Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant in business verdient zijn brood als docent aan twee hogescholen. In zijn vrije tijd verzorgt hij de boekhouding en aangiften voor kennissen en cliënten die via die kennissen komen aanwaaien. Hij doet dit werk vanuit zijn consultancy-eenmanszaak.

Twee van zijn klanten zijn zzp’ers in de bouw. Zij doen een klus aan de badkamer van de accountant en er ontstaat een conflict over het meerwerk dat de klussers rekenen.

In oktober 2015 nodigt de accountant één van de zzp’ers en diens echtgenote uit om de IB-aangiften te bespreken. Door het conflict voelt de vrouw weinig voor een gesprek; of de accountant de aangiften en de factuur maar wil opsturen. Aanvankelijk vergeet de accountant dat, maar na een herinnering stuurt hij de aangifte en de factuur. De map met originele stukken kan de vrouw komen ophalen als de factuur is betaald. Uiteindelijk gebeurt dat eind november.

Met de moeder van de andere zzp’er bespreekt de accountant de IB- en suppletieaangifte OB. Hij overhandigt haar een factuur van 2925,78 euro. De moeder vraagt of zij de map met originele stukken enkele dagen later kan komen ophalen. Op het afgesproken tijdstip is de accountant niet thuis. Later weigert hij de stukken af te geven, omdat de nota niet is betaald. Hij beroept zich op zijn opschortingsrecht. De klant heeft de factuur ten tijde van de uitspraak nog steeds niet betaald, terwijl de accountant de factuur van de klant ook niet heeft voldaan.

De zzp’ers dienen aanklacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant:

1. weigert stukken te retourneren die de klagers hem hebben overhandigd met het oog op het indienen van hun aangiften inkomstenbelasting;
2. heeft de aangiften IB en de suppletieaangiften OB ingediend zonder deze vooraf met hen te bespreken.

Oordeel

De klacht is gegrond.

Retentierecht

De accountant is op de hoogte van de tuchtrechtspraak over de uitoefening van het retentierecht, maar vindt dat niet-openbare accountants op alle stukken een retentierecht moeten kunnen uitoefenen, behoudens bijzondere omstandigheden.

De Accountantskamer stelt vast dat het gaat om stukken uit de eigen administratie van de klanten, dus niet om stukken die de accountant heeft opgesteld. De klagers hebben daarom recht op teruggave van deze stukken. Zij hebben immers een bewaarplicht en een administratieplicht en moeten daarom te allen tijde over hun stukken kunnen beschikken.

De accountant miskent dat het retentierecht uitsluitend kan worden uitgeoefend ten aanzien van stukken die hij zelf heeft opgesteld. Als hij het retentierecht wil uitoefenen ten aanzien van de zelf gefabriceerde stukken moet hij volgens vaste jurisprudentie van de Accountantskamer vooraf een belangenafweging maken.

Er is geen reden om een uitzondering te maken voor deze niet-openbare accountant, want hij heeft gewoon een professionele dienst geleverd. Door de klanten de stukken uit hun administratie te weigeren, heeft de accountant in strijd gehandeld met het vakbekwaamheids- en zorgvuldigheidsbeginsel.

Bespreking achteraf

Op één uitzondering na heeft de accountant de aangiften altijd achteraf besproken en toegelicht, want:

• de klagers hebben hier nooit bezwaar tegen gemaakt;
• de klagers hebben niet laten weten dat zij de aangiften nu ineens vóór het indienen wilden bespreken;
• de vrouw van de ene zzp’er liet zelfs weten dat zij helemaal geen toelichting wilde;
• de Belastingdienst heeft de aangiften altijd geaccepteerd en nooit correcties doorgevoerd, ook niet bij andere klanten van de accountant.

Volgens de Accountantskamer moet een accountant vanuit zorgvuldigheidsoogpunt de aangiften vooraf bespreken en vooraf toestemming vragen voor het indienen van de aangiften. Ook als de klanten daar nooit een probleem van hebben gemaakt. Het is de eigen verantwoordelijkheid van de accountant om de belangen van zijn cliënten op een zorgvuldige wijze te behartigen. Als na indiening van de aangiften onjuistheden aan het licht waren gekomen, had de accountant namelijk zowel zichzelf als zijn cliënten in de problemen gebracht.

Dat de Belastingdienst zijn aangiften steeds heeft geaccepteerd en nooit correcties heeft aangebracht, maakt niet uit. De accountant heeft in strijd gehandeld met het van vakbekwaamheids- en zorgvuldigheidsbeginsel.

Maatregel

Waarschuwing.