Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

In de praktijk van een accountant-administratieconsulent constateren periodieke toetsers in september 2008 diverse tekortkomingen in de vastlegging en rapportage van vier samensteldossiers. De AA dient een verbeterplan in dat begin 2009 wordt goedgekeurd.

In oktober 2010 wordt de accountantspraktijk opnieuw getoetst. Het eindoordeel is negatief, ook nadat de accountant commentaar heeft geleverd op de bevindingen.

In december 2012 schrijft de accountant aan de Raad van Toezicht Beroepsuitoefening AA's dat de hertoetsing te vroeg is uitgevoerd en daarom onrechtmatig is geweest.

De NBA dient medio 2013 een klacht in tegen de accountant.

Klacht

Het intern stelsel van kwaliteitsbeheersing voldoet niet aan de normen.

Oordeel

De klacht is ontvankelijk en gegrond.

Een accountant kan bezwaar aantekenen bij het bestuur van de NBA en in beroep gaan bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven als hij vindt dat de NBA het toetsingsinstrument onjuist hanteert. Deze mogelijkheid doet niets af aan de tuchtrechtelijke handhavingsmiddelen. Anders zou een accountant zijn kwaliteitsverplichtingen kunnen ontlopen door bezwaar en beroep aan te tekenen.

De Accountantskamer heeft op 5 maart 2012 en 19 maart 2012 al gezegd dat een accountant (voor de non-assurancepraktijk) altijd moet beschikken over een adequaat stelsel van kwaliteitsbeheersing. Een overtreding van de periodieke-toetsingsverordening is ook een overtreding van tuchtrechtelijke normen. Daarom kan elk moment tuchtrechtelijk worden geklaagd over het ontbreken van een adequaat stelsel, tenzij bijvoorbeeld gewekt vertrouwen dat verhindert.

Als het bestuur van de NBA de accountant na een toetsing een termijn geeft om de geconstateerde tekortkomingen te verbeteren, mag de accountant daaraan in de regel het vertrouwen ontlenen dat de hertoetsing niet wordt uitgevoerd voordat die termijn is afgelopen. Ook mag de accountant er in beginsel op vertrouwen dat het bestuur van de NBA niet binnen die termijn een tuchtklacht indient.

Dit vertrouwen is echter niet gerechtvaardigd als:

a. het bestuur bij het verlenen van een verbetertermijn laat weten dat het over bepaalde gebreken afzonderlijk een klacht zal indienen, omdat die zich bijvoorbeeld niet lenen voor herstel. Dat kan onder meer het geval zijn als een accountant zijn permanente-educatieverplichtingen niet nakomt of geen kantoorwaarneming heeft geregeld;

b. van de accountant mag worden verwacht dat de gebreken zich ook bij een te vroege hertoetsing niet meer zouden hebben voorgedaan. Dat kan het geval zijn als hij in zijn verbeterplan heeft geschreven dat een tekortkoming al zou zijn hersteld of dat hij ten onrechte blijft stilzitten tot de termijn bijna is verstreken;

c. als de hertoetsing weliswaar te vroeg is gehouden, maar voldoende aannemelijk is dat de uitkomst hetzelfde zou zijn geweest als de hertoetsing na afloop van de termijn was gehouden.

De accountant moet zelf een beroep doen op het gewekte vertrouwen en dit beroep voldoende onderbouwen. Het verweer dat de hertoetsing te vroeg is uitgevoerd, vat de Accountantskamer op als zo'n beroep. De accountant heeft het beroep in dit geval echter onvoldoende gemotiveerd, omdat hij niet heeft aangegeven welke tekortkomingen hij bij een tijdige toetsing - vier of meer weken later - wel zou hebben hersteld.

Omdat de voorzitter van de NBA de klacht wel degelijk tijdig heeft ingediend, gaat de Accountantskamer over tot de inhoudelijke behandeling daarvan. De Accountantskamer stelt daarbij vast dat het negatieve eindoordeel over de hertoetsing terecht is gezien de vele tekortkomingen in de vastlegging en rapportage die zijn aangetroffen in vier samensteldossiers.

Ook ten tijde van hertoetsing was het stelsel van kwaliteitsbeheersing verre van voldoende en was de situatie in de praktijk "zorgelijk".

Maatregel

De Accountantskamer houdt rekening met het grote tijdsverloop tussen het negatieve eindoordeel na de hertoetsing en het moment dat de NBA de tuchtklacht heeft ingediend. De Accountantskamer wijst er echter op dat de accountant zelf waarschijnlijk de trekker heeft overgehaald door in december te schrijven dat de hertoetsing zijns inziens onrechtmatig was.

Ook houdt de Accountantskamer er rekening mee dat er inmiddels een geslaagde pretoetsing en kwaliteitsreview zijn geweest, "zodat aangenomen kan worden dat zich een duidelijke verbetering van het kwaliteitsstelsel heeft ingezet".

Daarom volstaat een berisping.