Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent stelt de jaarrekeningen samen van een cv en een bv, waarvoor hij ook de loonadministratie voert en de ib- en lb-aangiften verzorgt. De cv houdt zich bezig met publiciteitscampagnes op het terrein van onroerend goed.

In 2012 en 2013 leent de accountant de dga van de vennootschappen via een andere bv in totaal 85 duizend euro uit. Hiervoor wordt achteraf een contract opgemaakt, waarbij de accountant een pandrecht bedingt op enkele goederen van de andere bv van de dga en rente over de verschuldigde som.

In 2013 spreekt de Rechtbank Oost-Brabant het faillissement van de cv uit. De totale schuld van de cv bedraagt op dat moment 1.431.338,40 euro. De accountant heeft van de cv 806.366,69 euro tegoed: 461.366,69 euro voor geleverde diensten en 345.000,00 vanwege verstrekte geldleningen.

De Belastingdienst begint op 12 november 2013 een boekenonderzoek en concludeert dat er vóór het faillissement enkele transacties zijn uitgevoerd waardoor schuldeisers van de cv mogelijk benadeeld zijn. De curator doet aangifte van faillissementsfraude, waarna de FIOD in 2016 een strafrechtelijk onderzoek opent. Op 9 augustus 2016 doet de FIOD een huiszoeking in de woning van de accountant, waar ook diens kantoor is gevestigd.

Uit het strafrechtelijk onderzoek tegen de dga blijkt onder meer dat:

• de cv op 1 januari 2013 een vordering op de dga had van 57.716 euro;
• de accountant voor de cv drie loonstroken op naam van de dga heeft opgemaakt, waarin overuren in de periode van november 2006 tot en met maart 2013 staan;
• in de loonstroken in totaal 61.059,50 euro netto aan overwerk is opgenomen;
• de cv op 1 januari 2013 een rekening-courant vordering op de bv had van 41.598 euro;
• de bv begin 2013 een bedrag van 67.800,25 heeft gefactureerd voor werkzaamheden die de bv voor de cv heeft uitgevoerd in 2009 tot en met 2012;
• de cv hiervan 12.000 euro heeft betaald per bank;
• de resterende vordering van de bv op de cv is verrekend met een vordering van 55.800,25 euro van de cv op de bv;
• de cv op 14 februari 2013 uit hoofde van een tijdelijke lening een bedrag van twintig mille schuldig was aan de accountant;
• de cv deze schuld op 23 april 2013 heeft afgelost.

Het Openbaar Ministerie dient een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft:

a. de fundamentele beginselen van professioneel gedrag en van objectiviteit geschonden door geldleningen te verstrekken aan de cliënt;

b. onvoldoende professionaliteit en zorgvuldigheid betracht bij het opmaken van vier salarisstroken en het verlonen van beweerd overwerk;

c. zijn cliënt geadviseerd over potentieel frauduleuze handelingen en/of vermoedelijke faillissementsfraude.

Oordeel

De klachtonderdelen a en c zijn gegrond, klachtonderdeel b is niet-ontvankelijk want te laat ingediend.

Ad a Objectiviteit

Er is geen gedrags- of beroepsregel die het verstrekken van een geldlening aan een cliënt categorisch verbiedt. Het aangaan van een lening aan een cliënt is echter een niet te verwaarlozen bedreiging voor de naleving van het objectiviteitsbeginsel, dat onder meer inhoudt dat een accountant zijn professioneel of zakelijk oordeel niet ongepast laat beïnvloeden door een derde.

De lening in kwestie is schriftelijk vastgelegd op 1 augustus 2014 en gaat om een bedrag van 85 duizend euro, waarvoor de accountant als zekerheid pandrechten heeft gevestigd op de gehele bedrijfsinventaris van de andere bv van de cliënt. Om zijn objectiviteit te waarborgen, heeft de accountant naar eigen zeggen:

• steeds geprobeerd om onduidelijkheden helder te krijgen;
• een levensverzekering afgesloten op het leven van de cliënt;
• als zekerheid een pandrecht gevestigd en rente bedongen.

Volgens de Accountantskamer zijn deze maatregelen niet voldoende om de objectiviteit te waarborgen. De accountant heeft hiermee niet zozeer zijn objectiviteit ten opzichte van zijn cliënt gewaarborgd als wel zijn eigen financiële belangen gediend. Uit niets blijkt dat accountant zich heeft gerealiseerd dat zijn objectiviteit werd bedreigd en dat hij heeft geprobeerd die bedreiging weg te nemen dan wel te reduceren tot een aanvaardbaar niveau.

Ad c Integriteit

Bij de doorzoeking van de woning heeft de FIOD enkele handgeschreven notities van de accountant uit maart 2013 aangetroffen met adviezen aan de cliënt. Het is op zichzelf niet verboden om een cliënt te adviseren over hoe deze moet omgaan met een naderend faillissement. De accountant moet daarbij echter wel de fundamentele beginselen in acht nemen.

In de notities staan een sterke aanwijzingen dat de accountant de cliënt heeft geadviseerd om zichzelf te bevoordelen als de cv failliet ging. Uit de handgeschreven notities komt het beeld naar voren dat de accountant zijn cliënt heeft geadviseerd over potentieel frauduleus handelen, door gefingeerde overuren aan te raden en een gefingeerde tegenvordering.

Daarmee bevoordeelde de cliënt zich en werden de schuldeisers van de cv benadeeld. De accountant heeft zich ongepast laten beïnvloeden door de wens van zijn cliënt en is niet eerlijk en oprecht opgetreden. Daardoor heeft hij in strijd gehandeld met de fundamentele beginselen van integriteit en objectiviteit.

Maatregel

Tijdelijke doorhaling voor drie maanden. De accountant heeft in strijd gehandeld met de fundamentele beginselen van integriteit, objectiviteit en professioneel gedrag respectievelijk vakbekwaamheid en door in het zicht van het faillissement frauduleuze handelingen te adviseren.

Annotatie Lex van Almelo

Je mag best geld uitlenen aan de cliënt. Maar dan moet je adequate maatregelen nemen om jouw objectiviteit te waarborgen. Dat heeft de accountant in kwestie niet gedaan. Hij had niet alleen veel geld te goed uit hoofde van leningen, maar ook vanwege uitgevoerde werkzaamheden. Althans op papier. Eén van de vennootschappen van de cliënt deed – mede op advies van de accountant – van alles om de schuldeisers in het zicht van het faillissement te benadelen. Mede dankzij de aangeraden constructies heeft de accountant zijn uitgeleende geld teruggekregen. Ten koste van andere schuldeisers. En dat is uiteraard niet integer.