Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant is verantwoordelijk voor de samenstelling van de jaarstukken van een coffeeshop en geeft een samenstellingsverklaring af over de boekjaren 2009 en 2010. De inkoop- en voorraadadministratie wordt gedaan door een administratiekantoor.

In december 2010 stelt de Belastingdienst bij een boekenonderzoek vast dat de kasadministratie ontbreekt en dat de kladbriefjes van de inkopen niet zijn bewaard.

De accountant staakt in 2012 zijn werkzaamheden voor deze cliënt en andere coffeeshops.

Het Bureau Financieel Toezicht (BFT) dient een klacht in tegen de accountant.

Klacht

De accountant heeft

I. ten onrechte twee ongebruikelijke transacties niet gemeld aan de Financial Intelligence Unit Nederland, terwijl de coffeeshop eind 2009 en eind 2010 een kassaldo aanhield van 504.420 respectievelijk 499.750 euro, zonder onderliggende (sluitende) kasadministratie en overige administratieve bescheiden;

II. in strijd met NVCOS 4410 en NVCOS 240 bij het samenstellen van de jaarrekeningen geen nader onderzoek uitgevoerd en/of gegevens opgevraagd met betrekking tot de ontbrekende kasadministratie.

Oordeel

De klacht is op beide onderdelen gegrond.

Ad I

In zijn verweer zegt accountant onder meer dat:

• de coffeeshophoudster het hoge kassaldo zag als werkkapitaal;
• hij het hoge kassaldo "ook apart" vond, maar dat de administrateur en de coffeeshophoudster beaamden dat de kasstand juist was;
• hij een en ander niet heeft kunnen controleren omdat hij geen controle- maar een samenstelopdracht had;
• de voorraden volgens de vergunning hooguit 500 gram mogen zijn;
• de hoge kas "een stuk werkkapitaal" was en dat een kassaldo van een half miljoen zijn inziens "niet ongebruikelijk" was;
• het juist netjes is dat men het als hoge kas aangeeft en er geen zwartgeldcircuit op nahield;
• de vermelde brutowinst steeds ongeveer 53% was en er uit de cijfers van de afgelopen jaren geen aanwijzingen waren dat de marge niet juist zou zijn;
• hij geen hard bewijs zag voor een vermoeden van witwassen, omdat hier geen sprake was van hele hoge, onverklaarbare marges, waarmee de coffeeshophoudster vermogen opbouwde dat niet van hen zou zijn;

De Accountantskamer vindt dat de accountant de klacht van het BFT onvoldoende heeft weersproken. De ongebruikelijkheid blijkt alleen al uit het ontbreken van de inkoopadministratie en de kasadministratie. Hoewel het toezicht op de branche al stevig is en ook deze coffeeshop regelmatig wordt gecontroleerd door overheidsinstanties en hoewel het documenteren van de inkopen bij een coffeeshop per definitie problematisch is, vindt de Accountantskamer dat de accountant een en ander had moeten melden. De regels van de Wwft geven de accountant geen ruimte om de opportuniteit van een verplichte melding te beoordelen.

Ad II

De accountant vindt de stelling dat er geen kasadministratie is "geheel onjuist". Volgens hem kun je alleen zeggen dat er niet dagelijks zicht is op de hoeveelheid geld die in kas zit. De accountant spreek dit deels tegen in zijn verweer, waarin hij onder meer aanvoert dat:

• de kasadministratie maandelijks door het administratiekantoor in beeld werd gebracht en vastgelegd, wat ook in het rapport van de Belastingdienst staat;
• er wel een kasadministratie was, die echter niet dagelijks maar periodiek werd bijgehouden;
• de drieploegendiensten van de onderneming op de dagstaten exact bijhielden wat er verkocht werd en de coffeeshophoudster vervolgens de dagstaten en de kas controleerde;
• zo per dag de omzet werd bijgehouden en de verkoopkas in beeld was;
• aan de verkoopkant dus wel degelijk sprake was van een deugdelijke administratie die tot een omzetverantwoording leidt en die controleerbaar is;
• hij zich met de inkoopkant van de wiet nooit heeft beziggehouden, omdat "er nimmer een aantoonbare inkoopfactuur is" en de inkopen werden bijgehouden door het administratiekantoor;
• de jaarrekening maar één keer per jaar wordt opgesteld en niet dagelijks, zodat het gebrek aan dagelijks inzicht in de kas voor de accountant geen belemmering is.

