Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant geeft een goedkeurende verklaring af bij de jaarrekening 2012 van Beheermaatschappij De Facultatieve bv (BMF) en Facultatieve Groep (FG) bv.* De enig aandeelhouder van BMF is de Vereniging voor Facultatieve Crematie. De vereniging verkoopt deze aandelen voor 12,5 miljoen euro aan de nieuw opgerichte FG bv; de aandelen zijn op 31 december 2012 geleverd. De bestuurder van BFM is volgens de jaarrekening 2012 tevens adviseur en gecommitteerde van het verenigingsbestuur. Na de aandelenverkoop wordt hij aandeelhouder van de groep.

Volgens de toelichting op de jaarrekening 2012 van BFM is het eigen vermogen per 31 december bijna tien miljoen euro minder dan het jaar daarvoor. Uit het mutatieoverzicht komt onder meer naar voren dat er twaalf miljoen euro dividend is uitgekeerd.

In de toelichting op de balans van de groep staat onder meer dat:

• de groep op 31 december 2012 100 procent van de aandelen in BFM heeft verworven;
• de aankoopprijs van deze aandelen 12,5 miljoen euro was;
• de reële waarde van de activa en passiva op dat moment euro 31.533.288 euro bedroeg;
• de aandelentransactie daarom resulteerde in een negatieve goodwill van 19.033.288 euro;
• de negatieve goodwill in de komende zestien jaar (het gewogen gemiddelde van de resterende afschrijvingstermijn van de afschrijfbare activa) zou vrijvallen ten gunste van het resultaat;
• deze vrijval duidelijk zal worden gemaakt met een aparte regel in de verlies- en winstrekening.

De Stichting Onderzoek Bedrijfs Informatie (SOBI) dient een klacht in tegen de accountant over het goedkeuren van de jaarrekeningen en het niet-melden van een ongebruikelijke transactie aan de FIU-Nederland. De Accountantskamer verklaart de klacht niet-ontvankelijk respectievelijk ongegrond. SOBI gaat hiertegen in hoger beroep en dient ondertussen een nieuwe klacht in tegen de accountant.

Klacht

De controlerend accountants heeft in zijn verweerschrift en in zijn mondelinge reactie op de zitting bewust onjuiste informatie verschaft aan de Accountantskamer.

Oordeel

De klacht is ongegrond.

In zijn jurisprudentie heeft de Accountantskamer het beginsel van ne bis in idem ontleend aan de eisen van een goede tuchtprocesorde en het rechtsbeginsel van een gesloten stelsel van rechtsmiddelen. Voor zover de klacht op grond van dat beginsel al ontvankelijk zou zijn, zegt de Accountantskamer over de gegrondheid van de klacht allereerst dat:

• een accountant (of diens raadsman) alleen in bijzondere omstandigheden tuchtrechtelijk verwijtbaar kan handelen door een bepaald civielrechtelijk standpunt in te nemen;
• dit bijvoorbeeld het geval is als dat standpunt bewust onjuist of misleidend en dus te kwader trouw is of een redelijk geïnformeerde derde dat zo kan zien;
• dit ook geldt voor de standpunten die de accountant inneemt (of laat innemen) in een klachtprocedure die tegen hem aanhangig is gemaakt.

Volgens SOBI heeft de accountant in zijn verweerschrift laten schrijven dat hij bij de totstandkoming van de aandelentransactie geen rol heeft gespeeld. Op de zitting heeft hij gezegd of laten zeggen dat hij bij het maken en bespreken van waarderingsrapporten (ten behoeve van die transactie) geen enkele rol heeft gespeeld.

SOBI heeft nadien de hand gelegd op een vertrouwelijke notitie van de vereniging aan de leden van de ledenraad uit 2012. Daarin staat “dat de externe accountant van de Vereniging en de Groep (…) het gewenste en noodzakelijke advies heeft uitgebracht en de gehele officiële procedure zal begeleiden bij de opstelling van de vereiste overeenkomsten”.

Volgens de Accountantskamer heeft SOBI niet aannemelijk gemaakt dat het in dit citaat gaat over de betrokken accountant. SOBI heeft louter geciteerd uit de vertrouwelijke notitie. De accountant blijft er echter bij dat hij:

• geen advies heeft gegeven;
• geen rapport heeft opgesteld bij de transactie;
• de totstandkoming van deze aandelentransactie verder ook niet heeft begeleid;
• in de passage het advocaten- en notariskantoor wordt bedoeld, dat de contractsdocumentatie en notariële akte heeft opgesteld en het belastingadvieskantoor dat hiervoor fiscale werkzaamheden heeft verricht.

De Accountantskamer onderzoekt niet of de klacht al dan niet ontvankelijk is, omdat hij daarvoor het definitieve oordeel over de eerste klacht zou moeten afwachten.

Maatregel

Geen.

*) De uitspraak van de Accountantskamer is geanonimiseerd; door nieuwsberichten is echter algemeen bekend om welke partijen het gaat.

Annotatie Lex van Almelo

SOBI klaagde er in eerste instantie over dat de accountant:

• ten onrechte goedkeurende controleverklaringen heeft afgegeven bij de jaarrekening 2012 van BFM en de groep en er daardoor aan heeft meegewerkt dat de betaalde koopprijs van de aandelen een schijn van redelijkheid kregen;
• heeft nagelaten de aandelentransactie te melden aan de Financial Intelligence Unit (FIU).

De Accountantskamer vond dat de accountant de gebrekkig onderbouwde klachten steekhoudend en onweersproken heeft weerlegd.

Op de zitting bij de Accountantskamer kwam SOBI met aanvullende verwijten over:

• de rol die de accountant zou hebben gespeeld bij de aandelentransactie;
• de tegenstrijdige belangen die de accountant zou hebben gediend;
• de onvolledige en onjuiste uitvoering van de controlewerkzaamheden voor de jaarrekening 2012 van de vereniging.

De Accountantskamer heeft deze aanvullingen niet-ontvankelijk verklaard, omdat SOBI er te laat mee kwam. SOBI is in hoger beroep gegaan tegen deze uitspraak, maar verwijt de accountant met deze tweede klacht dat hij in de eerste procedure heeft gejokt. Daarvoor citeert de beroepsklager een passage die suggereert dat de accountant toch was betrokken bij de gewraakte aandelentransactie, terwijl de accountant zelf zegt van niet. SOBI doet echter niets om aan te tonen dat het in die passage gaat om deze accountant.

Verder zegt de Accountantskamer dat je ook in tuchtrechtprocedures elk standpunt mag innemen dat je wilt, zo lang je maar niet bewust en te kwader trouw onjuiste of onvolledige informatie verspreidt.