchtrechtelijke instanties hun eigen afweging maken op basis van de door hen vastgestelde feiten. Zo heeft de vrouw in deze procedure de geluidsopnames in het geding gebracht, maar bij haar klacht bij de Orde van Advocaten niet.

De Accountantskamer oordeelt dat de accountant het fundamentele beginsel van integriteit heeft geschonden. Dit beginsel houdt onder meer in dat accountants eerlijk zakendoen, de waarheid geen geweld aandoen en doen wat in de omstandigheden passend is. Dit geldt ook wanneer druk wordt uitgeoefend om iets anders te doen dan passend is of als dit mogelijk nadelige gevolgen heeft voor henzelf of voor hun eigen organisatie.

Uit de transcriptie wordt duidelijk dat hij er bij de vrouw op heeft aangedrongen een verklaring te ondertekenen die niet overeenkwam met de waarheid. Deze verklaring kwam er immers op neer dat de vrouw hem niet langer als advocaat zou willen hebben als er geen rectificatie zou komen, terwijl zij tijdens het gesprek meermaals duidelijk heeft gezegd dat zij de accountant hoe dan ook als advocaat wilde behouden.

Om de vrouw ervan te overtuigen dat zij hem niet als advocaat zou verliezen, heeft de accountant zelfs voorgesteld om tegelijkertijd een verklaring op te stellen waarin stond dat hij haar advocaat zou blijven. Het was de bedoeling om de onware verklaring over te leggen in de kortgedingprocedure om daar zijn standpunt te ondersteunen dat rectificatie van het tv-programma noodzakelijk was en dat hij schade had geleden door de tv-uitzending. Omdat hij met het oog op zijn eigen belangen heeft geprobeerd de waarheid geweld aan te doen en de intentie had de voorzieningenrechter verkeerd voor te lichten, moet worden geconcludeerd dat de accountant niet eerlijk en oprecht heeft gehandeld.

De accountant heeft niet aannemelijk gemaakt dat hij in de transcriptie verkeerd is geciteerd of dat de citaten uit hun verband zijn gehaald. De vrouw heeft op verzoek van de Accountantskamer de geluidsopname van het gesprek overgelegd en de accountant heeft de juistheid ervan na de zitting kunnen controleren. In zijn reactie op de overgelegde geluidsopname heeft hij niet duidelijk gemaakt op welke punten de transcriptie onjuist zou zijn. Ook heeft hij geen alternatieve verklaring voor zijn uitspraken gegeven.

De accountant meent dat zij hem in de val heeft laten lopen, omdat zij eerder heeft gezegd dat zij hem niet meer als advocaat wilde, maar toen wel bereid was om een verklaring te ondertekenen. Dit leidt niet tot een ander oordeel, omdat het erom gaat dat de accountant er bij de vrouw op heeft aangedrongen dat zij een verklaring zou ondertekenen, terwijl zij duidelijk zei dat zij niet (langer) achter deze verklaring stond en de verklaring dus niet (meer) in overeenstemming was met de waarheid.

Tijdens de zitting heeft de accountant gezegd dat hij tijdens het opgenomen gesprek al was geschorst als advocaat. Maar omdat in deze tuchtprocedure zijn handelen als accountant moet worden beoordeeld, is niet relevant of hij toen wel of niet was geschorst als advocaat.

Het verwijt van intimidatie is – bij gebrek aan onderbouwing - ongegrond.

Ad b Verkeerde rekening

Uit de overgelegde bankafschriften blijkt niet dat de vrouw geld heeft overgemaakt naar een privébankrekening van de accountant, maar wel dat zij voorschotten heeft gestort op zowel de bankrekening van het advocatenkantoor als die van zijn accountantskantoor. Alle voorschotten zijn verrekend in de slotfactuur die de accountant in augustus 2021 heeft gestuurd.

