Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant wordt wegens belastingfraude veroordeeld tot een werkstraf van 200 uur en een voorwaardelijke celstraf van drie maanden. Hij komt er betrekkelijk genadig af omdat de strafrechter hem een herkansing gunt.

Het NIVRA wil de accountant echter op non-actief stellen. Om te voorkomen dat de accountant het maatschappelijk vertrouwen in het beroep opnieuw beschadigt en de RA-titel blijft gebruiken, verzoekt de voorzitter aan de accountantskamer om de inschrijving van de accountant alvast tijdelijk door te halen.

In een tweede zaak klaagt de voorzitter erover dat dezelfde accountant zijn medewerking heeft geweigerd aan de periodieke kwaliteitstoetsing.

De Accountantskamer verklaart beide klachten gegrond. De kamer legt een tijdelijke doorhaling op een verdere schade aan het beroep te voorkomen. Verder haalt de kamer de inschrijving van de accountant door, waarbij hij pas na zes maanden een verzoek mag indienen voor herinschrijving in het register.

De accountant gaat in hoger beroep.

Beroepsgronden

• De Accountantskamer heeft de oproep voor de zitting naar het verkeerde adres gestuurd.
• De tijdelijke doorhaling is een te zware maatregel omdat die verstrekkende gevolgen heeft voor de beroepsuitoefening en voor de accountant persoonlijk.
• De Accountantskamer heeft ten onrechte geen rekening gehouden met de omstandigheden die het kwaliteitsonderzoek verhinderden en is er volledig aan voorbijgegaan dat het NIVRA onzorgvuldig heeft gehandeld.

Oordeel in beroep

Het beroep is in beide zaken ongegrond.

Het College van Beroep voor het bedrijfsleven wijst om te beginnen het verzoek om uitstel van de zitting in beide zaken af. De accountant heeft niet aangegeven waarom het onmogelijk zou zijn om een paar dagen later naar het buitenland te gaan dan wel een vervanger naar de zitting te sturen.

Het college vindt dat de accountant niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij niet behoorlijk is opgeroepen voor de zitting van de Accountantskamer. Op de dag van de zitting heeft de Accountantskamer hem per e-mail gevraagd of het adres waar de oproep heen ging nog steeds het correcte correspondentieadres was. De accountant heeft dat toen bevestigd.

Het college vindt de tijdelijke doorhaling passend en geboden. Het is een ordemaatregel die kan worden opgelegd als tegen een accountant ernstige bezwaren zijn gerezen en de accountant ter bescherming van het openbaar belang onmiddellijk op non-actief moet worden gesteld. Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat het gaat om een instrument om onmiddellijk te kunnen optreden bij ernstige excessen die geen uitstel dulden. Dat betekent dat deze voorlopige voorziening alleen kan worden getroffen in uitzonderlijke situaties. Daarvan is sprake omdat de accountant gedurende langere tijd uit winstbejag belastingfraude heeft gepleegd, heeft geweigerd mee te werken aan het onderzoek door de Belastingdienst en tegen medewerkers van deze dienst heeft gelogen. "Dit handelen raakt de kern van het werk van een (register)accountant." De accountant heeft in de tuchtprocedure op geen enkele manier getoond dat hij het onaanvaardbare karakter van zijn handelen beseft. Voor de Accountantskamer kon dat reden genoeg zijn om een tijdelijke doorhaling op te leggen.

Ook de definitieve doorhaling is terecht opgelegd. Het college vindt dat de accountant zijn beroepsgronden onvoldoende heeft onderbouwd en toegelicht.

Maatregel

Zoals gezegd vindt het college de tijdelijke doorhaling terecht. Ook de definitieve doorhaling, met een zesmaandstermijn waarbinnen de accountant niet mag vragen om herinschrijving, vindt het college passend en geboden. Niet meewerken aan een kwaliteitsonderzoek is een zeer ernstige overtreding van de Verordening Kwaliteitsonderzoek. De Accountantskamer heeft terecht geoordeeld dat de accountant hiermee onprofessioneel heeft gehandeld. De Accountantskamer mocht bij het opleggen van de maatregelen en de bepaling van de niet-herinschrijvingstermijn rekening gehouden met eerdere tuchtklachten van de accountant.

Annotatie Jan Achten

Accountants die fiscale fraude plegen zijn in het verleden bestraft met doorhaling. Denk aan de Leeuwarder accountants die alles wisten van een zwartgeldcircuit bij hun klant. En een Antilliaanse overheidsaccountant die met een vervalste factuur een tv-schotel belastingvrij wilde invoeren.

De onderhavige registeraccountant spant de kroon: hij heeft uit winstbejag meermalen belasting ontdoken, meermalen valsheid in geschrifte gepleegd, gelogen tegen de belastingambtenaar en dat gebagatelliseerd - al vertelt het vonnis niet hoe. Eerder is hij al twee keer berispt en beboet omdat hij de PE-verplichting niet nakwam en de tweede boete betaalde hij te laat. En ten slotte: een halfjaar doorgehaald omdat hij niet meewerkte aan kwaliteitstoetsing. Dan verbaast het niet dat het NIVRA grijpt naar de uitzonderlijke maatregel en verzoekt om de voorlopige voorziening van tijdelijke doorhaling, zodat de man niet vrolijk als RA zijn gang kan gaan totdat hij bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven is uitgeprocedeerd. En pogingen om de procedure te rekken, helpen alsdan niet meer.

Mogelijk zou meer publiciteit van de NBA over het lot van dergelijke overtreders een preventieve werking hebben.