Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant van een big four-kantoor controleert de (geconsolideerde) jaarrekening van een onderwijsstichting. Als het bestuur van de stichting constateert dat de gestelde budgetten worden overschreden vraagt het de accountant om de oorzaken hiervan te inventariseren en vervolgens aanbevelingen te doen om het proces van financiële informatievoorziening te verbeteren.

Voordat de accountant aan het onderzoek begint, wordt de controller op non-actief gesteld. Op 23 april 2010 krijgt de controller het conceptrapport toegezonden met het verzoek de feitelijke juistheid van de bevindingen vóór 30 april te bevestigen. De controller reageert op 7 mei per brief, die op 11 mei wordt ontvangen door de stichting. De accountant heeft het rapport van bevindingen echter al een dag eerder uitgebracht aan de raad van toezicht van de stichting.

De controller wordt mede op basis van het rapport ontslagen en dient een klacht in.

Klacht

De accountant heeft:

• willens en wetens een ondeugdelijk rapport opgesteld om zijn opdrachtgever van materiaal te voorzien voor het ontslag van de controller;
• fouten gemaakt bij de controle van de jaarrekeningen van de stichting over de jaren 2005 en daarna.

Oordeel

De klacht is deels gegrond.

In tegenstelling tot de accountant meent de Accountantskamer dat er sprake is van een onderzoek met persoonsgerichte aspecten. De accountant moest immers een reactie geven op de kwaliteit van de financiële rapportages die tot stand waren gekomen onder verantwoordelijkheid van de controller. Ook de inhoud van het uitgebrachte rapport noopt tot de conclusie dat het onderzoek mede het functioneren van de controller betrof.

Verder heeft de accountant zich naar het oordeel van de Accountantskamer onvoldoende gerealiseerd dat zijn rapportage gebruikt zou (kunnen) worden in de juridische strijd c.q. ontslagprocedure tussen de controller en zijn werkgever. In het rapport staat weliswaar dat het niet mag worden afgegeven aan derden zonder voorafgaande toestemming van het accountantskantoor. Maar de accountant heeft het gebruik van de rapportage in de ontslagprocedure niet expliciet verboden of verhinderd. Ook heeft de accountant geen rekening gehouden met de Gedragsrichtlijn inzake persoonsgerichte accountantsonderzoeken.

De accountant heeft de controller niet gehoord en ook niet op een andere manier contact gehad met de controller voordat hij zijn (concept)rapport uitbracht. De accountant heeft dus niet op grond van hoor en wederhoor kunnen vaststellen dat het rapport een deugdelijke grondslag had/heeft.

De controller heeft erop gewezen dat de accountant zijn verklaring over de gepretendeerde verschillen tussen de geprognosticeerde en ontvangen baten ten onrechte heeft weggelaten. Ook heeft de accountant drie van de zes grootste afwijkingen onbesproken gelaten. Er was volgens de controller alle aanleiding om een en ander wèl op te nemen, want de verschillen compenseren elkaar. Omdat de accountant deze opmerkingen niet heeft weersproken, concludeert de Accountantskamer dat alleen al daarom niet kan worden vastgesteld dat het rapport een deugdelijke grondslag heeft.

Om die reden had de accountant tenminste wederhoor moeten toepassen, terwijl het ook voor de hand had gelegen dat hij de controller had gehoord om zo op adequate wijze rekening te houden met diens belangen. Dat de accountant de controller niet kon bereiken omdat hij nog steeds op non-actief stond, wil er bij Accountantskamer niet in. De accountant heeft immers wel het conceptrapport naar de controller toegestuurd.

Dat de controller slechts een week kreeg om op het concept te reageren vindt de Accountantskamer "dermate kort dat deze mogelijkheid niet kan worden aangemerkt als een voldoende waarborg" voor de controller. Een geplande vergadering van de raad van toezicht vindt de Accountantskamer geen reden voor overhaasting, omdat die vergadering had kunnen worden uitgesteld.

De klacht over de gebrekkige controle van de jaarrekeningen heeft de controller niet feitelijk onderbouwd en is daarom ongegrond.

Maatregel

Berisping.