Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Honderdtien commanditaire vennoten van drie cv’s hebben samen een belegd vermogen van 8.475.000 euro. De cv’s hebben braakliggende stukken grond in het buitenland gekocht en speculeren op een stijging van de grondprijzen. Het beheer is aanvankelijk in handen van de management-bv van een beherend vennoot, maar wordt later per contract overgedragen aan de holding die de aandelen van die management-bv houdt. De management-bv wordt ontbonden. De beheervergoeding bedraagt een kleine twee ton per jaar.

Als duidelijk wordt dat de commerciële toekomst er niet rooskleurig uitziet, ontstaan er spanningen tussen de directie en de participanten. De directie stelt een klankbord van participanten in, onder wie een registeraccountant. In maart 2012 voert deze ‘raad van advies’ zijn eerste bespreking. In de raad zitten twee directieleden, de accountant en twee andere participanten.

Tweeënhalve maand later stuurt de raad alle participanten een advies. Daarin staat dat de beleggers het beste geduld kunnen betrachten in plaats van hun verlies nemen. Als zij nog drie jaar wachten met de verkoop van de grond zal het rendement uiteindelijk ongeveer vier procent op jaarbasis blijken. De wachtkosten van tweeënhalf procent zijn volgens de raad relatief laag.

Omdat niet alle participanten kapitaal willen bijstorten, adviseert de raad een rentedragende lening te verstrekken tegen acht procent rente, die te zijner tijd wordt afgelost uit de verkoop van de eerste percelen. Ook adviseert de raad het beheercontract van de manager te verlengen. De manager zal van geval tot geval advies uitbrengen over de verkoop van percelen voor de participanten die willen uitstappen.

Nadien overleggen de personen, die eerder de raad van advies vormden, regelmatig met elkaar, meestal vóór de participantenvergaderingen. Als de directie in juni 2014 meldt dat het accountantskantoor van de cv’s de conceptjaarstukken 2013 niet definitief wil uitbrengen, halen de leden van de raad van advies en de directie de banden verder aan. De accountant-administratieconsulent die de jaarrekeningen van de cv’s moest samenstellen stopt er “om hem moverende redenen” mee. De directie en participanten dringen herhaaldelijk aan op een toelichting en dreigen met een tuchtklacht, maar de AA wil niet uitleggen waarom hij het bijltje er plotseling bij neergooit.

De registeraccountant dient een klacht in tegen de AA, die de Accountantskamer deels gegrond verklaart. In deze zaak slaat de AA terug met een klacht tegen de RA.

Klacht

De registeraccountant heeft:

1. de wet- en regelgeving niet goed laten toepassen binnen de cv’s;
2. beleggers actief aangezet om op basis van materieel onjuiste, onvolledige en misleidende informatie stortingen uit hun privémiddelen te doen;
3. belangen verstrengeld, dat niet kenbaar gemaakt aan de commanditaire vennoten en zich geen onafhankelijk oordeel gevormd over het bijstortingsverzoek en de voorgespiegelde rendementen;
4. niet eerlijk en oprecht gehandeld en informatie verstrekt die materieel onjuist, onvolledig en misleidend is;
5. onvoldoende tot geen kennis over onroerendgoedbeleggingen in het desbetreffende land, heeft zijn advies aan de vergadering van vennoten niet nauwgezet, grondig en tijdig uitgevoerd en heeft de commanditaire vennoten niet duidelijk gemaakt wat de beperkingen van zijn diensten waren;
6. zich als accountant uitgegeven als voorzitter van de raad van advies en de indruk gewekt dat dit orgaan een toezichthoudende rol heeft;
7. niets gedaan tegen het ontstaan van een structuur, waarin volop gelegenheid wordt gegeven tot het plegen van fraude.

Oordeel

De klachtonderdelen 1, 2 en 6 zijn gegrond.

De accountant heeft erkend dat de overdracht van het beheer over de cv’s indruiste tegen de vennootschapsovereenkomst, maar dat de bv’s van de beheerder “in elkaar werden geschoven” om kosten te besparen. Omdat de raad van advies de belangen van de participanten moest behartigen, had de accountant een mogelijke bedreiging moeten signaleren en erop moeten wijzen dat de overdracht van het beheer in strijd was met de vennootschapsovereenkomst. Door dit na te laten heeft hij gehandeld in strijd met het conceptueel raamwerk.

De accountant had erop moeten toezien dat hij niet betrokken raakte of in verband kon worden gebracht met de onvolledige informatie in het advies aan de participanten en had zich daarvan moeten distantiëren. Door dit na te laten heeft hij het professionaliteitsbeginsel geschonden.

Als lid van de raad van advies is de registeraccountant medeverantwoordelijk voor het ongeclausuleerde advies tot ‘bijstorten’, waarvoor hij volgens de Accountantskamer onvoldoende deskundig en zorgvuldig onderzoek heeft gedaan. Datzelfde geldt voor het bijstortingsadvies dat de vergadering van participanten een jaar later overnam. Dit is een schending van het deskundigheids- en zorgvuldigheidsbeginsel.

Maatregel

Waarschuwing. De accountant handelde niet alleen en op eigen gezag, maar heeft een rol gespeeld in de raad van advies en heeft oprecht geprobeerd de investeringen van de participanten, waaronder die van hemzelf, veilig te stellen.