Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid trekt in 1994 de subsidie aan een stichting in. Tien jaar later verklaart het gerechtshof Den Haag de intrekking onrechtmatig. In 2006 verwerpt de Hoge Raad het cassatieberoep van de Staat en staat de onrechtmatigheid vast.

De stichting heeft recht op een schadevergoeding en benadert een accountantskantoor om de hoogte te bepalen. Vanwege het 'high risk'-karakter moet het bestuur van het accountantskantoor met deze opdracht akkoord gaan. Dat gebeurt in maart 2011.

Een register valuator, die werkt onder de verantwoordelijkheid van één van de twee betrokken accountants, stuurt 1 juni een conceptrapportage aan de juridische adviseur van de stichting met allerlei vragen en opmerkingen. Nadat de voorzitter van de stichting een deel daarvan telefonisch heeft beantwoord, komt de register valuator in juni met een concept-berekening ter grootte van 11,1 miljoen euro.

Als de valuator in september een overzicht stuurt van de uren die hij aan de berekening heeft besteed, klaagt de stichting over de doorlooptijd van de opdracht, de kwaliteit van de uitgebrachte rapportage en de urenspecificatie. De stichting vraagt 6.666,66 van de betaalde 10 duizend euro terug. De advocaat van de stichting ziet voorlopig af van een schadestaatprocedure.

Als de soep in april 2012 flink is afgekoeld en de advocaat toch een schadestaatprocedure overweegt, worden de stichting en het accountantskantoor het met elkaar eens. De stichting betaalt het openstaande bedrag en het kantoor zet zijn werkzaamheden voort.

In september stuurt één van de twee betrokken accountants een aangepaste schadeberekening naar de stichting. Daarin heeft hij de theoretische schade van de stichting becijferd op 15,645 miljoen euro, inclusief de wettelijke rente van 7,9 miljoen. De advocaat wil dat het rapport beter wordt onderbouwd omdat het nog niet bruikbaar is voor de procedure.

In december vraagt één van de accountants om de administratie van de stichting vanaf 1994. Ook wil hij een sluitende verklaring voor de bestuursstructuur die de stichting heeft gekozen. Die structuur zou "in het huidig tijdsgewricht niet aanvaardbaar" kunnen zijn vanwege het gebrek aan extern toezicht en objectiviteit. De voorzitter is namelijk ook manager van de stichting en verricht onder diverse handelsnamen betaalde werkzaamheden voor de stichting. De administratie van de stichting berust onder een voormalig bestuurslid met wie de voorzitter ruzie heeft.

In januari en maart 2013 vraagt de accountant vergeefs om een nadere toelichting. In april brengt één van zijn medewerkers namens hem een conceptrapport uit, waarin deze de "verloren gegane ondernemingswaarde" becijfert op 1,3 miljoen euro. Op veel plaatsen vertonen de tekst en de cijfers gaten, omdat nog niet alle vragen zijn beantwoord. De medewerker (ook een registeraccountant) geeft aan wat er nog moet gebeuren.

Na een reactie van de stichting beantwoordt de medewerker vragen en licht hij de uitgangspunten van de rapportage toe. De bedragen waarvoor geen enkele specificatie of onderbouwing bestaat, zijn niet meer opgenomen in de berekening.

De stichting laat weten dat zij heeft besloten de zaak door een andere advocaat te laten afwikkelen en dat zij niet van plan is de nota´s van de advocaat en het accountantskantoor te betalen. De stichting dient een klacht in tegen een AA/RA en een RA.

Klacht

a. Het betaalde honorarium - 35.721,66 euro - staat in geen verhouding tot het resultaat;

b. de doorlooptijd van de rapportage is te lang.

Oordeel

De klacht is ongegrond.

Ad a

Met een tuchtklacht over declaraties kun je alleen succes hebben als de accountant bij het opstellen en indienen van de declaraties zo in strijd heeft gehandeld met de zorgvuldigheid, integriteit of professionaliteit dat diens handelen of nalaten in strijd is met het belang van een goede beroepsuitoefening. Dat kan het geval zijn als de accountant bewust en te kwader trouw onjuiste of misleidende declaraties indient. Ook als een accountant een specifieke afspraak maakt over de declaratie of daarvoor verantwoordelijkheid neemt en de afspraak niet nakomt, kan dat een tuchtrechtelijk verwijt opleveren. Deze maatstaf geldt ook voor voorschotten op declaraties. Verder is het aan de burgerlijke rechter en/of de Raad van Geschillen voorbehouden om een bindend oordeel te vellen over burgerrechtelijke geschillen inzake declaraties van accountants.

De stichting en het kantoor zijn overeengekomen dat de werkzaamheden zouden worden gedeclareerd op basis van de bestede tijd. Gezien de aard van de opdracht kon het kantoor geen vaste prijs afspreken en alleen een indicatie van de kosten geven, die voorlopig werden geraamd op een kleine 30 mille.

Het enkele gegeven dat het kantoor tot en met maart 2013 ruim 35 mille in rekening heeft gebracht, levert geen schending op van de genoemde maatstaf. De valuator en één van de accountants heeft zich moeten inspannen om vraagpunten beantwoord en lacunes gedicht te krijgen. Dat de stichting ontevreden is over het inhoudelijke verschil tussen de concept-rapportages van april 2013 en september 2012 doet daar niets aan toe of af.

De AA/RA heeft geen bemoeienis gehad met de uitwerking van de opdracht noch met de vervaardiging van enig rapport. Het conceptrapport van juli 2011 is opgesteld door de register valuator onder de vaktechnische verantwoordelijkheid de aangeklaagde RA.  De register valuator is bovendien onderworpen aan het tuchtrecht van zijn beroepsvereniging. Ook heeft de AA/RA geen aandeel gehad in de rapportages van september 2012 en april 2013.

Voor wat de andere accountant betreft heeft de stichting niet duidelijk gemaakt welk vaktechnisch voorschrift hij heeft geschonden, dan wel de register valuator voor wie hij (al dan niet tuchtrechtelijk) verantwoordelijk was. Dat de schade in het conceptrapport van april 2013 aanmerkelijk lager uitvalt dan in het rapport van september 2012 wettigt geenszins de conclusie dat de RA tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld. Uit de vaststaande feiten volgt dat het verschil is terug te voeren op de advocaat van de stichting, die een 'concretere en betere onderbouwing' van de schade wilde. In haar ogen was de rapportage van september 2012 zo theoretisch en puur cijfermatig dat die in een civiele procedure onvoldoende zou standhouden.

Ad b

Het is niet aannemelijk geworden dat de accountants zich hebben vastgepind op een specifieke termijn of datum. Uit de overgelegde correspondentie en andere onomstreden stukken komt naar voren dat de vertraging vooral te wijten is aan de stichting, omdat die lang heeft gewacht met:

• de afronding van de opdrachtverlening;
• de betaling van het eerste voorschot;
• een reactie op het eerste concept met de vragen en opmerkingen;
• inhoudelijke reacties op de latere concepten.

Verder heeft de stichting de opdracht tijdelijk ingetrokken.

Vanaf januari 2013 heeft het kantoor zich bij de berekening van de schade beperkt tot die posten waarvoor enige specificatie en/of onderbouwing kon worden gevonden, zodat die volgens de advocaat meer de toets der kritiek konden doorstaan in een civiele procedure. Tegen deze achtergrond kun je de RA niet verwijten dat hij de opdracht met onvoldoende toewijding of voortvarendheid heeft uitgevoerd.

Maatregel

Geen.