Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een zoon treedt als vennoot toe tot de firma waarin zijn vader met een compagnon een rijwielhandel exploiteert. De firma wordt na enkele jaren omgezet in een bv, waarvan de vader en de zoon via hun bv’s en een vastgoed-bv de aandelen houden. Vanaf 2008 houden zij de aandelen in de vastgoed-bv via een holding. Een accountant-administratieconsulent is vanaf het begin de huisaccountant van de vennootschappen.

De compagnon krijgt ruzie met de vader en de zoon over de exploitatie. Hij heeft daar met de vader over gesproken in aanwezigheid van de accountant en een jurist. Na het gesprek mailt de accountant aan de compagnon onder meer dat hij door het conflict niet meer de belangen van de compagnon kan behartigen en dat hij voortaan alleen de belangen behartigt van de vader en de zoon.

De compagnon wordt ontslagen als bestuurder. Hij probeert het met de vader en zoon eens te worden over een managementvergoeding en de uitkoopprijs voor zijn aandelen. Beide partijen laten de panden van de onderneming taxeren door hun eigen makelaar. Vervolgens schakelen zij ook ieder hun eigen expert in om de waarde van de aandelen te berekenen. Als de vader en de zoon de aandelen een half jaar later niet (meer) willen kopen, wordt de kwestie in handen gegeven van een arbiter.

De corporate finance-expert, die de aandelen heeft gewaardeerd op verzoek van de accountant, zegt tegen de arbiter dat de aandelen 835.401 euro waard zijn. De arbiter vraagt vervolgens de accountant om informatie en bepaalt de waarde op 519.545 euro. Voor dat bedrag gaan de aandelen naar de beheer-bv van de vader en de zoon.

De compagnon dient een klacht in tegen de accountant.

Klacht

De accountant:

1. was al in 2013 op de hoogte van het voornemen om de compagnon “buiten te zetten” maar heeft hem daarover niet geïnformeerd;
2. is accountant van de vader en de zoon gebleven en aan hun kant gaan staan, terwijl hij veel wist over de financiële situatie van de compagnon;
3. heeft de onderhandelingen over de waardebepaling van de aandelen getraineerd, tegengewerkt dat de compagnon kreeg waar-ie recht op heeft en misbruik gemaakt van zijn kennis over de financiële situatie van de compagnon;
4. heeft opzettelijk de statuten onjuist uitgelegd door er vanuit te gaan dat de compagnon de aandelen moest aanbieden aan de holding;
5. is er willens en wetens steeds ten onrechte van uitgegaan dat de beheer-bv van de compagnon 25 procent van de aandelen in de holding hield in plaats van 33,33 procent;
6. heeft de aandelen samen met de corporate finance-expert onzorgvuldig gewaardeerd;
7. heeft onware mededelingen gedaan en zich onprofessioneel gedragen.

Oordeel

De klachtonderdelen 2 en 3 zijn deels gegrond. De rest van de klachten is onvoldoende onderbouwd.

Ad 2 en 3

Een openbaar accountant die optreedt voor een organisatie en meerdere bestuurders daarvan moet voortdurend bedacht zijn op mogelijke bedreigingen voor de naleving van de fundamentele beginselen uit de VGC of de VGBA. Met name bij belangenconflicten tussen de bestuurders/aandeelhouders bestaat de kans op schending van het objectiviteitsbeginsel en de geheimhoudingsverplichting. Als die bedreigingen zich voordoen, moet de accountant toereikende maatregelen treffen om zich wel aan die beginselen te houden. Als dat niet lukt, moet hij de dienst weigeren of beëindigen en zo nodig zelfs de relatie beëindigen met de opdrachtgever. De accountant moet vastleggen welke bedreiging(en) hij signaleert, hoe hij die beoordeelt en welke maatregelen hij neemt.

Er is geen algemene regel dat een accountant zich vanwege een (onoverbrugbaar) belangenconflict tussen de bestuurders/aandeelhouders altijd (zo spoedig mogelijk) moet terugtrekken. Maar er kunnen zich situaties voordoen waarin volledig terugtreden wel geboden is teneinde naleving van de fundamentele beginselen te waarborgen. Als de accountant bij een conflict gaat optreden voor één van de aandeelhouders/bestuurders kan hij  maar beter de relatie met de organisatie verbreken of alleen blijven optreden voor de organisatie, maar niet meer voor de dga(’s).

De accountant heeft op de zitting erkend dat hij niets schriftelijk heeft vastgelegd over de bedreiging(en) die hij heeft gesignaleerd, hoe hij die bedreiging(en) heeft geëvalueerd en beoordeeld en welke maatregel(en) hij heeft getroffen.

Volgens de accountant heeft hij de compagnon in het gesprek gezegd dat hij vertrok en daarom een eigen adviseur moest zoeken. Maar uit de tegenstrijdige verklaringen is dat niet duidelijk geworden. Bovendien is hij nadien niet nagegaan of de compagnon inderdaad een eigen accountant en/of een waarderingsdeskundige had. Dat had hij wel moeten doen. Dat neemt overigens niet weg dat het de eigen verantwoordelijkheid van de compagnon was om zich te laten bijstaan door een accountant of een waarderingsdeskundige.

Maatregel

Berisping.