Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een bv verkoopt het aandelenkapitaal aan een andere bv. Er ontstaat een conflict over de winst na belasting over 2007, de debiteurenvoorziening 2007 en de vermogensinstandhoudingsverklaring.

Op verzoek van de verkopende bv wijst het NIVRA een RA aan als bindend adviseur. De nieuwe eigenaar van de aandelen wil echter geen bindend advies, maar een bijzonder onderzoek door een accountant.

Afgesproken wordt dat de RA, die bij de opgekochte bv de jaarrekening controleerde, een bijzonder onderzoek zal uitvoeren. De kortgedingrechter, die zich over het conflict buigt, stelt de afspraken voor het onderzoek vast. Volgens die afspraken mag de accountant onder meer de administratie en boekhouding inzien bij de gekochte bv.

Als de accountant om aanvullende informatie vraagt, weigert de bv die en ontstaat er een discussie. Daardoor wordt het kortgeding hervat. De onderzoeksrapportage van de accountant wordt ingebracht in het kortgeding.

Klacht

Bestuurders en aandeelhouders van de onderzochte bv vinden dat de accountant ten onrechte geen hoor en wederhoor heeft toegepast.

De accountant had niet mogen toestaan dat zijn rapportage werd gebruikt in het kortgeding.

De accountant heeft definitieve en vergaande (juridische) conclusies getrokken, terwijl dit niet is toegestaan.

Oordeel

De klacht is ongegrond.

De accountant heeft met recht kunnen menen dat hoor en wederhoor niet nodig was om een deugdelijke grondslag te verkrijgen. Omdat hij zelf de extern accountant was van de opgekochte bv zou dat geen toegevoegde waarde hebben opgeleverd.

De Accountantskamer gaat uitvoerig in op de klachten over de inbreng van het rapport in het kortgeding en de conclusies die de onderzoeker heeft getrokken. Juist omdat de Accountantskamer zich ervan bewust is dat er binnen de beroepsgroep grote onduidelijkheid bestaat over de vraag welke standaard van toepassing is voor dit soort onderzoeken zodra conclusies worden getrokken.

De Accountantskamer stelt voorop dat de accountant de objectieve waarheidsvinding door de rechter niet mag belemmeren wanneer hij als partijdeskundige zijn rapportage inbrengt in een gerechtelijke procedure. (Zie ook LJN YH0113)

Volgens de Accountantskamer kun je bij onderzoeken van een partijdeskundige "wellicht" beter aansluiten bij de eisen die Standaard 3000 stelt dan die van Standaard 4400. Het gaat namelijk meestal om rapportages waarin de accountant op grond van een onderzoek tot uitspraken komt waarvan ook anderen dan de opdrachtgever kennis zullen nemen. Terwijl die uitspraken feitelijk mede bedoeld zijn om het standpunt van een partij te ondersteunen doordat de accountant daaraan als een deskundige zijn gezag verleent. Daardoor zit in dit soort rapportages "intrinsiek een aspect van assurance".

Het is natuurlijk aan de beroepsgroep om te bepalen of en hoe de regels op dit punt moeten worden verduidelijkt. Maar de Accountantskamer toetst deze klacht in ieder geval aan Standaard 3000 en de Verordening gedragscode. Ook al vinden de klagers dat de rapportage niet voldoet aan Standaard 4400.

Volgens Standaard 4400 mag het accountantsrapport geen conclusies bevatten wanneer het wordt ingebracht in een gerechtelijke procedure. De Accountantskamer heeft moeite met dat verbod. De rechter wil van een accountant immers juist ook conclusies vernemen omdat daaraan wellicht een toegevoegde waarde kan worden toegekend. Gezien de taak van een accountant in het maatschappelijk verkeer, zijn specifieke deskundigheid en zijn verantwoordelijkheid om in het algemeen belang te handelen (zoals een bijdrage leveren aan de waarheidsvinding in een gerechtelijke procedure) moet hij ten behoeve van de rechter conclusies kunnen trekken. Uiteraard moeten die conclusies op een deskundige en zorgvuldige wijze tot stand zijn gekomen en dus een deugdelijke grondslag hebben.

Aangezien de rapportage deskundig en zorgvuldig is vervaardigd en een deugdelijke grondslag heeft, heeft de accountant geen gedragsregels overtreden.

Maatregel

Geen.

Annotatie Hans Blokdijk

De Accountantskamer stelt voorop dat een accountant in een deskundigenrapport ten behoeve van een gerechtelijke procedure in staat moet zijn conclusies te trekken, in het belang van de waarheidsvinding door de rechter. Dus is Standaard 4400 niet van toepassing, want die laat dat niet toe. De Accountantskamer suggereert echter dat 'wellicht' beter aangesloten kan worden bij Standaard 3000, maar dan zou het een assuranceopdracht worden, terwijl nu juist de rechter bepaalt welke 'assurance' hij aan het rapport ontleent. Voor dergelijke opdrachten bestaat geen pasklare standaard. Dat lijkt ook niet nodig, als het doel, de waarheidsvinding, maar gediend wordt. Dat kan ook met gezond verstand en op basis van de fundamentele beginselen van de VGC.