Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant wordt groepscontroller bij een bedrijf, maar bedient nog twee oude klanten van zijn kantoor. Eén daarvan is een alleenstaande erfgename van ver in de zeventig. Zij heeft het vruchtgebruik van het kapitaal dat haar man zaliger heeft gelegateerd aan het Koningin Wilhelmina Fonds. De accountant heeft het complete kapitaal aangegeven bij de belasting in plaats van alleen de inkomsten uit het vruchtgebruik. Hij doet ook anderszins alsof de oude weduwe over het geld kan beschikken.

Nadat de vrouw is overleden constateert één van haar erfgenamen dat de accountant drie ton heeft geleend van de toen 77-jarige vrouw. De accountant blijkt daarvan niets te hebben terugbetaald. Wel heeft de weduwe hem twee jaar later schriftelijk een ton kwijtgescholden.

De Accountantskamer vindt een klein deel van de klachtonderdelen ongegrond en een groot deel niet-ontvankelijk omdat de klacht te laat is ingediend. Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de klacht over de kwijtschelding stelt de Accountantskamer zich soepel op. In de Wet tuchtrechtspraak accountants (Wtra) staat weliswaar dat de klacht binnen drie jaar na het constateren van het omstreden gedrag moet worden ingediend. Maar de Accountantskamer vindt het aannemelijk dat de vrouw gezien haar hoogbejaarde leeftijd pas de tuchtrechtelijke verwijtbaarheid van het handelen en/of nalaten onder ogen heeft gezien nadat haar advocaat haar papieren had doorgenomen. Kortom: behalve de simpele constatering van het handelen en/of nalaten moet een klager ook '(enig) besef' hebben van het tuchtrechtelijk verwijtbare daarvan.

De Accountantskamer tilt zo zwaar aan de kwijtschelding dat hij de inschrijving van de accountant voor één jaar doorhaalt. De accountant gaat tegen deze beslissing in beroep.

Beroepsgronden

De Accountantskamer heeft de wet te ruim uitgelegd.

Oordeel in beroep

Dat vindt het College van Beroep voor het bedrijfsleven ook. In de ogen van het college heeft de Accountantskamer "een onjuiste uitleg (...) gegeven aan het bepaalde in artikel 22, eerste lid, Wtra". De parlementaire geschiedenis van dit wetsartikel biedt geen aanknopingspunten voor het oordeel dat de termijn van drie jaar pas begint te lopen als de klager enigermate beseft dat de accountant tuchtrechtelijk verwijtbaar is opgetreden. De Accountantskamer had de klacht dus in zijn geheel niet-ontvankelijk moeten verklaren.

Maatregel

Geen.

Annotatie Hans Blokdijk

De Wtra bepaalt dat een ieder een klacht kan indienen bij een vermoeden van handelen of nalaten van een overtreding van de Wet op de registeraccountants. Dat moet echter wel binnen drie jaar nadat hij dat handelen of nalaten kennis heeft geconstateerd. Uit eerdere jurisprudentie blijkt mijns inziens dat de termijn van drie jaar begint te lopen op het moment dat de potentiële klager het handelen of nalaten heeft kunnen constateren.

De strenge uitleg in deze uitspraak betekent dat het tuchtrecht toch minder 'laagdrempelig' is dan wel wordt gedacht. Immers, men zal geen klacht indienen als men niet op zijn minst ‘enig besef' van verwijtbaarheid heeft. Nu is menig potentiële klager nauwelijks geverseerd in de regelgeving voor accountants. En de betrokken accountant zal hem niet snel op de mogelijke klachtwaardigheid attenderen.

Een andere beperking schuilt nog in het begrip 'constateren', en wel indien het geen 'handelen', maar 'nalaten' door de accountant betreft. Immers, wanneer kan een leek dat nalaten constateren? Meestal zal dat pas geschieden als het vermoeden van klachtwaardigheid rijst, maar dan kan het te laat zijn. Maatschappelijk gezien lijkt dit niet bevredigend.