» Direct naar annotatie

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een onderneming en haar dga laten vanaf 2015 de jaarrekeningen samenstellen en de belastingaangiften verzorgen door een accountantskantoor. In 2019 neemt de zoon van de dga alle aandelen over in één van de werkmaatschappijen en 95 procent van die in de andere werkmaatschappij. De dga en zijn zoon spreken af dat de zoon de resterende 5 procent zal overnemen in 2022. In dat jaar wordt ook het kantoorpand van de onderneming en de werkmaatschappijen geleverd aan de zoon.

De onderneming betaalt niet alle facturen van het accountantskantoor, dat hen in 2023 sommeert 15.960,94 euro exclusief bijkomende kosten te betalen. De dga en zijn persoonlijke holding dienen een klacht in tegen een accountant-administratieconsulent van het accountantskantoor. Zij zijn inmiddels overgestapt naar een ander kantoor.

Klacht

De accountant:

1. houdt gegevens achter, waardoor de opvolgend accountant de werkzaamheden niet kan voortzetten;
2. heeft onjuist en onzorgvuldig geadviseerd bij de bedrijfsovername door de zoon.

Oordeel

De klacht is ongegrond.

Ad a Achterhouden gegevens

De dga vindt de facturen van het eerste accountantskantoor te hoog en betaalt ze daarom niet allemaal. Daarom zijn zij overgestapt naar een ander accountantskantoor. De  Accountantskamer oordeelt niet over de juistheid van de facturen; daarvoor moet de dga bij de Raad voor Geschillen van de NBA zijn.

Als een klant de facturen niet betaalt, mag de accountant een beroep doen op het retentierecht. Hij mag dan wachten met het verstrekken van bijvoorbeeld een jaarrekening of een opgestelde belastingaangifte totdat de debiteur de openstaande rekening heeft betaald. Uit deze en deze uitspraak van de Accountantskamer en in deze van het College van Beroep voor het bedrijfsleven moet worden afgeleid dat een bv vanwege de administratie- en bewaarplicht moet kunnen beschikken over de stukken uit haar eigen administratie. Die stukken vallen daarom niet onder het retentierecht. De accountant moet de onbewerkte stukken uit de administratie dus desgevraagd teruggeven.

In dit geval heeft de accountant nooit de originele stukken van de klant gekregen, omdat hij digitaal werkte. De originele stukken zijn daarom bij de bv gebleven die deze dan ook nog zou moeten hebben. De dga heeft dit niet tegengesproken en daarom onvoldoende onderbouwd dat de accountant tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld door stukken uit de administratie niet af te geven.

Stukken die de accountant zelf heeft opgesteld hoeft deze niet zonder meer af te geven als de klant niet heeft betaald, zo volgt uit deze uitspraak van de Accountantskamer. De accountant moet dan een belangenafweging maken. Na beëindiging van de opdracht heeft het eerste accountantskantoor de btw-aangifte over het derde kwartaal van 2023 en de loonaangifte over september 2023 nog verzorgd. Het opvolgend kantoor heeft de werkzaamheden voor het boekjaar 2023 overgenomen. De dga wil toegang tot het programma ExactOnline, waarin een deel van de administratie over 2022 al is verwerkt. Na een belangenafweging heeft de eerste accountant besloten die toegang te weigeren. De opdracht was beëindigd en de opvolgend accountant kon zich baseren op de originele stukken. Bovendien liet de dga nog steeds facturen onbetaald. Na indiening van de tuchtklacht heeft de eerste accountant wel (onverplicht) een uitdraai beschikbaar gesteld van de administratie. De dag heeft laten weten dat hij hier "wel blij" mee is.

Op de zitting is het de Accountantskamer duidelijk geworden dat de dga de bron- en stamgegevens voor de loonadministratie en de openingsbalans voor de jaarrekening 2022 wil hebben. De accountant heeft de dga een link gestuurd naar de salarisadministratie, maar de dga kon daarmee niet inloggen. Dat heeft de dga de accountant echter niet verteld en hij heeft de accountant ook niet gevraagd om te helpen bij het inloggen.

