Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

In 2016 kondigt de Raad voor Toezicht bij een accountant-administratieconsulent aan dat er eind augustus een kwaliteitstoetsing zal worden uitgevoerd. De Inspectie SZW heeft de accountant op dat moment twee keer verhoord als medeverdachte van fraude bij een zorginstelling, waarvan de accountant herhaaldelijk de jaarrekening heeft goedgekeurd. De Raad voor Toezicht is daarvan op de hoogte via onder meer berichten in de media. De toetsers zullen het dossier van deze cliënt buiten beschouwing laten zo lang het strafrechtelijk onderzoek loopt.

Twee toetsers stellen op de eerste toetsingsdag vast dat verschillende stukken ontbreken in het dossier van een vrijwillige controleopdracht, te weten:

• het verslag van de bespreking van het conceptjaarverslag met de bestuurder van de cliënt;
• het verslag van de bespreking van de jaarrekening en het accountantsverslag met de raad van toezicht van de cliënt;
• een vastlegging van de constatering dat de jaarrekening van de cliënt voldoet aan de vereisten die de branchespecifieke richtlijn RJ 655 stelt aan de jaarrekening.

Op basis van zijn aantekeningen zorgt de accountant de volgende dag alsnog voor – geantedateerde – gespreksverslagen en stopt die in het dossier. Ook past hij de vastlegging over RJ 655 zo aan dat hij voldoet aan de formaliteiten. De accountant antwoordt de toetsers later desgevraagd dat hij de drie stukken naderhand heeft toegevoegd aan het controledossier en deze heeft geantedateerd.

De toetsers vinden dit volstrekt onaanvaardbaar en schorten de toetsing op vanwege de verstoorde collegiale verhoudingen. De toetsing wordt later voortgezet. Naar aanleiding van het concepttoetsingsverslag schrijft de accountant onder meer dat:

• hij oprecht excuses heeft aangeboden voor de ontstane situatie;
• de geestelijke druk van een lopend fraudeonderzoek in combinatie met de kantoortoetsing heeft geleid tot de neiging om alsnog overleg te voeren en dat op papier te vast te leggen;
• hij in overleg met de compliance officer de formele sluitingsvereisten voor een dossier heeft herijkt en bekendgemaakt aan alle teamleden.

Volgens het eindoordeel voldoet het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing op belangrijke onderdelen niet aan de vereisten. In samenwerking met Auxilium dient de accountant een verbeterplan in, dat de Raad voor Toezicht goedkeurt.

Op 1 oktober 2017 neemt een ander accountantskantoor de praktijk van de accountant over.

In december 2017 veroordeelt de Rechtbank Rotterdam de accountant tot zes maanden onvoorwaardelijke gevangenisstraf wegens valsheid in geschrift. De accountant vecht deze veroordeling aan in hoger beroep. Begin 2018 dient de NBA een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft de toetsing in ernstige mate gefrustreerd en de uitkomst daarvan willen beïnvloeden door tenminste drie (geantedateerde) documenten toe te voegen aan het toetsingsdossier.

Oordeel

De klacht is gegrond.

De accountant heeft toegegeven dat hij na afloop van de eerste toetsingsdag twee geantedateerde besprekingsverslagen heeft opgesteld, een eerder opgestelde en eerder gedateerde checklist afronding jaarrekening heeft aangepast en deze documenten daarna heeft toegevoegd aan het toetsingsdossier van de vrijwillige controleopdracht. Hij heeft dit verzwegen voor de toetsers. De accountant zegt dat hij handelde onder druk, omdat het voortbestaan van zijn kantoor werd bedreigd door een mogelijke aftoetsing en het lopende strafrechtelijke onderzoek. Nadat de toetsers hem betrapten heeft hij excuses gemaakt, zijn relatie met Auxilium geïntensiveerd en zijn kantoor verkocht.

De accountant is oneerlijk en onoprecht opgetreden in zijn beroepsmatige betrekkingen, heeft daarmee willens en wetens het accountantsberoep in diskrediet gebracht en heeft aldoende de fundamentele beginselen van ‘integriteit’ en ‘professionaliteit’ geschonden.

Maatregel

Tijdelijke doorhaling voor drie maanden. De accountant heeft het toezichtsonderzoek van de NBA gefrustreerd, althans de uitkomst daarvan proberen te beïnvloeden door het controledossier te manipuleren. Dat gedrag is een accountant onwaardig. Daardoor heeft betrokkene in strijd gehandeld met twee fundamentele beginselen. De werkzaamheden die hij achteraf documenteerde in zijn controledossier heeft hij echter wel uitgevoerd.

Annotatie Lex van Almelo

Toetsingen traineren of dwarsbomen en toetsers op het verkeerde been zetten, is een doodzonde waaraan de tuchtrechter zwaar tilt. De accountant heeft in dit geval de desbetreffende werkzaamheden niet tijdig gedocumenteerd, maar wel verricht. Door tussen twee toetsingsdagen het dossier op orde te maken, heeft hij materieel gezien niet gefraudeerd. De maatregel – een tijdelijke doorhaling van drie maanden voor drie geantedateerde velletjes - komt op het eerste gezicht zwaar over vergeleken bij de zes maanden cel die hij kreeg voor het goedkeuren van de frauduleuze jaarrekeningen van de zorginstelling.

Op 29 september aanstaande mag de rotte appel weer in de mand. Als de strafrechtelijke veroordeling definitief is, zal de NBA wellicht een nieuwe klacht tegen hem indienen.