Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent verzorgt van 1997 tot april 2011 de jaarstukken en aangiften voor een ondernemer. In september 2006 vult hij zijn arbeidsovereenkomst zo aan dat de onderneming hem een - fiscaal gezien maximale - pensioentoezegging doet.

De dga wordt ongeneeslijk ziek en verkoopt de aandelen in oktober 2010 voor 9/12 deel van de winst na belasting over 2010. Volgens het contract zal de accountant de jaarrekening 2010 nog samenstellen.

Aanvankelijk zou de winst volgens de jaarrekening uitkomen op 80 mille. Maar na een opmerking van de nieuwe directeur past de accountant de post ‘vooruitontvangen onderhoudscontracten’ aan. De accountant berekent de hoogte van deze post deze keer anders dan in voorgaande jaren. Daardoor slaat de winst om in een verlies. Omdat haar man is overleden vóór de pensioendatum zijn de druiven voor de weduwe zuur. 

Zij dient en klacht in bij de Accountantskamer. De accountant zou haar in 2010 niet (juist) hebben geadviseerd over de aanpassing van de pensioenaanspraken van haar man, nadat in december 2009 bekend was geworden dat haar man op zeer korte termijn zou komen te overlijden.

De Accountantskamer verklaart dit deel van de klacht ongegrond. Voor de rest is de klacht niet-ontvankelijk. De weduwe gaat in beroep.

Beroepsgronden

• Toen in 2009 duidelijk werd dat de dga op korte termijn zou komen te overlijden, heeft de accountant hen niet gewezen op de financiële consequenties van een maximale pensioentoezegging bij vooroverlijden. Hij heeft hen niet geadviseerd de pensioenafspraken te versoberen of anderszins aan te passen en heeft daarmee zijn zorgplicht geschonden; 
• de verstrekte opdracht strekte zich ook uit tot de pensioenaanspraken in eigen beheer en de (ongevraagde) advisering daarover;
• de accountant heeft zich daadwerkelijk met het pensioen beziggehouden door een pensioenberekening te maken en die te bespreken met de dga. De externe pensioenadviseur is niet betrokken geweest bij de totstandkoming van de aanvullende pensioenafspraken in 2006 en heeft niet geadviseerd over het pensioen in eigen beheer;
• omdat van 2009 tot en met 2010 geen andere adviseurs bij het pensioen in eigen beheer betrokken zijn geweest hoorde de accountant daarover te adviseren; 
• het is ook algemeen gebruikelijk dat een AA zich bezighoudt met pensioen in eigen beheer van de dga en de advisering daarover. Bij de bespreking van de jaarrekening moet de accountant de pensioenverplichting aan de orde te stellen en wijzen op risico’s zoals die blijken uit de pensioenberekening.
• De accountant heeft veelvuldig en intensief contact gehad met de dga en was als vaste accountant en vertrouwenspersoon op de hoogte van alle zaken die speelden rond het bedrijf. Door zijn vriendschappelijke relatie met de dga heeft hij zich onvoldoende objectief opgesteld.

Oordeel

Het hoger beroep is ongegrond.

Het College van Beroep voor het bedrijfsleven stelt voorop dat een accountant overeengekomen werkzaamheden moet uitvoeren volgens de opdracht (en volgens de gedragsregels en zijn vaktechnische verantwoordelijkheid).
Uit de opdrachtbevestiging volgt dat de opdracht zich beperkt tot:

• het samenstellen van de jaarrekening;
• het doen van belastingaangifte;
• het verzorgen van de loonadministratie;
• het op verzoek adviseren over economische, organisatorische en fiscale aangelegenheden.

Het adviseren over pensioenvoorzieningen is niet vermeld. De opdrachtbevestiging biedt ook geen aanknopingspunten om te zeggen dat de accountant desondanks moest adviseren over de pensioenvoorziening. Het geven van advies over de pensioenvoorziening valt dus niet onder de reikwijdte van de opdracht.

Dat het een pensioen in eigen beheer betreft, maakt dat niet anders. De accountant zegt dat de pensioenvoorziening destijds tot stand is gekomen in samenspraak met de toenmalige externe pensioenadviseur en dat hij daarna alleen fiscaal noodzakelijke aanpassingen heeft doorgevoerd.

Gezien de verplichting om op de balans een post pensioenvoorziening op te nemen, kan de pensioenvoorziening en -berekening onderwerp van gesprek zijn tussen de accountant en zijn cliënt. De accountant heeft voor de jaarrekening over 2009 een pensioenberekening laten maken en deze met de dga besproken. Zulk overleg is echter een onderdeel van de samenstelopdracht en is geen advies over de pensioenvoorziening (in brede zin).

Dat de accountant regelmatig met de dga heeft gesproken over zijn financiën wil ook niet zeggen dat hem een tuchtrechtelijk verwijt kan worden gemaakt. De accountant fungeerde daarbij slechts als sparringpartner.

De Accountantskamer is dus terecht tot de conclusie gekomen dat de accountant geen gedrags- of beroepsregel voor accountants heeft geschonden.

Maatregel

Geen.