Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant geeft in april 2013 een goedkeurende verklaring af bij de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening van een beursgenoteerde onderneming die in digitale druk- en drukvoorbereidingssystemen doet. Deze nv is onderdeel van een groep en heeft een 43,74 procent-deelneming in een beursgenoteerde vastgoedexploitant.

Een voormalig aandeelhouder van de nv dient een klacht in tegen de accountant.

Klacht

De accountant heeft in strijd gehandeld met de fundamentele beginselen van 'integriteit', 'objectiviteit', 'deskundigheid en zorgvuldigheid' en 'professioneel gedrag' door:

1. ten onrechte een goedkeurende verklaring te geven bij de jaarrekening 2012 van de nv, wegens I.   winst- en vermogensmanipulatie (onder meer door het aandelenbelang in de deelneming ten onrechte af te waarderen) II.  ontbrekende informatie (door de nominale financieringskosten in de jaarrekeningen niet te vermelden) III. onjuiste informatie IV. onjuiste informatieverschaffing en/of het niet corrigeren van onjuiste informatie tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders (onder meer door te verklaren dat hij een impairment-toets heeft gedaan inzake de lening aan de deelneming);
2. tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders in mei 2013 niet te voldoen aan de (volgens de klager bestaande) herstelplicht.

Tussenbeslissing

In zijn verweer stelt de accountant dat de nv de bedrijfswaarde van de deelneming per ultimo 2012 heeft vastgesteld in overeenstemming met een aanwijzing van de Autoriteit Financiële Markten. De accountant verwijst daarbij naar de brieven die de AFM op 18 augustus 2011 respectievelijk 13 februari 2012 heeft verstuurd. Verder zegt de accountant dat hij heeft getoetst of de impairment-toets, die de cfo van de nv heeft uitgevoerd inzake de lening aan de deelneming, voldoet aan de toepasselijke regelgeving.

De klager heeft de Accountantskamer gevraagd om de AFM-brieven en de stukken uit het controledossier over de impairment-toets. Volgens de accountant zijn die niet van belang voor het beroepsmatige handelen waarover de klacht gaat. Bovendien belet zijn geheimhoudingsverplichting hem de brieven en de stukken uit het controledossier te overleggen.

De Accountantskamer heeft al eerder aangegeven dat de geheimhoudingsplicht niet absoluut is. Omdat een accountant is onderworpen aan tuchtrechtspraak moet hij/zij meewerken aan het onderzoek naar de gegrondheid van de klacht die tegen hem/haar is ingediend.

Bovendien kan de accountant volgens de VGC vertrouwelijke informatie bekend maken op grond van een specifieke machtiging (A-100.4 onder d) of als er een recht of een plicht bestaat om die informatie bekend te maken. Dat laatste is onder meer het geval bij wettellijke tuchtrechtorganen als de Accountantskamer (A-140.7. aanhef en sub f).

Als de klacht gemotiveerd en gesubstantieerd is en niet op voorhand ongegrond lijkt, moet de accountant meewerken door (mogelijk) vertrouwelijke informatie te bespreken en bescheiden van de opdrachtgever te overleggen. De reikwijdte van deze meewerkverplichting hangt af van de omstandigheden van het geval, zoals de belangen die zijn gemoeid met de klacht en met de vertrouwelijkheid van informatie en bescheiden.

De accountant die zich op zijn beroepsgeheim beroept, moet voldoende feiten en omstandigheden aanvoeren en aannemelijk maken om dat beroep te schragen. Als de Accountantskamer meent dat de accountant onvoldoende meewerkt, "kan zij daaraan de gevolgen verbinden die zij geraden acht".

Een en ander geldt ook onder de op 1 januari 2014 ingevoerde VGBA. Volgens artikel 17 lid 1 moet de accountant bij zijn besluit over het al dan niet verstrekken van vertrouwelijke gegevens of inlichtingen rekening houden met de belangen van betrokken personen en derden, waaronder het algemeen belang, de betrouwbaarheid, volledigheid en onderbouwing van die gegevens of inlichtingen. Voor externe accountants gelden soortgelijke verplichtingen. (artikel 38 a lid 1 sub c en 38b van het Besluit toezicht accountantsorganisaties)

De klacht kan is niet ongemotiveerd en niet ongesubstantieerd zijn en het is evenmin aannemelijk dat deze op voorhand ongegrond moet worden geacht. Daarbij weegt mee dat de klager niet alle relevante gegevens kent en de klacht dus niet volledig kon onderbouwen.

Dat de brieven van de AFM en (stukken uit) zijn controledossier niet van belang zijn voor de beoordeling van zijn beroepsmatig handelen, heeft de accountant niet onderbouwd. Hij heeft gezegd dat de nv de waarde van de deelneming heeft bepaald in overeenstemming met een aanwijzing van de AFM, die kennelijk is neergelegd in twee brieven. Ook heeft erkend dat hij de uitgevoerde impairment-toets op zijn beurt heeft getoetst. Daarom kan de weigering om de brieven en de relevante stukken uit het controledossier te overleggen niet worden gerechtvaardigd met een beroep op de geheimhoudingsplicht en is die weigering ook anderszins onvoldoende gerechtvaardigd.

De accountant krijgt daarom alsnog vier weken "de gelegenheid" zijn controledossier over te leggen, voor zover dat betrekking heeft op de afwaardering van de deelneming en de toetsing van de impairment-toets.

De einduitspraak volgt begin januari 2015.

Meer informatie

De tussenbeslissing heeft tot een discussie geleid over de vraag in hoeverre de tuchtrechter een accountant kan dwingen mee te werken aan zijn eigen veroordeling.