Verder zegt de accountant dat hij volgens artikel 13 van NV COS 4410 niet:

• bij de leiding van de entiteit inlichtingen hoeft in te winnen om de betrouwbaarheid en volledigheid van de verstrekte informatie vast te stellen;
• de maatregelen van interne beheersing hoeft te beoordelen of toetsen;
• verkregen informatie hoeft te verifiëren;
• de ontvangen toelichtingen hoeft te verifiëren.

De accountant moet volgens artikel 14 "overwegen" of hij deze werkzaamheden wel moet uitvoeren als hij constateert dat de leiding onjuiste, onvolledige of anderszins onbevredigende gegevens verstrekt. Uit navraag bij de boekhouder en de coffeeshophoudster is echter gebleken dat het kassaldo aanwezig is en dat het opgenomen kassaldo het juiste bedrag is. Omdat de accountant niet geconstateerd heeft dat het hoge kassaldo onjuist is, hoeft hij dus niet overwegen de betrouwbaarheid van de aangeleverde informatie te toetsen.

Bovendien wijst accountant er nog op dat:

• de administrateur hem een overzicht van de maandelijkse inkopen gaf, dat was gebaseerd op kladjes, die de accountant echter niet kreeg omdat die er niet meer waren;
• hij het bedrag van een half miljoen nooit zelf had gezien, maar dat het geld zich wellicht bevond bij de medewerkers die de inkopen regelden;
• het kassaldo bij deze cliënt nu eenmaal altijd zo hoog is geweest.

Na dit uitgebreide verweer onderstreept het BFT dat het probleem vooral zit in de combinatie van een zeer hoog kassaldo en het ontbreken van voldoende bescheiden om de inkopen te onderbouwen. Daardoor is het niet mogelijk een aansluiting te maken tussen in- en verkoop.

De Accountantskamer vindt dat de accountant gezien het hoge kassaldo geen genoegen had mogen nemen met een overzicht van de inkopen per maand. Hij had de onderliggende stukken moeten bekijken, ook al zouden daarop de namen van leveranciers ontbreken. De accountant is onvoldoende ingegaan op de stelling van het BFT dat het kasgeld mocht worden gestort bij een bank.

De Accountantskamer wijst op de belastingrechtspraak, waaruit blijkt dat je van een coffeeshophouder mag verlangen dat deze een inkoop- en voorraadadministratie voert van de softdrugs. Dat het kassaldo nu eenmaal altijd zo hoog was, is geen rechtvaardiging om de werkzaamheden uit paragraaf 14 van de NVCOS 4410 achterwege te laten.

Maatregel

Geen.

De accountant heeft weliswaar onprofessioneel gehandeld door geen Wwft-melding te doen en ondeskundig en onzorgvuldig gehandeld door zich niet te houden aan paragraaf 14 van NVCOS 4410. Maar gezien de bijzondere omstandigheden hoeft een en ander de accountant "in dit geval niet te zwaar worden aangerekend". Het gaat hier namelijk om een coffeeshop, waar de overheid de verkoop van softdrugs gedoogt, terwijl de inkoop en bevoorrading wordt beschouwd als crimineel handelen.

De accountant is inmiddels tot het inzicht gekomen dat het voor een accountant eigenlijk onmogelijk is zijn diensten in de onderhavige branche te verlenen zonder daarbij op gespannen voet te komen met de geldende gedrags- en beroepsregels. Daarom werkt hij sinds 2012 niet meer voor deze cliënt en voor andere coffeeshops.

De Accountantskamer geeft de beroepsgroep in overweging geen diensten meer te verlenen aan "entiteiten die zich met gedoogde en tegelijk buitenwettelijke activiteiten inlaten", zoals een coffeeshop. De werkzaamheden voor zulke cliënten bergen namelijk "een onaanvaardbaar en nauwelijks te vermijden risico van niet integer handelen" in zich.

Meer informatie

Zie ook dit bericht.