De dga wil de administratie in ExactOnline, zodat de opvolger daarmee verder kan. De eerste accountant heeft de openingsbalans van de jaarrekening 2021 toegestuurd op papier. De eerste accountant heeft zich niet ten onrechte beroepen op zijn retentierecht. Toegang tot de verwerkte administratie over 2022 in de ExactOnline-omgeving valt onder de licentie van het accountantskantoor. Gezien de beëindiging van de opdracht en het geschil over de niet-betaalde facturen is de toegang weigeren niet tuchtrechtelijk verwijtbaar.

Ad b Overname advisering

Uit de toelichting van de dga blijkt dat hij vooral teleurgesteld is over het resultaat, de opbrengst van de verkoop en levering van de aandelen en het vastgoed. De accountant had geen opdracht om in de onderhandeling met de zoon de meest voordelige overeenkomst tot stand te brengen en was niet de enige professional die zijn input leverde; ook waarderingsexperts en juristen waren betrokken bij de overname.

De dga heeft een overnamespecialist en twee adviseurs ingeschakeld, die de regie hadden over het gehele overnameproces in zowel 2018 als 2022. De dga zegt dat hij de overnamespecialist met name heeft ingeschakeld in verband met de 'softe kant', omdat die gespecialiseerd is in bedrijfsovernames van familiebedrijven. Dit was volgens hem een idee van de zoon; de dga zou zich niet met de opdracht aan de overnamespecialist hebben bemoeid. De dga heeft geen documenten overgelegd waaruit blijkt wat de opdrachtomschrijving aan de overnamespecialist was. De Accountantskamer vindt het niet voor de hand liggen dat de specialist de familieverhoudingen scherp in het oog kan houden zonder de onvermijdelijke financiële keuzes (de 'harde kant') aan de orde te stellen. De overgelegde e-mailberichten wijzen erop dat de specialist zich juist ook heeft bezig gehouden met de financiële kant van de overdracht.

Volgens de Accountantskamer had de eerste accountant niet de opdracht om de dga te begeleiden bij de bedrijfsovername en heeft deze daarbij geen steken laten vallen. De accountant heeft financiële gegevens aangereikt voor de onderhandelingen tussen de dga en de zoon, maar was niet verantwoordelijk voor de totstandkoming van de verdere afspraken. Het valt de accountant dus niet te verwijten dat de dga teleurgesteld is over het resultaat van de overdracht.

Maatregel

Geen.

Annotatie Lex van Almelo

Een vader verkoopt de twee werkmaatschappijen van zijn onderneming aan zijn zoon, maar is uiteindelijk teleurgesteld over het resultaat van de overname. Hij wentelt zijn ongenoegen af op de accountant die zijn jaarrekeningen samenstelde en belastingaangiften deed door facturen niet meer te betalen en over te stappen naar een ander accountantskantoor. De voorganger heeft nog 15.960,94 euro exclusief bijkomende kosten te goed. Ondanks de wanbetaling stuurt hij de dga een link naar de salarisadministratie in de ExactOnline-omgeving en – na indiening van de tuchtklacht - een uitdraai van de bewerkte administratie. Maar de vader wil de opvolger graag de brongegevens uit de digitale administratie kunnen geven. De accountant weigert dat terecht.

De accountant moet de onbewerkte stukken uit de administratie desgevraagd teruggeven aan een bv, die nu eenmaal een administratieplicht heeft. In dit geval heeft de accountant nooit de originele stukken van de klant gekregen, omdat hij digitaal werkte. Bij wanbetaling mag de accountant bewerkte stukken in beginsel wel achterhouden. Een jaarrekening of een opgestelde belastingaangifte en de stukken uit haar eigen administratie vallen onder het retentierecht. Voordat de accountant daar een beroep op doet op, moet deze wel een belangenafweging maken. In dit geval valt die afweging terecht uit in het nadeel van de klant, omdat de opdracht al was beëindigd, facturen niet werden betaald en de accountant de klant wel de openingsbalans van de jaarrekening 2021 op papier heeft gegeven. Gezien de beëindiging van de opdracht hoefde de accountant geen toegang te geven tot de verwerkte administratie over 2022 in de ExactOnline-omgeving.

De klacht over de advisering bij de overname strandt, omdat de accountant daarvoor alleen financiële gegevens aanreikte, terwijl andere adviseurs het proces begeleidden. Dat de dga teleurgesteld is over het resultaat van de overdracht valt de accountant dus niet te verwijten.