Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Twee ondernemers hebben samen een vennootschap onder firma. In 2005 zetten zij die om in een bv met een dochtervennootschap. Een registeraccountant stelt over 2005 tot en met 2009 de jaarrekeningen samen en verzorgt de aangiften inkomstenbelasting over 2005 tot en met 2008. Voor de twee directeuren-grootaandeelhouders verzorgt hij de aangiften inkomstenbelasting van 2005 tot en met 2008 en verricht hij diverse advieswerkzaamheden.

De accountant adviseert de twee onder meer een skybox sturen in het stadion van Roda JC, een duur bedrijfspand te kopen, privé-uitgaven op de zaak te zetten en de vennootschap onder firma om te zetten in een BV.

In 2009 komt de Belastingdienst langs voor een boekenonderzoek bij de twee bv's. De fiscus legt de twee dga's boetes, navorderings- en naheffingsaanslagen op. De dga's stellen de accountant aansprakelijk en dienen een klacht in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft:

• ten onrechte geadviseerd een skybox te huren bij Roda JC, omdat achteraf is gebleken dat het bedrijfsresultaat deze investering niet toeliet;
• de huisbankier van de dga's onjuist ingelicht bij het toezenden van de conceptjaarrekening over 2009 van de dochter-bv;
• er niet voor gezorgd dat de conceptjaarrekeningen van de bv's werden vastgesteld en tijdig werden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel;
• ten onrechte (want de resultaten waren slecht) geadviseerd om de vennootschap onder firma om te zetten in een bv;
• de dga's ten onrechte meegedeeld dat er geen fiscale bijtelling zou komen voor het privégebruik van de auto van het bedrijf;
• de btw-aangiften niet dan wel onjuist ingevuld;
• ten onrechte geadviseerd een duur bedrijfspand te kopen en ten onrechte gezegd dat er niets te doen was tegen de weigering van de Belastingdienst om een verklaring van goed betalingsgedrag af te geven.

Oordeel

De klacht is deels ontvankelijk, deels gegrond en deels ongegrond.

Dat de skybox the limit is, kan de Accountantskamer niet beamen. De kamer rekent voor dat het advies om zo'n box te huren te lang geleden is gegeven, zodat de klacht op dit punt niet-ontvankelijk is.

De klacht over het misleiden van de bank is gegrond. De accountant had op de conceptjaarrekeningen vermeld dat er een rekening-courantvordering bestond op de twee dga's, terwijl de kredietovereenkomst met de bank zo'n schuld niet toestond. Een medewerker van de bank heeft de accountant daarop telefonisch gewezen. Vervolgens heeft de accountant dezelfde vordering opgenomen onder de post 'debiteuren' en de aangepaste conceptjaarrekeningen naar de toetsers van de bank gestuurd. De schuld was ontstaan omdat de twee dga's privé te veel hadden opgenomen en de twee de rekening-courantvordering niet met terugwerkende kracht konden voldoen. Daarom had de accountant naar eigen zeggen geen andere keuze.

Op de zitting bij de Accountantskamer heeft de accountant erkend dat hij begreep dat de directie van de bank niet op de hoogte mocht komen van de rekening-courantvordering. Achteraf vindt hij zelf ook dat hij deze post niet had mogen verdoezelen in de aangepaste conceptjaarrekening. De twee dga's hebben op de zitting gezegd dat de accountant eerlijk had moeten zijn tegenover de bank. Als de bank hun dan geen krediet meer had verleend, hadden zij dat moeten accepteren. Overigens zeggen de twee op de zitting dat het aan de accountant te wijten is dat het negatieve saldo zo hoog is opgelopen. Hij heeft hen namelijk geadviseerd om veel privé-uitgaven ten laste te brengen van het bedrijf. De accountant had zich van dat advies moeten onthouden.

De Accountantskamer negeert dat laatste verwijt, omdat de klagers daarmee pas zijn gekomen tijdens de zitting. Het verwerken van de rekening-courantschuld onder 'debiteuren' vindt de Accountantskamer zonder meer in strijd met de regels die gelden voor het samenstellen van een jaarrekening. De accountant heeft daarmee ondeskundig, onzorgvuldig en onprofessioneel gehandeld. De accountant heeft de toetsende instanties bij de huisbankier misleid. En ook al zou hij dat hebben gedaan op instigatie van accountmanager van de bank - de handelwijze is 'verre van eerlijk en oprecht' en daarmee in strijd met het beginsel van integriteit. "Dat betrokkene hiermee het belang van zijn klanten heeft willen dienen, vormt, wat daarvan ook zij, geen rechtvaardiging voor zijn handelwijze." Het tweede deel van de klacht is dus gegrond.

De klacht over het uitblijven van de goedkeuring en deponering van de jaarrekeningen is voor een deel verjaard, maar zou voor de jaarrekeningen 2007 en 2008 gegrond zijn. Toch is de klacht niet-ontvankelijk omdat de dga's de gebruikelijke aanmaningen van de Kamer van Koophandel moeten hebben ontvangen en dus hebben genegeerd. De accountant erkent overigens wel dat hij er na de bespreking van de conceptjaarrekeningen op had moeten toezien dat de jaarrekeningen werden vastgesteld door de algemene vergadering van aandeelhouders en vervolgens werden gedeponeerd.

De klacht over het advies om een bv op te richten, is verjaard. En anders zou de klacht ongegrond zijn verklaard, omdat de accountant moeilijk had kunnen voorzien dat de bedrijfsresultaten zouden tegen vallen en het fiscale voordeel van de bv-vorm zou uitblijven.

De klacht over de fiscale bijtelling is deels verjaard en deels gegrond. De accountant vindt dat de twee hadden moeten weten dat er fiscale gevolgen verbonden zijn aan het rijden van een auto van de zaak. Bovendien heeft de Audi Q7 die zij in 2007 kochten een black box om het aantal gereden kilometers te registreren. Maar daarvan hebben de twee bewust geen gebruikgemaakt. Dit verweer maakt op de Accountantskamer geen indruk. De accountant heeft de twee dga's niet duidelijk verteld wat zij moeten doen om fiscale bijtelling te voorkomen. En hij heeft evenmin gevraagd naar de kilometeradministratie.

De resterende klachtonderdelen zijn onvoldoende onderbouwd en dus ongegrond.

Maatregel

Een doorhaling voor één maand. De Accountantskamer rekent de accountant met name de schending van de integriteit zwaar aan. "... een accountant mag de waarheid geen geweld aan doen". Verder is het 'zeer verwijtbaar' dat de accountant er jarenlang niet op heeft toegezien dat de jaarstukken van de cliënt werden vastgesteld en gedeponeerd.

Annotatie Hans Blokdijk

Wat het verdoezelen van relevante gegevens voor de bank betreft, is de sanctie volstrekt verklaarbaar. Minder begrijpelijk is dat de Accountantskamer het 'zeer verwijtbaar' vindt dat de accountant er niet op heeft toegezien dat de cliënt de jaarrekeningen vaststelde en deponeerde. Bij mijn weten is een dergelijke toezichtplicht nog niet eerder zo zwaar aangezet. Voorheen is meer gewicht gehecht aan de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt. Deze had bovendien de 'gebruikelijke aanmaningen' genegeerd. Dit is wel in aanmerking genomen ten aanzien van de jaarrekeningen over 2005 en 2006; de klacht hierover kwam echter te laat en is dus niet-ontvankelijk. Maar bij de beslissing over de jaarrekeningen 2007 en 2008 is het negeren van de 'gebruikelijke aanmaningen' niet zichtbaar in het oordeel betrokken.