Vegaworst en groenteburger
De delicate balans tussen de behoefte aan collectiviteit en het verlangen naar autonomie wordt wreed verstoord door een mogelijk besluit van het Europese parlement om de woorden 'vegaworst' en 'groenteburger' te verbieden. Nog daargelaten de discussie wat we dan met pindakaas, kokosmelk en eekhoorntjesbrood moeten, heeft dit hele andere gevolgen.
Niemand zal ontkennen dat "eendracht maakt macht", "samen sta je sterk" en "vele handen maken licht werk". Niemand zal ontkennen dat we allemaal graag ergens bij willen horen. Het is een van onze sterkste verlangens. Het zit in ons DNA - of het nu gaat om het vinden van een partner, bij de familie horen, de voetbalcub of de lokale gemeenschap. Ons DNA wil dit. Het is zelfs zo sterk dat als een band niet goed voor ons is, we het toch moeilijk vinden om deze te verbreken.
Nu is de band tussen ons als individuen en de Europese Unie een feit, maar weinigen van ons voelen zich eerder Europeaan dan Nederlander. Voor Catelanen, Friesen en Schotten geldt dit nog sterker.
Het wordt er allemaal niet beter op als de collectiviteit het fairness principle niet bereikt. Dan rijst de vraag of het zin heeft om er bij te horen. Dan stappen we er uit, of sluiten we ons aan bij een andere groep. Brexit is niet voor niks het onderwerp van de dag.
Een ander fenomeen van groepsdynamiek is de delicate balans tussen conformeren en afwijken. Het individu zal vanuit zijn DNA de behoefte hebben om tot een groep te behoren. Om geaccepteerd te worden zal hij zich conformeren aan de mening en de gebruiken van de groep. Hij zal zijn acceptatiekansen proberen te verhogen door zich extra in te zetten. Dit werkt zolang die extra inzet niet leidt tot afwijkend gedrag. Er zijn slechts twee rollen waarvan afwijkend gedrag binnen de groep wordt getolereerd: de wijze en de nar. We zien deze in versterkte mate voorkomen als de onzekerheid binnen de groep toeneemt. De uil van Minerva vliegt niet voor niks rond. Evengoed is een groep gebaat bij wat afwijkend gedrag, aangezien dat de besluitvorming van de groep alleen maar scherper maakt.
We zijn het daarom aan onze stand verplicht om te protesteren tegen het afschaffen van de woorden vegaworst en groenteburger. Enerzijds omdat we de groep sterker willen maken in de besluitvorming en anderzijds om er voor te zorgen dat we het "fairness principle" bereiken. We moeten het nut van de Europese Unie in blijven zien. En als het niet daarom is, dan wel omdat we gewoon pindakaas willen blijven kopen.
Ik laat u achter met de wijze beschouwingen van Monty Python over collectiviteit en individualisme:
Brian: "Look. You've got it all wrong. You don't need to follow me. You don't need to follow anybody! You've got to think for yourselves. You're all individuals!"
Followers: "Yes, we're all individuals!"
Brian: "You're all different!"
Followers: "Yes, we are all different!"
Dennis: "I'm not."