Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een aandeelhouder heeft 50 procent van de aandelen in een bv en koopt de andere helft in 2004, zodat zijn holding alle aandelen bezit. Van Lanschot verstrekt hiervoor een lening van 3 ton aan de bv onder de voorwaarde dat de bv het bedrag doorleent aan de holding.

De holding lost dat jaar 15 mille af, zodat de lening eind 2004 nog 285 duizend euro bedraagt. De lening wordt in de jaarrekening opgenomen als een schuld aan groepsmaatschappijen. Op de lening hoeft de eerste tien jaar niet te worden afgelost en het saldo op de lening blijft tot 2010 dan ook hetzelfde. De rente wordt geboekt in rekening-courant. Een extern registeraccountant geeft bij de jaarrekening 2004 een beoordelingsverklaring af.

Zijn opvolger stelt de jaarrekening 2005 samen en steunt daarbij op de werkzaamheden van zijn voorganger. Ook in deze jaarrekening is de lening verwerkt als vordering op de holding. In de jaarrekeningen over 2006 tot en met 2010 gebeurt hetzelfde. In geen van deze jaarrekeningen is een wettelijke reserve gevormd. De opvolgend accountant geeft bij al deze jaarrekeningen een samenstellingsverklaring af.

Hoewel daarvoor financiële ruimte was en het eigen vermogen van de bv steeg tot ruim tweeënhalve ton heeft de bv nooit winst uitgekeerd aan de holding. Wel bestond tussen de holding en de bv een rekening-courantverhouding; eind 2010 was de holding ruim 2 ton schuldig aan de bv.

In november 2011 wordt het faillissement van de bv uitgesproken. De curator dient een klacht in tegen de accountant.

Klacht

I. in de jaarrekeningen 2004 tot en met 2010 is geen wettelijke reserve gevormd;

II. de lening tussen de holding en de bv heeft geen zakelijk karakter en had niet telkens voor het volle bedrag bij de activa opgenomen mogen worden, want in feite ging het om een onttrekking;

III. de rekening-courantvordering van de bv op de holding en de leenschuld zijn ook al die jaren ten onrechte voor de volle waarde opgenomen, terwijl de accountant wist dat de holding wat haar inkomsten betreft geheel afhankelijk was van de resultaten van de bv en de schuld van de dga aan de holding niet invorderbaar was;

IV. de accountant heeft op geen enkel moment gewaarschuwd dat de rekening-courantschuld van de holding opliep zonder dat daar een behoorlijke dekking voor was en heeft evenmin aangestuurd op het opnemen van een voorziening.

Oordeel

Voor zo ver ontvankelijk is de klacht ongegrond.

Een groot deel van de feiten is verjaard. Daardoor ontsnapt de accountant aan een tik op de vingers. Hij had bij het samenstellen van de jaarrekening 2005 namelijk:

• navraag moeten doen naar de lening;
• moeten constateren dat er geen wettelijke reserve was gevormd;
• een en ander in orde moeten laten maken voordat hij een samenstellingsverklaring afgaf.

De accountant heeft aangevoerd dat er geen veranderingen optraden en hij na 2005 dus niet elk jaar opnieuw een afweging heeft hoeven maken. Daardoor heeft de eenmaal gemaakte fout zich herhaald. Dat mag er echter niet toe leiden dat hij geen beroep mag doen op verjaring van de feiten. De Accountantskamer is dat met hem eens en vindt het geen tuchtrechtelijk vergrijp dat de accountant de afwegingen achterwege heeft gelaten na 2005.

Verder is de Accountantskamer het met de accountant eens dat de leiding van de bv feitelijk deed alsof het om een gebonden reserve ging. De winst werd immers ieder jaar toegevoegd aan de winstreserve zonder uitkeringen te doen, zodat de winstreserve eind 2010 bijna even hoog was als het bedrag van de lening die vanaf 2014 zou moeten worden afgelost.

Het verwijt dat de accountant op geen enkel moment heeft gewaarschuwd en evenmin heeft aangestuurd op een voorziening is ook ongegrond. De accountant heeft erop gewezen dat niet duidelijk is gemaakt wanneer dan welke voorzieningen getroffen had moeten worden. Het saldo van de rekening-courantvordering wisselde en dat was van invloed op de hoogte van de eventuele voorziening. Bovendien was de dga al die jaren op de hoogte van de omvang van de rekening-courantpositie. De vennootschappen hielden die positie namelijk zelf bij. De accountant heeft de vordering steeds duidelijk verwerkt in de jaarrekening en deze steeds aan de orde gesteld bij de bespreking van de jaarrekening.

Volgens de Accountantskamer heeft de curator tegenover dit verweer niets ingebracht, zodat ook dit klachtonderdeel ongegrond is.

Maatregel

Geen.