Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent verkoopt in 2014 een groot deel van zijn kantoor. In een activa-passivatransactie draagt hij onder meer de goodwill, cliëntenportefeuille en de bedrijfsinventaris over. De koper heeft geen accountant in dienst. Ten behoeve van de continuïteit wordt afgesproken dat de accountant beschikbaar blijft voor “overdrachtsactiviteiten en in een aflopende schaal voor eventuele cliënt gerichte activiteiten”.

Verder wordt een non-concurrentiebeding overeengekomen en afgesproken dat de accountant na de overdrachtsdatum geen declarabele werkzaamheden meer zal verrichten voor cliënten, tenzij het om assurance-opdrachten gaat.

Een medewerkster van de accountant  treedt in oktober 2014 in dienst van de koper. Haar arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd wordt twee keer verlengd. Voor een derde keer voelt de koper niets. De medewerkster gaat vervolgens werken bij één van de vennootschappen van de accountant.

Een andere medewerkster van de accountant gaat na de verkoop over naar de koper, die haar in mei 2016 ontslaat. Deze medewerkster was het enige bestuurslid van een ondernemersvereniging. Het kantoor van de koper voerde de administratie van deze klant. Na het ontslag van deze medewerkster verliest de koper de ondernemersvereniging als klant.

De koper dient een klacht in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft in 2016 het non-concurrentiebeding geschonden door:

a. een beoordelingsverklaring af te geven bij de jaarrekening 2015 van een klant van de koper;

b. werkzaamheden te factureren aan een andere klant van de koper;

c. weer een andere klant onder te brengen bij één van zijn vennootschappen en een voormalig medewerkster van de koper bedrijfsinformatie over een klant van de koper te laten verstrekken en boekhoudkundige informatie over deze klant aan zijn dochter te geven;

d. één van zijn vennootschappen werkzaamheden te laten uitvoeren voor de ondernemersvereniging .

Oordeel

De klacht is ongegrond.

Beroepsmatig

De Accountantskamer zegt om te beginnen dat het hier wel degelijk gaat om beroepsmatig handelen van de accountant en de fundamentele beginselen van integriteit en vertrouwelijkheid gewoon van toepassing zijn. Het integriteitsbeginsel is weliswaar alleen van toepassing “bij de uitoefening van zijn beroep”. En de toelichting op dit VGBA-artikel wijst weliswaar allereerst op het verlenen van een professionele dienst. Maar als je het begrip grammaticaal uitlegt, vallen daaronder ook gedragingen in het kader van de zakelijke relatie van de accountant met een koper van zijn accountantskantoor.

Een argument daarvoor ontleent de Accountantskamer ook aan artikel 42 van de Wab. Daarin kun je lezen dat het niet de bedoeling is het tuchtrecht te beperken tot het beroepsmatig handelen in enge zin. Verder staat in de toelichting op artikel 6 van de VGBA dat het integriteitsbeginsel onder meer inhoudt dat de accountant eerlijk zakendoet en de waarheid geen geweld aandoet. De bedoeling van de VGBA is niet om op dit punt een minder vergaande gedragsnorm vast te stellen dan de VGC destijds deed. Dit geldt voor alle fundamentele beginselen. Zie ook deze en deze uitspraak.

Niet te kwader trouw

Volgens vaste tuchtrechtspraak kan het civielrechtelijke standpunt dat een accountant inneemt alleen tot een gegrond tuchtrechtelijk verwijt leiden onder bijzondere omstandigheden. Bijvoorbeeld als de accountant bewust en te kwader trouw een onjuist of misleidend standpunt heeft ingenomen dat een redelijk goed geïnformeerde derde zal opvatten als handelen dat het accountantsberoep in diskrediet brengt.

Het non-concurrentiebeding verbiedt om (toekomstige) werknemers van de koper en/of werknemers die bij het aangaan van de overeenkomst waren verbonden aan het kantoor van de accountant “te werven of te benaderen om deze in dienst te nemen, of trachten te bewegen het dienstverband (...) te beëindigen”. De koper heeft niet aannemelijk gemaakt dat de accountant een actieve rol heeft gespeeld bij de overstap van de medewerkster.

De arbeidsovereenkomst van de medewerkster was voor bepaalde tijd aangegaan en zou per 31 december 2015 eindigen. Als het non-concurrentiebeding al is geschonden met de overstap dan heeft de koper niet aangetoond dat de accountant dit bewust en dus te kwader trouw heeft gedaan of dat hij hiermee het accountantsberoep in diskrediet heeft gebracht.

De accountant heeft wel een beoordelingsverklaring afgegeven bij de jaarrekening 2015 van een klant van de koper. In een aanvulling op de koopovereenkomst staat echter dat de accountant in ieder geval tot 31 december 2015 werkzaamheden voor deze klant mocht verrichten. Daarbij komt dat het gaat om accountantswerkzaamheden die de koper zelf niet kan verrichten. De werkzaamheden rond de beoordelingsverklaring bij de jaarrekening 2015 hangen bovendien samen met de werkzaamheden die de accountant in 2015 uitvoerde voor deze klant. Daardoor is onvoldoende aannemelijk dat de accountant bewust en dus te kwader trouw het non-concurrentie/relatiebeding heeft overtreden door de beoordelingsverklaring af te geven en zo ook na 31 december 2015 te blijven werken voor deze klant.

Medewerkers van de accountant hebben werkzaamheden verricht voor drie andere klanten van de koper. Maar de accountant had hierbij niet zo’n beleidsbepalende, actieve rol dat hij “willens en wetens” te kwader trouw, het non-concurrentiebeding heeft geschonden. Hierbij speelt mee dat de accountant begin 2016 zijn heup heeft gebroken. Het is daardoor aannemelijk dat hij in de eerste helft van 2016 (de periode waarop de klachten zich concentreren) wat meer op afstand stond van de dagelijkse gang van zaken bij zijn bedrijf. Als hij al kon staan.

Maatregel

Geen.