Opinie 10 april 2019

NBA: kapitein of speelbal?

"Veel meer dan bellen blazen voor de bühne stelt het tot op de dag van vandaag allemaal niet voor." Dat zeggen Marco Moling en Guus Ham in een artikel op Accountancy Vanmorgen.

De echte problemen waar mkb-accountants mee worstelen blijven volgens hen op de Antonio Vivaldistraat onaangeraakt liggen. Daar is Steef Visser, voorzitter van de Commissie MKB van de NBA, het uiteraard niet mee eens. Hij vergelijkt de heren van Novak (inmiddels omgedoopt tot Nederlandse organisatie van accountant-adviseurs) met dieselrijders en nodigt ze uit om elektrisch te gaan rijden binnen de nieuwe governancestructuur van de NBA en zo hun bijdrage te gaan leveren aan de mkb-community.

Niet alleen de Novak maakt zich druk om de belangen van de mkb-accountantskantoren. Dat doet de SRA ook al jaren. De SRA is feitelijk een 'NBA-light' voor het mkb, maar dan zonder de wettelijke bevoegdheden. Denk bijvoorbeeld aan het eigen convenant van de SRA met de AFM over toetsing van wettelijke controles. Beide organisaties hebben hun eigen 'lijntjes' met werkgeversorganisaties, politici en andere lobbyclubs en gebruiken die ook.

Beide zijn ook zelf serviceorganisatie  voor mkb-kantoren. Dat betekent dat zij kantoren zowel vaktechnisch als organisatorisch ondersteunen; een mooie taak. En er zijn nog meer mkb-service-organisaties actief in de markt. Denk aan Full Finance, Extendum, Auxilium, Kriton en er zullen er nog wel meer zijn. Alle voorzien in een behoefte.

Als ik het zo bekijk komen mkb-kantoren niets tekort. Ze hebben een brede keus als het gaat om belangenbehartiging en ondersteuning van de praktijk. Het roept wel de vraag op wat de rol van de NBA zou moeten zijn als het gaat om de mkb-kantoren. Mijn visie is dat de NBA moet doen wat marktpartijen niet kunnen: de NBA is er voor de individuele beroepsbeoefenaar en de NBA is de enige die wettelijke taken heeft: beroepsreglementering, zorg voor de eer van de stand, de praktijkopleiding en behartiging van de gemeenschappelijke belangen van accountants. Dat is waar de NBA voor is.

Als we het hebben over gemeenschappelijke belangen, dan zou het niet moeten gaan om de deelbelangen van groepen accountants: dat kunnen de kantoren en hun organisaties heel goed zelf. In mijn ogen zou de NBA boven de deelbelangen van de kantoren moeten staan. De NBA is op geen enkel vlak een concurrent van de SRA of Novak en moet en kan dat ook niet worden. De NBA heeft een andere positie. Zij is autonoom in de uitvoering van haar wettelijke taak. De NBA is kapitein en geen speelbal van kantoorbelangen. Dat uitgangspunt zou ook de verhouding tot SRA of Novak moeten bepalen. 

Wat geldt voor de mkb-kantoren geldt evengoed voor de positie van de NBA tegenover de oob-kantoren en in het bijzonder de big four. Die kantoren hebben de mensen, de middelen en de connecties om hun eigen boontjes te doppen. Ze hebben geen serviceorganisaties nodig. Als ze daarbij gezamenlijk willen (en mogen) optrekken als belangenbehartigers: prima. Maar span de NBA niet voor je karretje als het gaat om problemen die de NBA vanuit haar wettelijke bevoegdheid niet kan oplossen en geen verantwoordelijkheid voor kan nemen.   

Natuurlijk snap ik wel dat als de NBA als beroepsorganisatie voor iets pleit, dat meer gezag heeft dan wanneer kantorenorganisaties dat doen. Maar dat betekent juist dat de NBA zorgvuldig moet zijn in het gebruik van haar positie.

De kaders van een nieuwe governancestructuur zijn neergezet. Maar de formele besluitvorming over de nieuwe structuur is pas voorzien in de ledenvergadering van 2020. Er is dus nog ruim tijd voor een fundamentele discussie over de positie van de NBA en de verhouding tot de accountantskantoren en hun organisaties. Het lijkt mij dat deze discussie eerst moet worden gevoerd voordat  het governancemodel verder wordt uitgewerkt. Wie gaat waar over en hoe kunnen we samenwerken vanuit ieders positie, met respect voor elkaar en vanuit een gemeenschappelijk streven: een bloeiend accountantsberoep. Dat is wat de leidende gedachte zou moeten zijn!