Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent stelt de jaarrekeningen 2008, 2009 en 2010 samen voor de houdster- en werkmaatschappij van een handelaar in financiële producten, die Vestia en andere woningcorporaties derivaten verkoopt. Ook assisteert hij de handelaar bij het verwerken van de financiële administratie en verzorgt hij de salarisadministratie voor één werknemer.

De handelaar betaalt aanzienlijke bedragen aan de - inmiddels ontslagen - treasurer van Vestia. Van die provisiebetalingen zijn er echter geen facturen. Bij het samenstellen van de jaarrekening 2008 stelt de accountant geen vragen over het ontbreken van facturen met betrekking tot 'de grootboekrekening 7004 "Provisie ...".' In november 2009 geeft hij een samenstellingsverklaring bij de jaarrekening 2008 af.

Als hij de concept-jaarrekening 2009 bespreekt, stelt hij het gemis van facturen voor deze post wel aan de orde.  Maar hoewel de facturen uitblijven, geeft hij wel een samenstellingsverklaring af bij de jaarrekening 2009. Het jaar daarop gebeurt hetzelfde ten aanzien van de jaarrekening over 2010.

In april 2012 beëindigt het kantoor van de accountant de opdracht.

Het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie dient twee jaar later een klacht in tegen de accountant.

Klacht

De accountant heeft:

a. samenstellingsverklaringen afgegeven bij de jaarrekeningen 2008 tot en met 2010 zonder voldoende deugdelijke grondslag nu ruim een derde van de omzet van de derivatenverkoper werd uitbetaald aan de treasurer van de Vestia-groep, terwijl daar structureel en langdurig geen facturenstroom tegenover stond;

b. ten onrechte nagelaten van deze betalingen een Wwft-melding te doen;

c. geen passende maatregelen genomen om deze bedreiging van het conceptueel raamwerk terug te brengen tot een aanvaardbaar niveau en een en ander niet voldoende gedocumenteerd.

Oordeel

De klachtonderdelen a en b zijn gegrond.

Ad a

Wanneer de accountant bij een samenstellingsopdracht constateert dat de verstrekte gegevens onjuist, onvolledig of anderszins onbevredigend zijn, mag hij deze gegevens niet zonder meer verwerken. In dit geval had de accountant moeten constateren dat de verstrekte gegevens onvolledig en/of onbevredigend waren omdat facturen ontbraken.

Het ging om provisiebetalingen aan één van de belangrijkste relaties van de derivatenverkoper en die maakten ruim een derde deel van zijn omzet uit. De accountant had alert moeten zijn op voldoende broninformatie en had geen genoegen mogen nemen met alleen bankafschriften. Toen hij de gevraagde facturen niet kreeg, had hij zijn opdracht moeten teruggeven.

Ten aanzien van de jaarrekening 2009 heeft de accountant dit min of meer erkend en ten aanzien van die van 2010 volmondig, maar niet inzake de jaarrekening 2008. Daar was het ontbreken van de desbetreffende facturen namelijk niet aan de orde geweest. Volgens de Accountantskamer had de accountant daar toen echter zelf over moeten beginnen. Hij had namelijk al moeten afwegen of de aangereikte informatie wel toereikend en juist was. Hij heeft zijn samenstelwerkzaamheden met onvoldoende diepgang verricht.

Ad b

De provisiebetalingen maakten ruim een derde deel van de omzet van de derivatenverkoper uit, terwijl er geen facturen van waren. Volgens het OM is dat een subjectieve indicator om te melden.

De accountant voert aan dat:

• ten onrechte wordt gezegd dat hij wist die facturen ontbraken in de administratie (hij heeft erom gevraagd en ze niet ontvangen - dat is iets anders is dan weten dat ze ontbreken);
• de betalingen onderbouwd waren met bankafschriften en steeds via de bank gingen;
• de handelaar niet btw-plichtig was en de ontvanger(s) van de provisie zeer waarschijnlijk ook niet, zodat er minder aanleiding was om te vermoeden dat er sprake zou zijn van belastingfraude en dus van een reden om te melden.

De Accountantskamer vindt het niet professioneel dat de accountant een Wwft-melding achterwege heeft gelaten. De situatie kwam namelijk overeen met twee subjectieve indicatoren voor accountants, te weten:

• "administratieve systemen die door hun ontwerp of opzet geen adequate mogelijkheid bieden transacties te volgen of voldoende bewijs te leveren";
• "betalingen voor verleende diensten die excessief hoog lijken in relatie tot de verleende diensten (...) betalingen voor niet gespecificeerde diensten (...) aan adviseurs".

Ad c

Nu de twee eerste klachtonderdelen gegrond zijn, voegt dit klachtonderdeel te weinig toe om apart te bespreken.

Maatregel

Een berisping is passend en geboden, omdat de accountant:

• niet eerder is veroordeeld;
• inmiddels blijkt in te zien dat hij met zijn nalatigheden ernstig de gedrags- en beroepsregels heeft geschonden;
• de nodige maatregelen heeft genomen om het stelsel van kwaliteitsbeheersing op zijn kantoor te verbeteren;

zich - naar het zich laat aanzien - bij de uitvoering van zijn werkzaamheden kritischer opstelt ten aanzien van de informatie die hem wordt aangeleverd.