Ad c Opdrachtbevestiging advocatuurlijk werk

De vrouw heeft de accountant aanvankelijk alleen ingeschakeld voor accountantswerkzaamheden. De accountant heeft in verband daarmee een opdrachtbevestiging gestuurd. De vrouw had op dat moment nog een andere advocaat. Korte tijd later is zij weggegaan bij haar toenmalige advocaat en heeft zij de accountant in de arm genomen als advocaat. De accountant heeft daarvoor een aparte opdrachtbevestiging gestuurd. Dat hij dubbel heeft gedeclareerd is niet aannemelijk gemaakt.

Ad d Witwasdienstverlening

De accountant heeft tijdens het gesprek verteld over een cliënt die een groot bedrag contant geld had aangetroffen en heeft volgens de transcriptie gezegd: "Ik moet kijken hoe ik dat moet afwikkelen voor hem." Uit deze uitlating kan niet worden geconcludeerd dat de accountant zich bezighoudt met het witwassen van geld. De accountant heeft dat ook nadrukkelijk bestreden.

Ad e 10.000 euro in contanten

Volgens de transcriptie heeft de accountant gezegd: "Hoe geef je dan 10.000 EUR?" en "Nee, je moet het mij zeggen, ik ben je advocaat." Volgens de accountant heeft hij echter nooit contant geld ontvangen van de vrouw; alle betalingen verliepen via de bank. De aangehaalde uitspraak gaat over de vergoeding die de vrouw moest betalen aan haar ex-echtgenoot in verband met de kosten van een doorlopend krediet.

De Accountantskamer vindt dat de vrouw ook dit verwijt niet aannemelijk heeft gemaakt.

Klachtonderdeel f Grensoverschrijdend gedrag

De vrouw vindt het grensoverschrijdend dat de accountant haar heeft aangesproken met "meisje", "pop" en "liefje", terwijl zij herhaaldelijk heeft gezegd dat zij dat niet wilde. De accountant:

• heeft erkend dat hij deze woorden heeft gebruikt; maar
• betwist dat de vrouw heeft gezegd dat zij dat niet wilde; en
• zegt dat de vrouw zich tijdens hun contacten amicaal en uitdagend opstelde.

De Accountantskamer vindt dat een accountant op een gepaste en zakelijke wijze met zijn cliënt moet communiceren en de woorden "meisje", "pop" en "liefje" zijn dat niet. Of de vrouw heeft gezegd dat zij zo niet aangesproken wil worden, is niet relevant. De accountant mocht haar niet zo aanspreken, of zij er nu wel of niet bezwaar tegen heeft gemaakt. Daarbij speelt mee dat de twee geen gelijkwaardige relatie hadden. De vrouw heeft zich tot de accountant gewend voor professionele bijstand bij de afwikkeling van haar echtscheiding en zat daardoor in een afhankelijke positie. Daar komt bij dat de accountant haar zo heeft aangesproken toen hij haar probeerde over te halen een onware verklaring te ondertekenen.

Als de vrouw zich tegenover hem inderdaad amicaal en uitdagend heeft opgesteld, had dat een reden te meer moeten zijn om een zakelijke toon aan te slaan. De accountant heeft op dit punt in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Maatregel

Tijdelijke doorhaling voor twee maanden. De accountant heeft in strijd gehandeld met de fundamentele beginselen van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid en integriteit. Hij heeft niet op gepaste en zakelijke wijze met de klant gecommuniceerd en heeft met het oog op zijn eigen belangen geprobeerd de waarheid geweld aan te doen door er bij de klant op aan te dringen dat zij een onware verklaring ondertekende. Ook het feit dat hij de ondertekende verklaring wilde voorleggen aan de voorzieningenrechter wordt hem zwaar aangerekend. Aan de andere kant weegt de Accountantskamer mee dat hij tijdens het gesprek met de vrouw mogelijk is overvallen door haar weigering de verklaring te ondertekenen, omdat hij gezien haar eerdere uitlatingen veronderstelde dat zij die wel zou willen ondertekenen.

Annotatie Lex van Almelo

Deze accountant had al het nodige op zijn kerfstok toen deze klant, een vrouw die strijdt over de afwikkeling van haar echtscheiding, hem samen met haar ex inschakelde om een draagkrachtberekening te maken, de huwelijksgoederengemeenschap in kaart te brengen en jaarrekeningen te bestuderen. In 2012 is zijn inschrijving als accountant doorgehaald, maar in 2013 heeft hij zich opnieuw ingeschreven als accountant-administratieconsulent. In 2017 ontsnapt hij aan een maatregel, omdat in een erfenisruzie niet wordt geklaagd over belangenverstrengeling. Op dat moment mag hij zijn beroep als advocaat al niet meer uitoefenen. Maar zover is het nog niet in februari 2017, als de vrouw hem tevens in de arm neemt als haar advocaat. Kort daarna wijdt Opgelicht! een uitzending aan de praktijken van de accountant als advocaat. Om zijn blazoen op te poetsen eist de accountant/advocaat bij de kortgedingrechter dat Opgelicht! de aantijgingen rectificeert op de buis en op de website. De kortgedingrechter wijst die vordering af.

In de aanloop naar het geding zet hij de vrouw onder druk om een verklaring te ondertekenen, waarin zij aangeeft dat zij een andere advocaat zal zoeken als Opgelicht! niets hoeft recht te zetten. Dit doet hij tijdens een gesprek in een geparkeerde auto. Het gesprek zou gaan over de afwikkeling van de echtscheiding en de vrouw neemt het daarom op. Met de (uitgetypte) gespreksopnamen kan zij aantonen dat de accountant/advocaat haar niet alleen een valse verklaring wilde laten ondertekenen, maar ook dat hij haar meisje, pop en liefje noemt. Die opname en transcriptie van het gesprek gebruikt de vrouw niet als zij een klacht indient bij de deken van advocaten. Die voorspelt daarom dat de klacht waarschijnlijk ongegrond wordt verklaard. Daarom trekt de vrouw deze klacht in. Bij de Accountantskamer brengt zij de opname en transcriptie wel in stelling. En met succes. De tuchtrechter vindt het niet integer dat de accountant een klant een valse verklaring wil laten ondertekenen om die dan ook nog eens te gebruiken in een kort geding.

Het gebruik van de koosnaampjes is niet professioneel. De accountant had een extra reden om een zakelijke toon aan te slaan als het inderdaad zo is dat de vrouw zich tegenover hem amicaal en uitdagend opstelde, zoals hij beweert. Een goed voorbeeld van zakelijk formuleren als de klant zich uitdagend opstelt, is hier te vinden.

Maar had de vrouw de gespreksopnames wel mogen gebruiken? Ja. Omdat het ging om een zakelijk gesprek was dat geen inbreuk op de privacy van de accountant. En als dat niet zo was geweest, vindt Accountantskamer dat de waarheidsvinding in dit geval zwaarder moet wegen dan de privacy van de accountant.

Voor mij eindigt de uitspraak met een groot vraagteken. De Accountantskamer weegt bij de maatregel mee dat de accountant tijdens het gesprek met de vrouw wellicht is overvallen door haar weigering, omdat zij eerder zou hebben gesuggereerd dat zij dit wel wilde doen. Dit weegt dus op tegen de (niet bewezen) ommezwaai van een vrouw die in een geparkeerde auto wordt aangesproken met meisje, pop en liefje en herhaaldelijk aangeeft dat zij geen valse verklaring wil ondertekenen. Twee vrouwelijke leden van de Accountantskamer zijn met deze afweging akkoord gegaan. Ik had graag willen lezen waarom zij een accountant met een bedenkelijke staat van dienst dit zetje in de rug geven ten koste van zijn mikpunt.